پاکسیل (پاروکستین) (Paxil)
مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) عموماً باعث افزایش وزن نمیشوند؛ چون ضدافسردگیها سروتونین را افزایش میدهند که احساس کامل بودن به شما میدهد. پاکسیل یک استثناء است. پاکسیل یکی از بهترین گزینههای درمانی برای اضطراب میباشد ولی اگر در طول مصرف آن افزایش وزن مشاهده شد میتوانید با پزشکتان صحبت کنید تا یکی دیگر از داروهای مشابه، مثل پروزاک یا زولوفت را برایتان تجویز نماید.
مفالۀ مرتبط: خطر داروهای ضد افسردگی در دوران بارداری
والپوریک اسید (Depakote)
این دارو برای درمان اختلال دوقطبی، تشنج و پیشگیری از میگرن کاربرد دارد. تحقیقی مربوط به ۲۰۰۷ بین بیماران صرعی به این نتیجه رسید که ۴۴% زنان و ۲۴% مردان در حال مصرف این دارو برای یک سال، به اندازهی ۵ کیلوگرم یا بیشتر افزایش وزن داشتهاند. این دارو بر اشتها و متابولیسم بیماران تأثیر گذاشته بود و هنوز معلوم نیست چرا این تأثیر در زنان بیشتر است.
پروزاک (فلوکستین)
با این که این داروی ضدافسردگی عموماً باعث کاهش وزن میشود، ولی در طولانیمدت میتواند اثرات مخالفی هم داشته باشد. تحقیقی ۶۰ هفتهای نشان داد که با این که مصرفکنندگان فلوکستین در ۶ ماههی اول حدود ۵ کیلوگرم وزن نسبت به گروه دارونما کم کردند ولی در میانههای مطالعه دوباره وزنشان افزایش یافت. دلیل هم میتواند ایجاد تحمل نسبت به اثرات سیری باشد. اگر کسی در تلاش برای کاهش وزن است و از داوریی SSRI هم استفاده برای افسردگی میکند، بهتر است به جای فلوکستین، از ولبوترین (بوپروپیون) استفاده نماید که بیشتر با کاهش وزن ارتباط دارد.
رِمِرون (میرتازاپین)
رِمِرون دارویی ضدافسردگی است که سروتونین و نوراپینفرین را افزایش میدهد که با کاهش وزن در ارتباط میباشند. با این حال فعالیت آنتیهیستامینی آن میتواند در مقابل این خاصیت بایستد. این عارضهی جانبی میتواند چیز خوبی باشد. برخی اوقات این دارو را برای بزرگسالان کموزن تجویز میکنند تا اشتها را در آنها افزایش دهد.
زیپرکسا (اولانزاپین)
داروهای ضدروانپریشیای ماننند زیپرکسا و کلوزاریل (کلوزاپین) میتوانند باعث چاقی شوند. یکی از تحقیقات نشان داد، ۳۰% افرادی که زیپرکسا مصرف میکنند در طول ۱۸ ماه ۷% یا بیشتر افزایش وزن نشان میدهند. این داروها برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی استفاده میشوند و پتانسیل آنتیهیستامینی و مهار سروتونینی نیز دارند که میتواند افزایش وزن را تحریک نماید. داروی دیابت، متفورمین شاید بتواند این عوارض را کم کند. همچنین میتواند به جای این دارو از گدون (ziprasidone) و ابیلیفای (aripiprazole) نیز استفاده کرد.
دلتازون (پردنیزولون)
کورتیکوستروئیدهای خوراکی، مثل دلتازون بیشتر از اشکال استنشاقی خطر افزایش وزن را به دنبال دارند، به ویژه در صورت مصرف درازمدت. یک بررسی روی استفادهی درازمدت از کورتیکوستروئیدهای خوراکی پیشنهاد کرد که ۶۰ تا ۸۰ درصد مصرفکنندگان افزایش وزن نشان میدهند. دزهای بالاتر، مثل مواردی که برای آسم و بیماری التهابی روده استفاده میشود بیشتر از دزهای پائین، مثلاً برای روماتوئید آرتریت چنین اثری دارند. مقابله با عوراض جانبی طولانیمدت استفاده از استروئیدها سخت است ولی ورزش، رژیم غذایی و در برخی موارد استفاده از متفورمین میتواند کمککننده باشد.
مقالۀ مرتبط: داروی متفورمین (Metformin)
تورازین (کلرپرومازین)
زمانی که نسل اول ضدسایکوتیکهای (ضدروانپریشها) تورازین در ۱۹۵۴ وارد بازار شد، اثر افزایش وزنی آن واضح بود. تورازین مانند ملاریل (thioridazine)، فعالیت آنتیهیستامینی دارد که اشتها را افزایش داده و آرامبخش است. این داروها شاید اثری کمتر از زیپرکسا و کلوزاریل داشته باشند ولی در درمان اسکیزوفرنی آن کارایی را ندارند و شاید عوارض جانبی دیگری مثل مشکلات حرکتی به همراه داشته باشند.
آمیتریپتیلین (Elavil، Endep، Vanatrip)
ضدافسردگیهای تریسایکلیک (TCAs)، مثل همین دارو، بیشتر از داروهای ضدافسردگی دیگر و داروهای میگرنی با افزایش وزن ارتباط دارند. TCAs انتقالدهندههای عصبیِ مرتبط با انرژی و اشتها، مثل سروتونین، دوپامین و استیلکولین را تحت تأثیر قرار میدهند ولی فعالیت آنتیهیستامینی آنهاست که احتمالاً سبب تغییر وزن میشود.
آلگرا (fexofenadine and pseudoephedrine)
اغلب فعالیت آنتیهیستامینی داروهای ضدروانپریشی است که موجب میشوند این داروها باعث افزایش وزن شوند ولی این خاصیت برای این داروها مهم نیستند، اگرچه فعالیت آنتیهیستامینی برای داروهای ضدآلرژی حیاتی است. مطالعهای مربوط به ۲۰۱۰ دریافت که افرادی که از داروهای آنتیهیستامینیِ با نسخه، مثل آلگرا و زیرتک استفاده میکنند با احتمال ۵۵% بیشتری دچار اضافه وزن خواهند شد. مسدود کردن هیستامین میتواند آنزیمی را که در مغز مصرف غذا را تنظیم میکند، بر هم بزند.
دیابینیز، اینسولاز (کلرپروپامید)
برخی از داروهای دیابت نوع۲ سبب کاهش وزن میشوند. بقیه اثری مخالف دارند. داروهای سولفونیلاوره، مثل دیابینیز و اینسولاز (و بقیه مثل Actos و Prandin) تولید یا فعالیت انسولین را تحریک میکنند که قند خون را پائین آورده و شاید اشتها را افزایش دهد. متفورمین، بیِتا و ژانویا بیشتر احتمال دارد که موجب کاهش وزن شوند.
انسولین
انسولین تمایل دارد افزایش وزن را تقویت نماید اما برخی از انواع، مثل انسولین طولانی اثر لِومیر (Levemir) اثراتی با شدت کمتر نشان میدهند. مطالعهای به این نتیجه رسید که افراد به طور متوسط در سه سالهی اول مصرف خود نزدیک به ۵ کیلوگرم وزنشان افزایش مییابد. اثرات افزایش وزن انسولین متناقضنماست. چیزهایی که ما برای درمان برخی عوارض در نتیجهی چاقی، مانند دیابت نوع۲ استفاده میکنیم، میتوانند شما را چاقتر بکنند!
آتنولول (Tenormin)
مسدودکنندههای بتا (بتا-بلاکرها) یکی از متداولترین داروها برای پرفشاری خون هستند ولی انواع دیگر، مثل آتنولول، متوپرولول و ایندرال پرمصرف میباشند. یکی از تحقیقات نشان داد مصرفکنندگان آتنولول بیش از ۲ کیلوگرم نسبت به گروه دارونما افزایش وزن پیدا کردهاند و مطالعه پیشنهاد میکند که بیشترین افزایش وزن در چند ماه اولیه بوده است. این داروها سوختن کالری را آهسته کرده و موجب خستگی میشوند. بتا-بلاکرهای جدیدتر، مسدودکنندههای کانال کلسیمی و مهارکنندههای ACE کمتر موجب افزایش وزن میشوند.
مقالۀ مرتبط: داروهای مهارکنندۀ گیرندههای بتا
داروهای ضدحاملگی
قرصهای ضدحاملگی اغلب برای افزایش وزن متهم میشوند ولی این ادعا بیجا به نظر میرسد. در واقع، فقط پروژسترونهای طولانیاثر تزریقی به نام مدروکسیپروژستروناستات (DMPA) ارتباط دائمیشان با افزایش وزن اثبات شده است. تحقیقات پیشنهاد میکند زنان جوانی که چاق بودند، بیشترین استعداد را برای افزایش وزن در اثر (DMPA) دارند.