تست A1C یا (A1C test) به منظور تشخیص دیابت نوع یک و دو و میزان کنترل دیابت توسط خود فرد استفاده می‌شود.
این تست به عناوین دیگری از قبیل glycated hemoglobin، glycosylated hemoglobin، hemoglobin A1C و HbA1c نیز نامیده می‌شود. تست A1C بیانگر میزان میانگین سطح قند خون شما، در دو الی سه ماه گذشته و علی‌الخصوص نشان دهنده میزان هموگلوبین خون پوشانده شده توسط قند است. هر چه میزان سطح A1C بالاتر نشان دهنده ضعف شما در کنترل قند خون و بالا بودن خطر ابتلا به عوارض دیابت است.
آشنایی کامل با جزئیات آزمایش خون
کارکرد
بنیادی بین‌المللی شامل متخصصانی از انجمن دیابت آمریکا، انجمن مطالعه دیابت اروپا و فدراسیون بین‌المللی دیابت توصیه می‌کند؛ تست A1C به عنوان آزمایش اولیه در تشخیص پیش دیابت و دیابت ۱و۲ استفاده شود. بعد از تشخیص بیماری دیابت، این تست برای نظارت بر روند درمان استفاده می‌شود. از آنجایی که تست A1C به جای مشخص کردن سطح قند خون شما در یک لحظه خاص زمانی، میانگین آن را در بازه دو الی سه ماه گذشته مشخص می‌کند؛ بازتاب بهتری از چگونگی روند درمانی شما در اختیار پزشک قرار می‌دهد. اولین آزمایش درخواستی پزشک بعد از تشخیص بیماری دیابت شما، تست A1C خواهد بود. این عمل همچنین به ایجاد سطح پایه A1C کمک می‌کند. ممکن است این تست در مدت زمان یادگیری شما برای کنترل سطح قند خونتان نیاز به تکرار داشته باشد. با توجه به نوع دیابتی که به آن مبتلا هستید، روند درمانی و توانایی شما در کنترل میزان قند خونتان میزان نیاز شما به این تست مشخص می‌شود. به عنوان مثال تست A1C ممکن است در موارد زیر توصیه شود؛
- یکبار در سال؛ در صورت ابتلا به پیش دیابت، که نشان دهنده خطر بالای ابتلا به دیابت است.
- دوبار در سال؛ در صورت ابتلا به دیابت نوع دو، عدم استفاده از انسولین و سطح قند خون همواره در سطح ایده‌آل است.
- سه الی چهار بار در سال؛ در صورت ابتلا به دیابت نوع یک
- چهار بار در سال؛ در صورت ابتلا به دیابت نوع دو و به همراه استفاده از انسولین برای کنترل دیابت و یا ناتوانی شما در نگه داشتن میزان قند خون در سطح ایده‌آل
در صورت تغییر برنامه درمانی توسط پزشک و یا استفاده از دارو‌های جدید نیاز بیشتری به انجام این آزمایش خواهید داشت.
اقدامات اولیه
تست A1C یک آزمایش ساده است. نیاز نیست به صورت ناشتا انجام شود و یا به بیان ساده‌تر، خوردن و آشامیدن قبل از آزمایش منعی ندارد.
روند انجام آزمایش
در طول آزمایش A1C، یک عضو از تیم مراقبت‌های بهداشتی، نمونه خون را به کمک وارد کردن سوزن در سیاهرگ بازو و یا به وسیله یک لانست کوچک از انگشت شما تهیه می‌کند و سپس نمونه خون برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. شما می‌توانید بلافاصله بعد از آزمایش، به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید.
نتایج
برای یک فرد سالم که به دیابت مبتلا نیست، سطح A1C زیر ۵/۷ درصد است. برای شخصی که به مدت طولانی به دیابت غیر کترل شده مبتلا بوده است، ممکن است سطح آن به بیش از ۸ درصد برسد. در تشخیص دیابت نیز، اگر سطخ A1C در دو آزمایش مجزا بیش از ۵/۶ درصد باشد، نشان دهنده ابتلا به دیابت است. نتایج ۵/۷ تا ۶/۴ درصد نیز نشان دهنده پیش دیابت که خطر بالای ابتلا به دیابت را دارد. برای اکثر افرادی که قبلا دیابت آن‌ها تشخیص داده شده است، سطح ۷ درصد یا کمتر A1C یک هدف مشترک در روند درمان است و برای برخی دیگر سطح ۸ درصد مناسب است. اگر میزان A1C شما بیشتر از سطح مطلوب باشد پزشک برنامه درمانی شما را تغییر خواهد داد. باید به خاطر داشته باشید هرچه سطح A1C بیشتر خطر ابتلا به عوارض دیابت نیز بیشتر خواهد بود. جدول زیر نشان دهنده ارتباط سطح A1C و میزان میانگین قند خون بر حسب میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و میلی‌مول بر لیتر است:
| سطح A1C | میانگین سطح قند خون تخمینی |
| 5 درصد | 97mg/dL (5.4 mmol/L) |
| 6 درصد | 126mg/dL (7 mmol/L) |
| 7 درصد | 154mg/dL (8.5 mmol/L) |
| 8 درصد | 183mg/dL (10.2 mmol/L) |
| 9 درصد | 212mg/dL (1108 mmol/L) |
| 10 درصد | 240mg/dL (13.3 mmol/L) |
| 11 درصد | 269mg/dL (14.9 mmol/L) |
| 12 درصد | 298mg/dL (16.5 mmol/L) |
| 13 درصد | 326mg/dL (18.1 mmol/L) |
| 14 درصد | 355mg/dL (19.7 mmol/L) |
لازم به ذکر است اثر بخشی آزمایشات A1C ممکن است در موارد خاص محدود شود. به عنوان مثال:
- در صورت بروز خونریزی‌های شدید، به علت تخلیه ذخایر هموگلوبین سطح A1C ممکن است به صورت کاذب کم نشان داده شود.
- در صورت ابتلا به آنمی کمبود آهن سطح A1C به صورت کاذب بالا نشان داده خواهد شد.
- اغلب افراد تنها دارای نوع A هموگلوبین می‌باشند. در صورتی که خون دارای نوع غیرمعمول هموگلوبین (واریانس هموگلوبین) باشد، سطح A1C به صورت کاذب زیاد و یا کم خواهد بود. واریانس هموگلوبین اغلب در سیاهپوستان و افرادی با اجداد نواحی مدیترانه و جنوب شرقی آسیا بروز می‌یابد و توسط آزمایشات تشخیص داده می‌شوند. در صورت ابتلا به این اختلال، برای به دست آمدن نتایج دقیق‌تر لازم است تست A1C، توسط آزمایشگاه‌های تخصصی انجام شود.
- در صورت تزریق واحدهای خونی و یا ابتلا به انواع دیگری از آنمی همولیتیک، به دلیل پایین بودن کاذب نتایج آزمایش، این تست مفید نخواهد بود.
به خاطر داشته باشید، بازه طبیعی A1C در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت خواهد بود. در صورت مراجعه به پزشک و یا آزمایشگاه جدید، برای تفسیر نتایج باید این تفاوت‌ها را در نظر بگیریم.
خطرات
- دیابت؛ دیابت چگونگی مصرف قند بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بالا بودن قند خون در دوره‌های طولانی، سلامتی بدن را به طور جد به مخاطره میاندازد اما درمان نیز در دسترس است.
