تئوری علمی

تئوری علمی نوع خاصی از تئوری است، اصطلاح تئوری بسته به این که چه کسی درباره‌اش توضیح می‌دهد می‌تواند متفاوت باشد. مفهومی که دانشمندان برای آن استفاده می‌کنند، کمی متفاوت‌تر از آن است که عموم درباره‌ی آن فکر می‌کنند. عامه‌ی مردم این اصطلاح را برای ایده و یا ظن و گمان های افراد بیان می‌کنند اما از نظر دانشمندان تئوری یعنی راهی که با آن حقایق تفسیر می‌شوند.

فرایند رسیدن به یک تئوری علمی

 تئوری علمی در اول با عنوان یک فرضیه شروع می‌شود، فرضیه ایده‌ای است که هنوز به اثبات نرسیده است. اگر شواهد کافی برای حمایت از یک فرضیه جمع شود به مرحله بعدی (تئوری) می‌رود و به عنوان توضیح قابل قبولی از یک فرضیه پذیرفته می‌شود.

تئوری علمی در حقیقت چارچوبی برای مشاهدات و حقایق است. تئوری‌ها و یا شاید روشی که با آن تفسیر می‌شوند، ممکن است تغییر کند اما خود حقایق هرگز تغییری نمی‌کنند. آن‌ها مانند جعبه ای هستند که دانشمندان در آن‌ها حقایق و مشاهدات خود را نگه می‌دارند‌ و شکل آن جعبه همگام با افزون شدن دانش دانشمندان می‌تواند تغییر کند؛ مثلا تکامل یک حقیقت است اما تئوری هایی که پیرامون آن مطرح می‌شوند و طریقه‌ی تفکر دانشمندان درباره‌ی آن با مطالعات بیشتر درباره‌ی تکامل می‌تواند تغییر کند.

پایه‌های تئوری

تئوری را می‌توان یک توضیح وسیع و فراگیر برای رِنج وسیعی از پدیده ها دانست، تئوری‌ها کوتاه، منسجم، سیستماتیک و کاملا اجراشدنی بوده و اغب ادغام شده‌ی چندین فرضیه هستند.

هر تئوری علمی باید بر اساس آزمایش‌های دقیق و معقول از مشاهدات باشد، بخش مهم تئوری علمی شامل مطالبی است که نتایج قابل لمسی دارند. یک تئوری خوب مثل تئوری نیوتون درباره‌ی جاذبه‌ی زمین، دارای یک‌پارچگی است یعنی شامل شمار محدودی از استراتژی‌های حل مشکلات است که می‌تواند برای دامنه‌ی وسیعی از مسائل به کار بروند، جنبه‌ی دیگر یک تئوری خوب آن است که از شماری فرضیه که می‌توانند بدون وابستگی به هم امتحان شوند ساخته‌شده‌است.

تکامل تئوری علمی

تئوری علمی آخرین دستاورد یک تحقیق علمی نیست؛ آن‌ها می‌توانند اثبات و یا رد شوند، درس مثل فرضیه‌ها. و می‌توانند با افزایش اطلاعات تقویت یا اصلاح شوند پس دقت پیش‌بینی‌های انجام شده بر اساس آن‌ها با گذشت زمان بهتر می‌شود. دانشمندان از تئوری‌ها برای پیشبرد اختراعات و یا یافتن راه درمان برای بیماری‌ها استفاده می‌کنند.

برخی باور دارند تئوری‌ها می‌توانند با قانون برابری کنند اما تئوری‌ها و قوانین علمی هر کدام نقش مجزایی در متد‌های علمی دارند قانون در واقع توضیحی از یک پدیده‌ی مشاهده شده است که هر زمانی هم آزمایش شود درست است، قانون برای توضیح این‌که چرا یک چیز درست است به کار نمی‌رود بلکه فقط می‌گوییم خودش مفهوم درستی است یک تئوری به بیان دیگر مشاهداتی که طی یک فرایند علمی گردآوری شده‌اند را توضیح می‌دهد، بنابراین، درحالی که قانون و تئوری هر دو بخشی از یک فرایند علمی‌ هستند، اما هر کدام از تعریف متفاوتی برخوردار می‌باشند.