اپستین بار ویروس Epstein-Barr virus (EBV) که معمولا با نام ویروس هرپس انسانی نوع ۴ شناخته می شود، یکی از اعضاء خانواده ی ویروس های هرپس می باشد. این ویروس یکی از متداول ترین ویروس های آلوده کننده ی انسان می باشد.اغلب افراد در مقاطع مختلفی از زندگی خود با این ویروس آلوده شده اند. ویروس اپستین بار عمدتا از طریق مایعات بدن مانند بزاق منتقل می شود. این ویروس می تواند باعث بیماری مونونوکلئوز عفونی شود.
علائم
علائم عفونت با ویروس اپستین بار شامل موارد زیر می باشد.
- خستگی
- تب
- التهاب گلو
- تورم غدد لنفاوی در گردن
- بزرگ شدن طحال
- بزگ شدن کبد
- راش های پوستی
بسیاری از افراد در دوران کودکی خود دچار عفونت با این ویروس شده اند.
عفونت ایجاد شده توسط ویروس اپستین بار در کودکان معمولا فاقد علامت خاصی بوده و یا علامت قابل تمیزی برای مجزا کردن این بیماری از سایر بیماری های شایع و متداول کودکی ندارد. افرادی که دچار عفونت با این ویروس می شوند معمولا طی ۲ تا ۴ هفته بهبود می یابند.
با این حال برخی از افراد برای چندین هفته تا چندین ماه احساس خستگی می کنند.
هنگامی که اپستین بار ویروس وارد بدن فرد می شود بصورت نهفته (غیر فعال) باقی می ماند. در برخی از افراد ممکن است این ویروس مجددا فعال شود که این فعال شدن الزاما با علائم بیماری همراه نیست ولی افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند استعداد بیشتری برای بروز علائم ویروس فعال شده دارند.
راه های انتقال
ویروس اپستین بار، به آسانی و از طریق بزاق، از راه های زیر منتقل می شود:
- بوسیدن
- استفاده ی مشترک از مواد نوشیدنی و غذایی
- استفاده از لیوان های مشترک و یا استفاده مسواک مشترک
- تماس با وسایل بازی کودکانی که آب دهان آن ها روی وسایل ریخته شده است
این ویروس از طریق مایعات بدن بویژه بزاق منتقل می شود، اما این ویروس می تواند از طریق خون یا مایع منی طی انتقال خون، پیوند عضو و یا تماس جنسی نیز منتقل شود.
اپستین بار ویروس می تواند ازطریق اشیاء هماندد مسواک یا لیوانی که فرد الوده از آن استفاده کرده است نیز منتقل شود. این ویروس می تواند مدت طولانی، حداقل تازمانی که این اشیاء مرطوبند، زنده بماند.
هنگامی که برای اولین بار توسط این ویروس آلوده می شوید به آن عفونت اولیه می گویند، که شما می توانید این ویروس را قبل از اینکه علائم آن ظاهر شود به دیگران منتقل کنید. این ویروس در بدن شما بصورت نهفته در بدن شما باقی می ماند و در شرایط مختلف نظر استرس و یا دیگر عوامل دوباره فعال شود که در این صورت شما دوباره ناقل این بیماری بوده و می توانید ان را به دیگران منتقل کنید بدون توجه به اینکه اعفونت اولیه کی رخ داده است.
تشخیص
تشخیص عفونت ایجاد شده توسط اپستین بار از طریق علائم آن چالش برانگیز و دشوار خواهد بود زیرا علائم آن مشابه سایر بیماری های متداول نظیر سرماخوردگی می باشد.
برای تشخیص دقیق و قطعی این عفونت از آزمایش خون و بررسی وجود یا عدم وجود آنتی بادی علیه این ویروس استفاده می شود.
حدود ۹ نفر از هر ۱۰ نفر افراد بزرگسال یا قبلا به این ویروس آلوده شده اند ویا آلوده به این ویروس می باشد.
پیشگیری و درمان
هنوز واکسنی برای جلوگیری و پیشگیری از عفونت با اپستین بار ویروس ساخته نشده و تنها راه پیشگیری، حفاظت خود از طریق عدم روبوسی با افراد بیمار و نیز عدم استفاده ی مشترک از وسائل و لوازمی شخصی همانند مسواک و لیوان می باشد.
درمان اختصاصی برای این عفونت وجود ندارد ولی موارد زیر به کاهش علائم این بیماری کمک می کند:
- نوشیدن مایعات
- استراحت کافی و مناسب
- استفاده از مسکن ها برای کاهش درد
