دانشمندان دانشگاه جانهاپکینز موفق به ابداع آزمایش خونی شدهاند که DNA ویژهی تومورها و بیومارکرهای پروتئینی سرطان پانکراس اولیه را شناسایی میکند. «بیوپسی مایع» مرکب، شناساگر موجود در خون ۲۲۱ بیمار در استیج اولیه را شناسایی کرد. این نتایج نشان میدهد که تشخیص نشانگرهای ناشی از DNA و پروتئینهای حاصل از DNA دو برابر دقیقتر از شناسایی بیماری با تشخیص DNA به تنهایی است.
چنین بیوپسی مایعی همانند صید ماهیِ مولکولهای DNA (که ویژهی سرطان میباشند) از میان دریای گستردهی DNAهای گردش خون است. تومورها، DNAهای جهشیافتهی خود را به درون جریان خون جاری میسازند که همین عامل، دانشمندان را قادر میسازد تا با استفاده از ابزارهای تعیین توالی DNA، این DNAهای مرتبط با سرطان را از جریان خون «الک کرده» و آنها را بیابند.
مقالهی مرتبط: آزمایش سادهی خون، راهی برای تشخیص زودتر سرطان
سرطان پانکراس، در استیجهای بسیار اولیه، به طور اتّفاقی با اسکن تصویری رؤیت شده و به طور کلّی موجب هیچ علایمی نمیشود. امّا این بیماری اغلب بسیار دیر، در مراحل بسیار پیشرفته تشخیص داده میشود که در این هنگام، جراحی یا رزکسیون (برداشت عضو) اولین گزینهی درمانی نمیباشد. در طول ۳۰ سال گذشته، پیشرفت زیادی در زمینهی تشخیص بیماران سرطانهای قابل رزکسیون حاصل نشده است؛ امّا اگر عملکرد این آزمایش در مطالعات بزرگتر اعتبار بیابد، میتوان از آن برای شناسایی بیماران سرطان پانکراس بدون نشانه، در استیجهای اولیه استفاده شود. با اینکه این آزمایش، آمادهی استفاده در در محیط غیرتحقیقاتی نمیباشد، امّا محققان بیان میدارند DNA جهشیافته از نوعی که از سرطانها به درون خون جاری میشود، برای سرطان «فوقالعاده خاص» میباشد. همچنین، اگر DNA مرتبط با سرطان در خون کسی یافت شود، به احتمال بسیار زیادی آن فرد مبتلا به سرطان میباشد.
مطالعات تیم Vogelstein و دیگران نشان داده است که DNA در خون ۸۵ درصد از بیماران سرطان پیشرفته یافت میشود؛ اگرچه «حساسیت» تشخیص، از جمله مقادیر کم DNA در خون بیماران سرطان در استیجهای اولیه بدون دانش مقدماتی از وضعیت ژنتیکی سرطان، پیش از این مطالعه ناشناخته بود.
مقالهی مرتبط: آزمایش خون ساده میتواند سرطان را دقیقاً پیشبینی کند
دانشمندان قادر بودند ۳۰ درصد بیماران سرطان پانکراس استیج اولیه را، با استفاده از ابزارهای غربالگری خون برای وارسی جهشها در DNA ژن KRAS، نشانگر اولیه سرطان پانکراس، به تنهایی شناسایی کنند؛ امّا هدف این محققان، افزایش نرخ تشخیص ۳۰درصد، کشف سرطانهای اولیهی بیشتر و اجتناب از نتایج مثبت کاذب در افراد سالم بود.
به همین دلیل، این دانشمندان بیومارکرهای پروتئینی را که در خون در گردش هستند، به کار بردند. چنین مارکرهای پروتئینیِ در گردش، هماکنون به صورت بالینی برای تشخیص و مونیتورینگ بیماریهایی نظیر دیابت، آسیبهای عضلهی قلبی ناشی از حملات قلبی و نیز مانیتورینگ بیمارانی با سابقهی پیشین سرطان استفاده میشود.
علاقهی خاص محققان، بیومارکر پروتئینی CA19-9 بود. از این بیومارکر در بیماران سرطان پانکراس برای مونیتورینگ عود و بازگشت سرطان استفاده میشود.
گاهاً افرادی که به سرطان مبتلا نیستند، نظیر افرادی با سنگ کیسهی صفرا نیز احتمالاً سطوح کمی از این پروتئین را نشان دهند؛ امّا برای اهداف غربالگری، سطح CA19-9 باید بسیار بیشتر (۱۰۰ units/mL) باشد.
یک تست غربالگری باید فوقالعاده معتبر باشد تا افراد را از نگرانی و عوارض جانبی اقداماتِ متعاقب نتیجهی مثبت آزمایش سرطان دور بدارد.
هنگامی که دانشمندان فقط به بررسی CA19-9 در خون بیماران شرکتکننده پرداختند، این بیومارکر را در ۴۹ درصد بیماران یافتند. امّا هنگامی که تشخیص جهش KRAS، CA19-9 و سه بیومارکر پروتئینی دیگر را ترکیب کردند، دانشمندان در ۶۴ درصد بیماران به طور صحیحی سرطان پانکراس را تشخیص دادند، و در گروه کنترل، از بین ۱۸۲ فرد بدون سرطان، تنها یک نفر سطوح افزایش یافتهای از یکی از ۵ بیومارکر را داشت.
به گفتهی Anne Marie، یک بیومارکر به تنهایی نمیتواند سرطان اولیّه را در بیشتر مردم شناسایی کند. این مطالعه نشان میدهد که احتمالاً استفاده از بیومارکرهای چندگانه تشخیص سرطان پانکراس اولیه را با آزمایش خون ممکن بسازد و این بیماران، زودتر و بهتر درمان بشوند.
تیم تحقیقاتی یک سیستم بارکدگذاری را توسعه و استفاده کردند تا مطمئن شوند هر جهش KRAS که تشخیص دادند واقعی بوده و مصنوعی نیست. برای مثال، آنها نشان دادند که بین جهشهای تشخیص داده شده در خون و جهشهای تشخیص داده شده در تومور تطابق وجود دارد. آنها بیان میدارند جهشهای تشخیص داده شده، در سرطانهای ریه و کولون نیز شایع میباشند و در نظر دارند از رویکری یکسان با ترکیب پروتئینها و DNAهای بیومارکر برای تشخیص اولیه سرطانهای مختلف استفاده کنند.