پیوستگاه عصبی-عضلانی محل انجام واکنش‌ها و وقوع اتفاقاتی است که به انسان اجازۀ کنترل عضلات را می‌دهند؛ در حقیقت وجود این ساختار مهم، عامل تنظیم انقباضات، کنترل عضلات و ایجاد حرکت است.
مکانیسم عمل پیوستگاه عصبی-عضلانی
وقایع قابل‌مشاهده در پیوستگاه عصبی-عضلانی را می‌توان در سه مرحلۀ کلی بررسی کرد:
- تحریک عصبی
- وقایع سیناپسی
- تحریک و انقباض همزمان یا مزدوج عضله
اختلال در هریک از مراحل فوق، می‌تواند منجر به بروز بیماری‌ها و ناهنجاری‌های شایع گردد؛ به عنوان مثال، بیماری میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis)، که نوعی بیماری خودایمنی است، با بلوکه‌شدن یا تحلیل گیرنده‌های استیل کولینی سطح غشای عضلات شناخته می‌شود که نتیجۀ آن کاهش توان اثر استیل‌کولین بر گیرنده‌های پس‌سیناپسی است. این امر، خود منجر به بروز علایمی از قبیل افتادگی پلک، اختلالات تکلم و خستگی عضلانی می‌گردد که در صورت عدم درمان، یا شدیدتر شدن علایم، می‌توانند با درگیر کردن عضلات تنفسی، به مشکلی جدی برای فرد تبدیل شوند. اختلال مهم دیگری که می‌تواند بسیار کشنده ظاهر شود، به‌وسیلۀ سم بوتولیسم تولیدی توسط باکتری کلستریدیم بوتولینوم ایجاد می‌شود. این سم یا مانع از ترشح استیل کولین از پایانه های عصبی می‌شود، یا میزان آن را تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
نتیجۀ این وقایع، کاهش تحریکات عضلانی است و در صورت تاخیر ممکن است فرد بر اثر فلج عضلات تنفسی فوت‌کند.
پایه و اساس تشخیص و درمان این دسته از اختلالات و بیماری‌ها، کسب درکی صحیح از ماهیت و مکانیسم عمل آن‌هاست که خود، در گرو مطالعه و بررسی دقیق پیوستگاه عصبی-عضلانی است. در نقشۀ مفهومی ارائه‌شده سعی بر این بوده تا با ترسیم خلاصه‌ای مفید و کارآمد از این پیوستگاه، به آشنایی هرچه بیشتر با این ساختار کمک کرد.
نگارش و تدوین: سینا نقی‌لو – عرفان رضازاده – سیّد علی شامخ
مقالات مرتبط:
هدایت الکتریکی سلول‌های بنیادی عصبی انسانی در مغز رت
