سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که خونرسانی به ناحیه‌ای از مغز دچار مشکل شود. طی این اتفاق سلول‌های مغزی از اکسیژن محروم مانده و مرگ آن‌ها صورت میگیرد.
در سکته مغزی هموراژیک، خون از یکی از شریان‌های مغزی به داخل مغز خونریزی می‌کند. این اتفاق به علت ترکیدن یک شریان ضعیف‌شده و خونریزی آن به بافت مغزی اطراف رخ می‌دهد. فشار ناشی از این خونریزی سلول‌های مغزی را تخریب کرده و بافت تخریب‌شده قادر به انجام عملکرد صحیح خود نخواهد بود.
در این مقاله، موارد زیر در ارتباط با این بیماری بررسی میشود:
- علل
- علائم
- تشخیص
- درمان
- پیشگیری
مقاله مرتبط: به بهانۀ روز جهانی استروک؛ از سکتۀ مغزی چه می‌دانید؟
علل بیماری
دو نوع عمده سکته مغزی هموراژیک وجود دارد:
هموراژی در ناحیه بین دو مخ: خونریزی داخل مغز انجام میشود. این نوع هموراژی، شایع‌ترین نوع آن می‌باشد.
هموراژی در ناحیه زیر پرده عنکبوتیه: خونریزی بین مغز و پرده‌های مغزی پوشاننده اتفاق می‌افتد.
هر دو نوع سکته مغزی هموراژیک ریسک فاکتورها و عوامل خطر خاصی دارند.
عوامل خطر هموراژی بین دو مخ:
- فشار خون بالا : شایع‌ترین علت
- اختلال در عروق کاورنوزی مغزی: زمانی که عروق خونی داخل مغزی عملکرد صحیح ندارند.
- اختلال در ساختار عروق مغزی (AVM): نوعی شرایط ژنتیکی که در آن تشکیل عروق خونی به صورت نرمال نبوده و یک شبکه در هم پیچیده از عروق تشکیل میشود. AVM معمولا در مغز ونخاع صورت میگیرد. درصورتی که در مغز اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به پارگی عروق شده و به خونریزی مغزی بینجامد. این ناهنجاری به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
عوامل خطر هموراژی زیر عنکبوتیه اغلب شامل موارد زیر است:
- AVM
- ناهنجاری‌های خونریزی
- تروما در ناحیه سر
- مصرف رقیق‌کننده‌های خون
- تورم در دیواره عروق خونی که آنوریسم مغزی نامیده میشود. آنوریسم باعث افزایش اندازه عروق شده و تضعیف دیواره شریان صورت میگیرد. آنوریسم عروقی در صورت پارگی منجر به خونریزی غیرقابل‌کنترل خواهد شد.
علائم بیماری
علائم سکته هموراژیک متنوع می‌باشند؛ اما شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- سردرد شدید ناگهانی
- تغییر در بینایی
- از دست دادن تعادل و ناهماهنگی در حرکت
- فقدان قابلیت حرکت
- بی‌حسی در پا یا بازو
- تشنج
- فقدان یا کاهش قابلیت تکلم و درک مغهوم شنیده‌ها
- گیج شدن
- حالت تهوع واستفراغ
- عدم هوشیاری
علائم بیشتر شامل:
- فلج‌شدگی یا بی‌حسی در هر ناحیه از بدن
- ناتوانی در خیرهشدن به نور
- سفتی یا درد در ناحیه گردن
- لرزش دست
- نوسان در تعداد تنفس و ضربان قلب
- دشواری در عمل بلع
مقاله مرتبط: علائم هشدار دهنده سکته مغزی
عوارض بیماری
سکته مغزی می‌تواند منجر به ناتوانی‌های موقت ودائم شود. شدت این عوارض به مدت زمان خونریزی و ناحیه درگیر بستگی دارد.
این عوارض عبارتند از:
- لخته‌های خونی
- مشکل در بلع یا تکلم
- التهاب ریه
- فقدان کنترل مثانه
- از دست‌دادن حافظه یا مشکل در تفکر
- درد
- مشکلات عاطفی
- تورم مغزی
- تشنج
- افسردگی
تشخیص بیماری
تشخیص سکته هموراژیک از طریق سابقه پزشکی بیمار و تست فیزیکی صورت میگیرد. طی تست فیزیکی، پزشک علائم قابل مشاهده بیماری را زیر نظر میگیرد. هوشیاری ذهنی، هاهنگی حرکتی و تعادل فرد توسط پزشک بررسی شده تا هر گونه بی‌حسی و ضعف در صورت، گیج‌شدگی، مشکلات تکلم و دیگر علائم تشخیص داده شود.
از آنجا که سکته مغزی انواع مختلف دارد، وجود یا عدم وجود خونریزی داخل مغزی بایستی از طریق تست‌های تشخیصی بایستی بررسی شود.
برای تشخیص سکته‌های هموراژیک، معمولا سریع‌ترین و پرکاربردترین روش CT اسکن می‌باشد.
تست‌های دیگر در این زمینه عبارتند از:
- MRI
- تست خون
- MRI آنژیوگرافی: در این روش به داخل عروق مغزی رنگ تزریق میشود.
تایید تشخیص نیز از طریق الکتروانسفالوگرام (EEG) و نمونه‌برداری از مایع مغزی-نخاعی از ناحیه کمر انجام میگیرد.
درمان بیماری
این نوع سکته‌ها خطرناک بوده و جزو موارد اورژانسی پزشکی می‌باشند. براساس مجمع ملی سکته‌های مغزی، با وجود اینکه سکته‌های هموراژیک تنها ۱۵ درصد سکته‌های مغزی را به خود اختصاص می‌دهند؛ عامل ۴۰ درصد مرگ‌های ناشی از این بیماری هستند.
درمان فوری به منزله تفاوت بین مرگ و زندگی بوده و طی آن تمرکز بر روی کنترل خونریزی و کاهش فشار داخل مغز می‌باشد. در ارتباط با بیماری که رقیق‌کننده‌های خون یا داروهای مشابه مصرف می‌کرده، احتمالا دارویی برای خنثی کردن اثرات تجویز میشود تا از تنگ‌شدگی عروق و تشنج جلوگیری شود.
به هنگام توقف خونریزی، جراحی گزینه‌ای برای پیشگیری از سکته مجدد بوده و می‌تواند برای ترمیم ناهنجاری‌های عروقی ناشی از سکته موثر واقع شود.
با خارج شدن فرد از شرایط خطر گام بعدی در فرآیند درمان، توانبخشی است. در این مرحله، هدف اصلی بازیابی قدرت، بهبود عملکرد تا جای ممکن و بازگشت به زندگی مستقل است. پزشک بهترین برنامه توانبخشی را برای بیمار مشخص می‌کند. این برنامه به سن فرد، سلامت عمومی و درجه ناتوانی ناشی از سکته دارد و درمانم شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی خواهد بود. درمان‌هایی نیز برای ارزیابی سلامت ذهنی و بهبود افسردگی می‌تواند صورت بگیرد.
مقالات مرتبط: چند زبانی، درمانی برای سکته مغزی
سکته مغزی در ۴ ساعت اولیه قابل درمان است
ترمیم مغز بعد از سکته مغزی خاموش
فاکتورهای سنی
طبق مجمع ملی سکته مغزی، خطر سکته با افزایش سن بیشتر میشود. پس از ۵۵ سالگی، به ازای هر دهه زندگی این خطر دوبرابر میشود. گرچه این سکته‌ها معمولا افراد مسن را درگیر می‌کنند؛ اما در کودکان و نوجوانان نیز می‌توانند رخ دهند. علل سکته‌های هموراژیک در کودکان نیز مشابه بزرگسالان است. این کودکان اغلب به هنگام تولد مشکلات عروقی دارند. طبق اطلاعات مجمع، گرچه کودکان در هر سنی می‌توانند تحت تاثیر بیماری قرار بگیرند؛ با این حال، بیشترین ریسک در دو دوره مهم وجود دارد.
- سال اول زندگی
- بلافاصله قبل و پس از تولد
تشخیص و درمان نوزادان و کودکان به مراتب دشوارتر است؛ چرا که اکثر افراد احتمال وجود چنین مشکلی را درکودکان نمی‌دهند. طبق سازمان نورولوژی کودکان، شایع‌ترین نوع سکته مغزی هموراژیک در این گروه سنی، هموراژی از نوع بین دو مخ می‌باشد.
اثرات طولانی مدت سکته هموراژیک کودکان به موقعیت و شدت سکته بستگی دارد. برخی از کودکان اثرات با عوارض بیشتر همچون تشنج تجربه کرده و نیاز به درمان‌های طولانی مدت‌تر دارند. برخی مشکلات نظیر اختلال در یادگیری و تکلم در طول درمان نیز ممکن است مشاهده شود. فیزیوتراپی و گفتاردرمانی، درمان‌های رایج در این زمینه می‌باشند.
روند بهبودی در کودکان به علت رشد مغز سریع‌تر از بزرگسالان بوده و متعاقبا شانس آن‌ها برای بازگشت به زندگی عادی بیشتر خواهد بود.
پیشگیری
سکته‌های هموراژیک در برخی موارد قابل پیشگیری هستند. طبق مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها (CDC)، از هر ۴ فردی که دچار سکته مغزی می‌شوند، یک نفر مجددا این حالت را تجربه می‌کند. دانستن عوامل خطر و راه‌های پیشگیری در این باره ضروری است. افراد سیگاری در این زمینه بیشتر در معرض خطر می‌باشند. از دیگر عوامل خطر موارد زیر را می‌توان نام برد:
- دیابت
- اضافه وزن
- سابقه خانوادگی بیماری
- اختلالات وناهنجاری‌های قلبی
آمریکایی‌های سیاه‌پوست و زنان نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. علت این امر در ارتباط با آمریکایی‌های سیاه‌پوست، استعداد دوبرابری آن‌ها در زمینه چاقی، دیابت و فشار خون بالا نسبت به سایر افراد می‌باشد.
روش‌های پیشگیری مبنی بر داشتن شیوه زندگی سالم مخصوصا برای قلب آدمی بوده و شامل موارد زیر می‌باشد:
- ورزش
- پرهیز از تنباکو
- وزن مناسب
- رژیم غذایی مناسب برای سلامت قلب
- مدیریت استرس
افراد باید به محض شک کردن به وجود هریک از علائم سکته مغزی، سریعا به پزشک مراجعه کنند.
مقاله مرتبط: استرس چگونه می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی و سکته‌ی مغزی را افزایش دهد؟
سلام دستتون درد نکنه خیلی ذهنم دگیرش بود دمت گرم دکی
ایولا عالی بود