آیا شما هنگام صبح تصمیمات بهتری می‌گیرید یا عصر؟ این بستگی دارد به اینکه آیا شما می خواهید تصمیمات سریعی بگیرید یا دقیق؟
محققین بر روی ۱۸۴ نفر از اعضا “سرور های رایگان شطرنج” (FICS) تحقیقاتی انجام دادند برای اینکه متوجه شوند بازیکن‌ها در چه زمانی تصمیمات بهتری می‌گیرند. این بازیکنان شطرنج در طول یک بازی عادی که حدود ۳-۱۵ دقیقه به‌طول می‌انجامد، حدود ۴۰ حرکت انجام می‌دهند که معمولا می‌توان آنها را به عنوان تصمیمات پیچیده قلمداد کرد. دیتابیس FICS به بازیکنان اطلاعاتی از قبیل زمان‌بندی بازیِ انجام شده و تعداد حرکات صحیح و غلط را ارائه می‌دهد که به نوعی به محققین این اجازه را می‌دهد که علاوه بر زمان طول کشیدن هر تصمیم، دقت آن‌را نیز مورد بررسی قرار دهند که به نتایجی در مورد کیفیت تصمیمات در زمان های مختلف روز می‌انجامد.
نتایج پژوهشی که در مجله Cognition منتشر شد نشان داد که فرقی ندارد که شما فردی سحرخیز باشید یا نه، اغلب تصمیمات دقیق در قسمت ابتدایی روز رخ می‌دهد یعنی بازه‌ای بین ۸ صبح الی ۱ بعد از ظهر.
تصمیماتی که در صبح گرفته می‌شوند معمولا دقیق هستند ولی زمان بیشتری می‌طلبند و این مطلب، فاکتور مضری برای مسابقات شطرنج است که زمان محدودی دارند. با گذر روز تصمیماتی که شطرنج بازان می‌گیرند سریع‌تر می‌شود ولی دقت آن کاهش پیدا می‌کند. اما در نهایت، اینکه بازی چه موقعی از روز باشد بر روی عملکرد کلی این بازیکنان تاثیری ندارد، چرا که با افزایش سرعت، دقت تصمیمات کاهش پیدا می کند.
ماریا جولیانا لئون، همکار فوق دکتری در آزمایشگاه the Integrated Neuroscience در دانشگاه Torcuato Di Tella در بوینس آیرس، آرژانتین می گوید:” به شیوه ای این دو مولفه تاثیرات یکدیگر را برای بدست آمدن یک عملکرد مناسب جبران می کنند.”
لئون به این مطلب مضنون شده بود که آیا تنها خستگی است که این کاهش دقت را توجیه می کند؛ چرا که با خستگی سرعت افراد افزایش نمی‌یابد و تنها دقت کاهش می‌یابد. او به این مسئله فکر کرد که شاید متفاوت بودن کرونوتایپ (میزان و شیوه خواب افراد) موجب این امر شده است. کرونوتایپ طبقه‌بندی ای است بر اساس اینکه در چه زمانی به چه میزانی افراد در طول ۲۴ ساعت می خوابند. بنابراین یک پرسشنامه کامل در مورد سحرخیر بودن و خواب بعد از ظهر از آنها گرفته شد برای اینکه مشخص کند که آنها زود می‌خوابند و صبح زود بلند می شوند یا اینکه مانند جغد ترجیح می دهند که دیر بخوابند و مدتی از روز را نیز استراحت کنند.
تحقیقات لئون نشان داده است که هر دو گروه سحرخیزها و جغدها تعداد بازی یکسانی را بعد از بیدار شدن انجام می‌دهند و با نتیجه یکسان. (البته گروه جغدها دیرتر شروع به بازی می‌کنند ولی در انتهای روز تعداد بازی آنها یکسان می شود). به طور شگفت‌انگیزی؛ الگوی تصمیم‌گیری برای هر دو گروه یکسان است و با گذر روز این الگو کاهش می یابد. البته در مورد سحرخیزها کاهش با شیب بیشتری را نشان می دهد.
حالا بحثی که پیش می‌آید این است که چگونه از این یافته ها استفاده کنیم؟
لئون می‌گوید: “اگر بدانیم که در صبح تصمیمات کندتر ولی با دقت بالاتری و در عصر تصمیماتی سریع و با دقت کمتری می‌گیریم؛ می‌توانیم از این امر به شکلی استفاده کنیم که متناسب با هر تصمیم، زمان برای اتخاذ آن را مشخص کنیم مثلا کاری که از اهمیت بالایی برخوردار است، را در صبح انجام دهیم. شاید اولویت‌بندی کارها بر اساس زمان و کیفیت از اهمیت بالاتری برخوردار است، هنگامی که ما به تصمیمات سریعی نیاز داریم شاید بهتر باشد که آنها را در بعدازظهر اتخاذ بکنیم”.
لئون، پرسشنامه کورونوتایپ را پر کرد و فهمید که او در میانه دو گروه قرار دارد. او متعاقباً سعی کرد که کار های سختش را برای نزدیک ظهر برنامه‌ریزی کند ولی به دلیل همه سختی های روزانه، سرانجام او هنوز نتوانسته است که برنامه روزانه‌اش را برای بدست آمدن نتایج بهتر تقسیم بکند. او در پاسخ به این اتفاق می گوید: “این کار ساده ای نیست حتی برای من!”.
