تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) پروسه‌ای غیرتهاجمی است که از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک نورون‌های مغزی استفاده می‌کند تا نشانه‌های افسردگی را بهبود بخشد. TMS معمولا زمانی استفاده می‌شود که سایر روش‌های درمانی مفید نباشند.
دید کلی
تحریک ترانس‌کرانیال مغناطیسی تکرارشونده (rTMS)
در یک جلسه‌ی TMS، سیم‌های الکترومعناطیس در اطراف جمجمه، نزدیک پیشانی تعبیه می‌شوند. الکترومغناطیس، پالس‌هایی بدون درد که سلول‌های مغز را تحریک می‌کنند، به قسمت‌های که مسئول کنترل خلق‌وخو هستند و در افسردگی دخیل‌اند، ارسال می‌کند. بنابراین می‌تواند قسمت‌هایی از مغز که در افراد افسرده کاهش فعالیت دارند، تحت تأثیر قرار دهد.
با وجود این که بیولوژی rTMS به شکل کامل شناخته نشده است، این تحریکات به نظر می‌رسد که عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند و نشانه‌های افسردگی را بهبود می‌بخشند. درمان افسردگی شامل ارسال سیگنال‌های تکرار شونده‌ی مغناطیسی می‌شود؛ به همین علت با این نام شناخته می‌شود.
در تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS)، یک حلقه‌ی الکترومغناطیسی روی جمجمه قرار داده می‌شود که با تولید میدان مغناطیسی، سلول‌های عصبی مغز را تحریک می‌کند.
چرا انجام می‌شود؟
افسردگی شرایطی قابل درمان است؛ با این حال، برای برخی افراد، روش‌های درمان استاندارد و معمول مفید واقع نمی‌شوند. تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال معمولاً زمانی که درمان‌های رایج نظیر دارو و روان‌درمانی‌های گفتاری مفید واقع نمی‌شوند، استفاده می‌شود.
ریسک‌ها
rTMS روشی غیرتهاجمی برای درمان افسردگی است. برخلاف تحریک عصب واگ یا تحریک عمیق مغزی، rTMS به جراحی یا ایمپلنت‌گذاریِ الکترودها نیازی ندارد. هم‌چنین، برخلاف درمانِ الکتروکانوالسیو (ECT)، سبب تشنج نمی‌شوند و به آرام‌بخش یا بی‌هوشی نیازی ندارد. معمولاً به عنوان پروسه‌ای امن و قابل تحمل شناخته می‌شود. با این حال، ممکن است برخی عوارض جانبی را شامل شود.
عوارض جانبی رایج
عوارض جانبی می‌توانند در طیفی از ملایم تا متوسط باشند و بعد از مدتی محو می‌شوند؛ به مرور با گذراندن جلسات بیشتر، کمتر و کمتر می‌شوند. ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سردرد
- احساس ناراحتی در ناحیه‌ی ورود پالس‌های مغناطیسی به سر
- خارش، اسپاسم و پرش عضلات صورت
- احساس سبکیِ سر
عوارض جانبیِ غیرمعمول
این پروسه در موارد نادری عوارض جانبی خطرناکی را نیز دارد؛ از جمله:
- تشنج
- مانیا، خصوصاً در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی
- از دست دادن شنوایی؛ زمانی که حفاظت از گوش‌ها در حین پروسه به درستی انجام نشود
مطالعات بیشتری برای تعیین این که rTMS عوارض جانبی طولانی‌مدت را دارد یا نه نیاز است.
آمادگی
پیش از قرار گرفتن تحت درمان TMS، نیاز است معاینه‌ی فیزیکی انجام شود. معاینه‌ی فیزیکی یا سایر تست‌های آزمایشگاهی برای حصول اطمینان از بی‌خطر بودن rTMS و این که آیا گزینه‌ی مناسبی برای شما است، انجام خواهند شد. به علاوه، لازم است ارزیابیِ روانی به منظور شناخت افسردگی شما انجام می‌شود. در صورت مواجهه با شرایط زیر با پرشک خود در میان بگذارید:
۱. باردار هستید یا در صورتی که در برنامهی خود باردار شدن را دارید.
۲. در صورتی که فلز یا سایر ایمپلنت‌های پزشکی را در بدن خود دارید. در بسیاری از موارد، داشتن ایمپلنت‌های پزشکی مشکلی برای پروسه ایجاد نمی‌‌کند. در برخی موارد نیز، با توجه به میدان مغناطیسی قوی که در حین TMS ایجاد می‌شود، ممکن است انجام دادن پروسه توصیه نشود.
دستگاه‌هایی که ممکن است اختلالی در رنود ایجاد کنند، عبارت‌اند از:
- کلیپ‌ها یا حلقه‌های که برای آنوریسم استفاده می‌شوند
- استنت‌ها
- ایمپلنت‌های تحریک‌کننده
- ایمپلنت‌های مربوط به روش‌های درمانی تحریک عصب واگ یا تحریک عمیق مغزی
- دستگاه‌های الکتریکی نظیر ضربان‌ساز قلب یا پمپ‌های انفوزیون
- الکترودهایی که برای کنترل فعالیت مغزی تعبیه می‌شوند
- ایمپلنت‌های کوکلئار شنوایی
- هرگونه ایمپلنت مغناطیسی
- قطعات گلوله‌ی به جا مانده
- هرگونه وسیله‌ی فلزی درون بدن
۳. در صورتی که هرگونه دارو مصرف می‌کنید. از قبیل داروهایی که با نسخه‌ی پزشک تهیه می‌کنید به علاوه‌ی داروهایی که خارج از نسخه به فروش می‌رسند، مکمل‌های گیاهی، ویتامین‌ها و سایر مکمل‌ها و دوز آن‌ها.
۴. در صورتی که سابقه‌ی ابتلا به تشنج و صرع را دارید، چه خود و چه در اعضای خانواده.
۵. در صورتی که به اختلالات روانی مبتلا هستید؛ نظیر سوء استفاده از مواد، اختلال دوقطبی یا سایکوزیس.
۶. در صورتی به سبب حادثه یا بیماری، دچار آسیب مغزی شده‌اید؛ نظیر شرایط به تومور مغزی، سکته یا آسیب ِ ناشی از سانحه.
۷. در صورتی که سردرد‌های مکرر و یا شدید را تجربه می‌کنید.
۸. در صورتی که هر شرایط پزشکی دیگری را دارید.
پیش از نخستین جلسه
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، rTMS روشی غیرتهاجمی است؛ به بی‌هوشی نیازی ندارد و می‌تواند در مطب پزشک انجام شود. بسته به احساستان پس از پروسه، شما به فردی که تا خانه همراهی‌تان کند و پس از پروسه از شما مراقبت کند نیازی نخواهید داشت.
پیش از درمان، از حمایت شرکت بیمه اطلاع حاصل کنید.
نتایج
در صورتی که rTMS برای شما مناسب باشد، نشانه‌های افسردگی پس از جلساتی بهتر می‌شوند یا کاملاً از بین می‌روند. در صورتی که شرایط زیر وجود داشته باشند، ممکن سات این روش درمانی موفق نباشد:
- شرایط ذهنی داشته باشید که در مواجهه با واقعیت برای شما مشکل‌آفرین هستند (اختلالات سایکوتیک)
- افسردگی شما مدتی طولانی درمان نشده باشد.
- سابقاً درمان الکتوکانوالسیو را تجربه کرده‌اید اما مؤثر نبوده است.
میزان اثربخشی rTMS با پیشرفت روزافزون علم و بهبود تکنیک‌های آن، بیشتر می‌شود. محل ورود و شدت پالس‌های تحریک مغناطیسی نیز باید به طور دقیق تعیین شوند چرا که در دست‌یابی به بهترین نتیجه از اهمیت فراوانی برخوردار است.
در طیِ درمان
این که آیا مدت زمان ادامه‌ی جلسات درمانی در بهبود افسردگی مؤثر است، شناخته نشده است. این امر شامل ادامه‌ی درمان تا زمان محو کامل نشانه‌های افسردگی و عدم بازگشت آن‌ها می‌شود.
در دنیا شرکت بیمه‌های زیادی نیستند که این روش درمانی را حمایت می‌کنند.
در صورتی که نشانه‌های افسردگی‌تان با جلسات rTMS از بین بروند و بعدها، مجدداً بازگردند، نیاز است درمان تکرار شود که re-induction نام دارد. در صورتی که نشانه‌های افسردگی‌تان بهبود یافتند، در رابطه با جلسات و مدت آن‌ها با پزشک مشورت کنید.
پیش از در نظر گرفتن این روش نیز، با شرکت‌های بیمه صحبت کنید چرا که با احتمال بالایی از درمان شما حمایت نخواهند کرد.
