توانایی بوییدن غذا قبل از خوردن آن، میتواند به طور مستقل از اینکه چه میزان چربی در آن وجود دارد؛ سبب افزایش وزن شود! براساس مطالعهی جدید انجام گرفته روی موشها، دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که یک پل ارتباطی بین حس بویایی و متابولیسم وجود دارد.
موشهایی که همگی با یک رژیم غذایی سرشار از چربی تغذیه شدهاند، تفاوتهای زیادی را در میزان افزایش وزن نشان دادند و این بدان معناست که افزایش وزن بستگی به این نیز دارد که حس بویایی آنها کار میکند یا این که به طور موقت این حس شامه در آنها دچار تغییر شده است.
محققان دانشگاه برکلی دانشگاه کالیفرنیا، نکات مطالعات خود را در مورد ارتباط اینکه چگونه حیوانات میتوانند به وسیلهی بویایی کالری شان را بسوزانند؛ بیان میکنند. اگر آنها نتوانند که غذایشان را ببویند، به جای اینکه چربی ذخیره کنند در واقع آن را میسوزانند. یکی از اعضای گروه مطالعاتی با نام Celine Riera میگوید:
این مقاله حاصل یکی ازاولین مطالعات انجام شده است که نشان میدهد؛ اگر ما ورودیهای بویایی را کنترل کنیم، درواقع ما توانستهایم چگونگی ادراک مغز و تنظیمش را روی میزان انرژی تغییر دهیم.
با استفاده از ژن درمانی، نورونهای بویایی در یک گروه از موشهای آزمایشی به طور موقت تخریب شدند؛ در نهایت پس از گذشت چند هفته دوباره رشد کردند.
همین حس بویایی ناکارای این موشها عاملی شد تا سلولهای چربی بژشان (ذخیره کننده چربی در اطراف بدن) را به سلولهای چربی قهوهای (عاملی برای سوزاندن اسیدهای چرب) تبدیل کنند. علاوه بر آن سبب شده است که سلولهای چربی سفید آنها (سلولهایی که در اطراف ارگانهای داخلی بدن چربی ذخیره میکنند و در صورت ازدیاد، میتوانند مشکلات سلامتی را برای بدن ایجاد کنند) رفته رفته کوچکتر شوند.
به طور خلاصه؛ این موشهایی با عدم توانایی بویایی، لاغر شده و در واقع تبدیل به ماشینهای چربیسوزی میشوند. موشها این چربی سوزی را با فعال کردن سیستم عصبی سمپاتیک انجام میدهند که راهی برای افزایش چربیسوزی در بدن فراهم کرده است. گروه دیگری از موشهای سالم که دارای حس بویایی بودند و به آنها رژیم غذایی با همان میزان از چربی در غذا داده شده بود؛ دچار افزایش وزن شده و این موشها، حدود ۱۰۰ درصد وزن اولیهی خود را در مقایسه با حداکثر ۱۰ درصد گروه دیگر به دست آورده بودند.
محققان همچنین دریافتند که، موشهایی که قبلا چاق بوده و حس بویاییشان را از دست داده بودند علایم از دست دادن وزن را نشان میدادند؛ در حالی که گروه دیگری از موشهای آزمایش شده در آلمان که دارای حس بویایی فوق العاده عالی با اعصاب بسیار حساس بویایی بودند، حتی وزن زیادی را کسب کردند.یکی از محققین به اسم اندرو دیلین میگوید:
سیستم های حسی نقش متابولیسم را ایفا میکنند و افزایش وزن صرفا یک معیاری بر میزان کالری کسب شده نیست؛ بلکه میتواند مرتبط به چگونگی پردازش این کالریها باشد. اگر ما بتوانیم این مسئله را در انسانها نیز به اثبات برسانیم، شاید بتوانیم دارویی را تولید کنیم که با عمل بوییدن تعارضی نداشته باشد؛ اما مسیرهای متابولیکی بو را از بین میبرد. این امری شگفت انگیز خواهد بود.
چنین دارویی، ممکن است به کسانی که در تلاش برای از دست دادن وزن هستند، از طریق تبدیل سیستمهای چربی سوز خود، کمک کند. این پژوهش همچنین توانست در بهبود درمان و معالجهی افرادی که حس بویاییشان بواسطهی پیری و کهولت سن و یا بیماریهایی نظیر پارکینسون کاهش یافته بود، نیز موثر واقع شود. کاهشی که مساوی با کاهش تدریجی اشتهاست.
یکی از دلایلی که ما را ملزم میکند تا در مورد استفاده و کاربرد همان رویکرد در انسانها محتاط باشیم، این است که وقتی سیستم عصبی سمپاتیک بیش از اندازه فعال میشود، بدن ما مقدار زیادی هورمون نورآدرنالین تولید میکند و این نیز به نوبهی خود میتواند زمینه ساز حملات قلبی باشد.
با این حال؛ با توجه به زمان و تحقیق کافی، این تکنیکی است که میتواند در انسانها نیز بکار برود اما نه لزوما با مسدود کردن اعصاب در بینی، بلکه با فریب دادن بدنمان به شکلی که فکر کند ما اصلا هیچ بویی را استشمام نمیکنیم!
دانشمندان بر این باورند که بین حواس ما از بویایی و مناطقی از مغز که متابولیسم را تنظیم میکنند، به ویژه هیپوتالاموس، ارتباطی کلیدی وجود دارد. به عنوان مثال ما در مواقع گرسنگی نسبت به بو، حساستر هستیم. هرچند هنوز هم دقیقا مشخص نیست که این سیستمها، چگونه بایکدیگر ارتباط دارند. Rierca میگوید:
افرادی که دچار اختلالات خوردن هستند، گاهی اوقات به سختی میزان غذایی را که میخورند، کنترل میکنند و شدت گرایش و میل آنها بسیار زیاد است.
همچنین اظهار میدارد:
ما عقیده داریم که نورونهای بویایی در تنظیم و کنترل حس لذتبخش بودن غذا، بسیار مهم هستند و اگر ما راهی را که بتوان این مسیر را در کنترل و اختیار داشت، تنظیم میکردیم، اکنون قابلیت این را داشتیم که این گرایشها را در این افراد متوقف کرده و به آنها کمک کنیم تا میزان غذای مصرفیشان را مدیریت کنند.
یافتهها در Cell Metabolism منتشر شده است.