به احتمال زیاد برایتان پیش آمده است که حین خوردن مادهای بسیار سرد مانند بستنی احساس دردی شدید در سر خود بکنید! این پدیده به Brain freeze موسوم است. حال به نظر میرسد دانشمدان موفق به کشف علت این پدیده شدهاند؛ با ما همراه باشید.
مطالعات گذشته نشان از وقوع این پدیده در افراد مبتلا به میگرن بیش از سایر افراد دارد. به همین دلیل محققین بر علت ویا مکانیسم مشترک این دو موضوع تاکید داشته و بررسیهای خود را بر روی آن معطوف ساختند.
سردردها از جمله میگرن بطور کلی برای مطالعات بسیار دشوار میباشند؛ علت این موضوع نیز غیر قابل پیشبینی بودن سردردها است. محققین امکان مانیتورینگ کامل افراد از شروع تا پایان این موضوع را ندارند. یکی از راههای بررسی استفاده از داروهای القاکننده سردرد بوده اما استفاده از آنها به علت عوارض جانبی و تداخل در نتایج آزمایش توصیه نمیگردد. به همین دلیل دانشمندان به فکر استفاده از پدیده Brain freeze برای القای دردهای میگرنیِ کوتاه مدت در افراد، برای مانیتورینگ کامل آنها نمودند.
پژوهشگران با کمک ۱۳ فرد سالم داوطلب به بررسی این موضوع پرداختند. در ابتدا آب یخ وارد دهان افراد شده و به کام آنها تماس داده میشد. پس از آن، از داوطلبان خواسته شد تا هنگام حس درد آشنای Brain freeze دست خود را بالا برده و پس از خاتمه درد یک بار دیگر نیز این کار را تکرار نمایند.
طی این فرآیند دانشمندان بهوسیله فرآیند شبه سونوگرافی به بررسی جریان خون مغز این افراد پرداختند. نتایج حاکی از افزایش شدید جریان خون در «شریان مخی قدامی» یا anterior cerebral artery داشت. ازدیاد جریان در این شریان موجب افزایش قطر و درد ناشی از فشار آن به بافت اطراف میگردد. این رگ دقیقا در میان مغز و در پشت چشمها قرار دارد.
انقباض شریان در پاسخ به افزایش جریانِ نابجا عامل درد را به سرعت از بین میبرد. اتساع و سپس انقباض رگ نوعی مکانیسم دفاعی برای مغز محسوب میگردد.
مغز یکی از اعضای بسیار مهم و حیاتی در بدن موجودات زنده بوده و نیاز به کار شبانهروزی دارد؛ این ارگان به شدت به تغییرات دمایی حساس میباشد. به همین دلیل وازودایلیشن یا اتساع عروق، که نوعی پاسخ برای تامین خون بیشتر است، در موقعیت ذکر شده سبب انتقال گرمای کافی بهوسیله خون برای جلوگیری از آسیب احتمالی بافت عصبی به وسیله سرمای ایجاد شده است.
با این حال سرعت این فرآیند ممکن است کمی کندتر از خوردن جسم سرد باشد. در این صورت ممکن است فشار خون در جمجه افزایش یافته و نشانههای درد ظاهر گشته و برای مدتی طولانی ادامه یابد. اما بهطور طبیعی با جبران و افزایش دما رگ خونی منقبض شده و فشار داخل جمجه قبل از رسیدن به درجات خطرناک کاهش میباشد.
مانند انواعی دیگر از سردردها، این پدیده را نیز با داروهایی که سبب توقف اتساع عروق و انقباض آنها میگردند، میتوان درمان کرد.