غده‌ی تیروئید ارگانی کوچک، پروانه‌ای شکل و در گلو است؛ و برای سلامتی هم خیلی مهم است. تیروئید جزئی از سیستم اندوکرین است( چندین غده با هم سیستم اندوکرین را تشکیل می‌دهند؛غده ها برای تنظیم حالات و عملکردهای مختلف بدن هورمون ترشح می‌کنند.)
هورمون های تیروئیدی روی اعمال حیاتی بدن مثل ضربان قلب، حفاظت پوست، رشد، تنظیم دمای بدن، باروری و گوارش، تاثیر دارند.
اندازه
این غده ۵ سانتی‌متر پهنا و بین ۲۰ تا ۶۰ گرم وزن دارد. غده در عرض گردن کشیده شده، درست در زیر حنجره و مثل پروانه ۲ تا بال به نام لوب دارد که دورتادور نای کشیده شده‌اند. بال‌ها هم با بخش کوچکی به نا تنگه(isthmus) به هم متصلند.
نقش
غده‌ی تیروئید به طور ویژه تقریبا همه‌ی سلول‌های بدن را کنترل می‌کند. هورمون‌های کلسی‌تونین، T4(تیروکسین یا تترایدوتیرونین) و T3(تری‌یدوتیرونین) را به سیستم گردش خون آزاد می‌کند ، این هورمون‌ها سرعت تبدیل غذا به انرژی را در سلول‌ها و ارگان‌ها و هم چنین میزان مصرف اکسیژن توسط آن‌ها را کنترل می‌کند.
مطابق با این گفته‌ها غده‌ی تیروئید مرکز کنترل متابولیک اصلی در بدن است.
عملکرد مغز قلب کلیه و همچنین دمای بدن و رشد و قدرت عضلات و چندین مورد دیگر وابسته به فعالیت غده‌ی تیروئید است.
این غده همچنین عملکرد و رشد ونمو اعصاب و پوست و مو، چشم‌ها و قلب و روده‌ها را تنظیم می‌کند.
غده‌ی تیروئید میزان زیادی T4 ترشح می‌کند، اما T۴ هورمون چندان فعالی نیست و توسط آنزیمی که یک اتم ید از آن جدا می‌کند، به T3 تبدیل می‌شود.
از آنجایی که T3 خیلی قوی‌تر از T4 است این میتواند دلیل خوبی برای این مسئله باشد که افراد مبتلا به هیپوتیروئیدیسم با ترکیب درمانی که حاوی مقدار کمی T3 و میزان بیشتری T4 است ، می‌توانند بهتر شوند.
عوارض و بیماری‌ها
عارضه‌ی غده‌ی تیروئید حدود ۲۰ میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار دهده و بیش از ۶۰ درصد افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی از بیماری خود مطلّع نیستند.
یکی از عارضه‌های غده‌ی تیروئید بیماری grave است که که یک ناهنجاری خودایمنی بوده و طی آن سیستم ایمنی به غده‌ی تیروئید حمله کرده و سبب بیش‌فعالی این غده می‌شود. در این هنگام گفته می‌شود فرد مبتلا به هایپرتیروئیدیسم است و نشانه‌ی رایج آن هم وجود یک برآمدگی در گلو است که گواتر نام دارد. بیمار ممکن است افزایش ضربان قلب را هم تجربه کند.
هیپوتیروئیدیسم در مقابل بیماری grave است و زمانی رخ می‌دهد که غده‌ی تیروئید هورمون کافی تولید نمی‌کند. این موضوع میتواند سبب کاهش یا حتی توقف فعالیت‌های بدنی شود.
سرطان بیماری دیگری‌است که میتواند بر غده‌ی تیروئید اثر گذارد.
هر برآمدگی یا توده روی غده‌ی تیروئید عقده نام دارد. غده‌ها می‌توانند بی‌ضرر و یا بعضی هم می‌توانند مضر و حتی گاهی سرطانی باشند. بیش از ۷۰% زنان میانسال و ۴۰ تا ۵۰% مردان میانسال روی تیروئید خود عقده دارند.
در برخی موارد بالینی مثل سرزان غده‌ی تیروئید را برمی‌دارند. اگر روزانه هورمون های تیروئیدی به فرد داده شود، میتواند بدون تیروئید هم زندگی کند.
برای این که تیروئید سالم بماند به مقدار اندکی ید برای تولید هورمون‌ها نیاز دارد.با وجود این گه مقدار اندکی ید نیاز است اما همین مقدار اندک باید رورانه دریافت شود؛ نه یک‌مرتبه! افزایش بیش از حد ید هم سبب کاهش تولید هورمون‌ها توسط آن می‌شود
- بهترین راه دریافت ید مصرف غذاهای سالم رورانه مثل غذاهای دریایی و فراورده های لبنیاتی است همچنین استفاده از نمک ید دار هم مفید است.
