ارتباط نوشیدن الکل و خطر ابتلا به دیابت
طبق یک مطالعه جدید بر روی بیش از هفتاد هزار نفر از مردم دانمارک، کسانی که میزان کم تا متوسطی از الکل را در بازههای زمانی مکرر مصرف میکنند، نسبت به مردمی که اصلا الکل مصرف نمیکنند، به احتمال کمتری به دیابت مبتلا میشوند. با این حال نتایج این تحقیق نباید به منزله مجوزی برای مصرف آزاد الکل به عنوان یک راهکار ارتقاء سلامت تلقی شود!
این مطالعه شواهدی ارائه میکند که به دلایلی، افرادی که میزان مناسبی الکل مصرف میکنند، به احتمال کمتری از بیماریهای مشخصی مانند بیماریهای قلبی-عروقی و دیابت نوع دو رنج خواهند برد.
در این مطالعه، محققان خواستند ببینند مصرف چه مقدار الکل با کمترین میزان خطر ابتلا به دیابت در ارتباط است، و تعیین کنند که آیا نوع الکل مصرفی یا تناوب مصرف آن نیز در این رابطه موثر است یا نه. آنها با استفاده از اطلاعات مرکز معاینات سلامت دانمارک و مشاهده عادت نوشیدن مشروبات الکلی در ۲۸۷۰۴ مرد و ۴۱۸۴۷ زنِ دانمارکی بررسی کردند که آیا این افراد در یک بازه تقریبا پنج ساله به دیابت مبتلا شدهاند یا خیر.
محققان زنان باردار، کسانی که از قبل دیابت داشتند و کسانی که اطلاعات مصرف الکلشان را در اخنیار قرار نداده بودند، کنار گذاشتند و بقیه را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد در میان شرکتکنندگان این پژوهش، کسانی که در هفته ۳-۴ روز الکل مینوشند کمتر از بقیه به دیابت مبتلا میشوند. برای مردان نوشیدن ۱۴ واحد در هفته کمترین میزان ریسک ابتلا به دیابت را به دنبال داشت و این مقدار برای زنان ۹ واحد در هفته بود. (نمودار a برای مردان و b برای زنان)
همانطور که نمودار U شکل خطر دیابتی شدن نشان میدهد، افرادی که اصلا الکل نمینوشند، به احتمال بیشتری به دیابت مبتلا میشوند و کسانی که به میزان متعادلی الکل مینوشند با ریسک کمتری مواجهاند اما با افزایش مصرف الکل خطر ابتلا دو مرتبه افزایش مییابد.
با این حال حتی کسانی که به مقدار زیاد الکل مینوشند (تا ۴۰ واحد در هفته برای مردان و ۲۸ واحد زنان) احتمال ابتلا به دیابت در آنها کمتر از کسانی است که اصلا الکل نمینوشند. کمترین میزان ریسک هنگامی است که مصرف الکل به جای یک یا دو روزِ هفته، در کل ایام هفته تقسیم شود. نوع الکل مصرفی نیز مهم است، زنان و مردانی که شراب مصرف میکردند کمترین ریسک ابتلا را داشتند. برای مردان مصرف آبجو نیز همین نتیجه را داشت.
نکته کوچک و در عین حال مهمی که در رابطه با این مطالعه باید به آن توجه کرد این است که طراحی این مطالعه به گونهای نبوده است که بین دیابت نوع یک و دو تمایز قائل شود. دیابت نوع دو عموما با سبک زندگی مرتبط است و مانع از این میشود که بدن از انسولین استفاده کند، در حالی که دیابت نوع یک قابل پیشگیری نیست چون بدن به میزان کافی انسولین تولید نمیکند. محققان در این رابطه میگویند که مطالعهی آنها مربوط به دیابت نوع دو است و با حذف افراد زیر ۴۰ سال (که بیماری اکثر قریب به اتفاق افراد مبتلا به دیابت نوع یک تا این سن مشخص میشود) نیز، نتایج پژوهش همچنان درست است.
با این حال هنوز نمیتوان به طور قطع گفت که نوشیدن الکل خطر ابتلا به دیابت را کاهش میدهد. تمام چیزی که میتوان گفت این است که حداقل در بین مردم دانمارک کسانی که به طور منظم و به میزان متعادلی الکل مینوشند کمتر به دیابت مبتلا میشوند. محققان سعی کردند تا جرم توده بدنی، فعالیت فیزیکی، وضعیت استعمال دخانیات و… را نیز محاسبه و اثر آنها بر روی نتایج را نیز بسنجند ولی همیشه امکان انحراف و خطا در نتایج وجود دارد. مثلاً احتمالا اغلب افراد میزان الکل مصرفی خود را کمتر از مقدار واقعی گزارش میدهند. همچنین این مطالعه بر روی مردم دانمارک انجام شده و ممکن است مطالعه روی مردم دیگر کشورها و به خصوص غیر سفیدپوستان نتایج متفاوتی در برداشته باشد. فرضیهای وجود دارد که میگوید نوشیدن الکل به میزان مناسب، برخی جنبههای سلامت را با کم کردن فشار خون و اتساع رگهای خونی بهبود میبخشد، ولی راجع به درستی آن اطمینان نداریم.
محققانی که این مطالعه را انجام دادند قصدشان طرفداری از نوشیدن الکل و توصیه آن به عنوان روشی برای ارتقاء سلامت نیست. اما بنظر میرسد حداقل در مورد دیابت میتوان گفت که نوشیدن میزان متعادلی الکل در طول هفته مناسب است و مشکلی ندارد.