بسیاری از ما ها ترجیح میدهیم به جای تغییر در سبک زندگیمان راحت یک قرص بالا بیاندازیم! ولی همهی داروها عوارضی جانبی دارند که گاهاً بدتر از بیماریای میشود که میخواستیم آن را درمان کنیم. همچنین داروهایی که در ابتدا بیخطر تلقی میشوند شاید در آینده عوارض آزاردهنده و حتی خطرناکی از آنها سر بزند و این موضوع پس از مصرف میلیونی آن معلوم میشود.
یکی از این داروها، قرصهای محبوب مهارکنندهی پمپ پروتون (P.P.I.s) میباشد که هماکنون بیش از ۱۵ میلیون آمریکایی و بسیاری در سراسر جهان برای مقابله با ناراحتی شایعی که در حال افزایش است، استفاده میکنند: رفلاکس اسید که بسیاری آن را به سوزش معده یا سوءهاضمه تعبیر میکنند.
اکنون این داروها به شمار در حال رشدی از عوارض ارتباط داده میشوند که از لحاظ جدی بودن از کمبود مغذیها گرفته تا درد مفصل، عفونت، شکستگی استخوان، حملات قلبی و زوال عقل را شامل میشود. با در نظر گرفتن خطرات موجود و احتمالات بهتر است به دارویی به نام تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی روی آورده شود که میتواند نشانهها را تقلیل داده و حتی آسیب وارده را درمان کند.
رفلاکس اسید بیشتر از یک اذیت ساده است و به برگشت اسید معده به بافت بالایی آن اطلاق میشود. زمانی این مشکل پیش میآید که دریچهی تحتانی مری که دستهای عضله بین مری و معده است خوب بسته نشود و اسید بتواند به مری برگردد. برخی اوقات دریچهی فوقانی نیز چنین مشکلی پیدا میکند.
رفلاکس اسید ناهنجاری جدیای میباشد که میتواند و بایستی آن را درمان کرد تا از نشانهها جلوگیری شده و نتایج تهدیدکنندهاش را دفع کرد. بیماری رفلاکس معدی مروی یا همان GERD به تماس اسید خورندهی معده و بافت نرم مری گفته میشود که میتواند به نتایجی خطرناکی مثل سرطان تبدیل شود؛ این سرطان اغلب کشنده است.
مقالهی مرتبط: مختصری دربارهی سرطان مری
برخلاف چیزی که بسیاری عقیده دارند، سوزش معده فقط یکی از نشانههای این بیماری است و اگر این نشانه خود را بروز ندهد بیماری تشخیص داده نخواهد شد و نتایج مضر رفلاکس بدون درمان رها خواهند گشت. علاوه بر سوءهاضمه، GERD میتواند به سرفههای خشک، درد گلو، پاک کردن مکرر گلو، خشونت صدا، آروغ زدن، نفخ، مشکل در بلع و احساس وجود تودهای در گلو بیانجامد.
وقتی یکی از این نشانههای غیرمنتظره ظاهر شود، پزشک از فکر کردن به GERD به عنوان یکی از متهمان بازمیماند مگر این که خودتان پیشنهاد بدهید. بررسی مری شاید تنها راه برای تشخیص رفلاکس بدون سوزش معده باشد.
دکتر جاناتان آویو، متخصص گوش، حلق و بینی در نیویورک در اواسط دههی چهارم عمر خود بود که یکی از نشانههای ترسناکی که توسط رفلاکس اسید معده به وجود آمده بود را تشخیص داد؛ او یکی از شبها نفسنفسزنان از خواب بیدار شد، در حالی که احساس خفگی میکرد. چون او تابحال از سوزش معده گله نکرده بود پزشکش با قبول کردن این مسأله مشکل داشت. با این حال درمان این بیماری برای او تاحدی موفقیتآمیز بود ولی دکتر ماجرا را رها نکرد و سالها برای یاد گرفتن بهترین گونهی مدیریت این عارضه زمان گذاشت.
او اکنون کتابی با عنوان “The Acid Watcher Diet” نوشته که هم به طیف نشانهها آن اشاره میکند و بهترین راه را برای پیشگیری و درمان پیشنهاد کرده تا تاحدی که امکان دارد بتوان از مصرف دارو خودداری کرد.
یکی از مشخصهها اغلب با رفلاکس اسید مرتبط است؛ اضافه وزن، به ویژه چاقی شکمی. این ارتباط به طور مؤثری توضیح میدهد که چرا این عارضه در جوامع غربی شایعتر است. کسی که شاخص تودهی بدنیاش (BMI) در محدودهی چاق باشد، با احتمال دو برابری برای ابتلا به GERD روبهروست. کاهش وزن یکی از بهترین راهها برای تسکین مشکل بدون مصرف داروست.
ترک سیگار و دخانیات، محدود کردن الکل و اجتناب از نوشیدنیهای گازدار هم مهم هستند. استعمال دخانیات و الکل میتواند دریچهی تحتانی مری را شل کند و نشانههای رفلاکس را مثل خشونت صدا، آبریزش از عقب بینی و سینوسها و کوتاه شدن تنفس را با تحریک دهان، حنجره و نای ایجاد نماید.
خوردن وعدههای غذایی حجیم، دراز کشیدن قبل از هضم غذا و ورزش کردن درست بعد از غذا خوردن نیز میتواند چنین نشانههایی را به وجود بیاورد. به کسانی که از مشکل رفلاکس رنج میبرند توصیه میشود، ۵ یا ۶ وعدهی غذایی کوچک را جایگزین ۱ یا ۲ وعدهی حجیم کنند و ۳ ساعت قبل از خواب چیزی نخورند. برای محافظت بهتر هنگام خواب بهتر است سر تخت را ۱۵ سانتی متر بالاتر برد.
مقالهی مرتبط: ۷ غذای عالی برای مقابله با رفلاکس اسید معده
با این که غذاهایی مثل پیاز خام، سیر، آبمیوهی طبیعی، قهوه و شکلات اغلب تحریککننده شناخته میشوند ولی دکتر آویو تأکید میکند که هر کسی متفاوت است و بهترین راه برای شناخت غذاهای محرک این عارضه آزمون و خطا میباشد. متخصصها توصیه میکنند برنامهای غذایی تنظیم شده و هر چیزی که مصرف میشود ثبت گردد تا غذاهای آزاردهنده را بتوان پیدا کرد.
ضرورتاً لازم نیست غذایی دارای اسید باشد تا ما آن را تحریککنندهی رفلاکس بشناسیم. غذاهای پرچرب برای بسیاری دردسرسازند؛ چون زمان زیادی برای هضم آنها لازم است. بسیاری از غذاها را با موادی حاوی اسید ترکیب میکنند تا مزه آنها بهتر شود و طول عمرشان افزایش یابد. رژیم غذایی شفابخش دکتر آویو تقریباً به طور کامل از غذاهای طبیعی و فرآورینشده تشکیل یافته که شامل غذاهای پروتئینی بدون چربی، مثل مرغ، ماهی، سفیدهی تخممرغ و لبنیات کمچرب، حبوبات (در ترکیب با غلات سبوسدار)، سبزیجات غیراسیدی و میوهها میشود.
غذاهای غنی از فیبر بسیار کمککننده اند. فیبرها هضم را بهتر میکنند، فشار را روی دریچهی تحتانی مری کاهش میدهند و میتوانند به کاهش وزن و ثابت نگه داشتن آن و کاهش التهاب کمک کنند. سعی کنید هر روز حداقل ۲۰۰ گرم سبزیجات مصرف کنید؛ نصف خام و نصف پخته و ۱۰۰ گرم هم میوه در سبد غذاییتان داشته باشید. منابعی مثل بروکلی، هویج، چغندر، سبزیجات برگ سبز، سیب، توتها، موز، آووکادو و گلابی برای مصرف خوب هستند. دیگر غذاهای غنی از فیبر مثل بادام، گردو، عدس، نخود و لوبیا نیز مفید هستند.
اگر روشهای نامبرده مؤثر واقع نشدند مصرف مهارکنندهی پمپ پروتون شاید نیاز باشد ولی این داروها باید در حداقل دُز مؤثر، در دقیقترین زمان و برای کوتاهترین مدت ممکن مصرف شوند. مطالعات روشن کرده است که بیشتر افراد از این داروها درست استفاده نمیکنند. این داروها باید ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از صبحانه یا شام (یا هر دو) مصرف شوند ولی باید در ذهن داشت که دارو پادزهر غذاهای اسیدی نیست!