ابلیشن یا Ablation therapy نوعی روش تهاجمی برای از بین بردن بافت‌های غیرطبیعی ایجاد شده در پی شرایط گوناگون است. به عنوان مثال پزشک ممکن است روش ابلیشن را برای از بین بردن تومور کوچک کلیه و یا بافت کوچک منشاء ریتم غیرطبیعی قلب استفاده کند.. این روش درمانی توسط رادیولوژیست، متخصصان قلب و سایر متخصصین انجام می‌شود؛ آنان ممکن است از پروب‌های وارد شده از پوست، تیوب انعطاف‌پذیر (کاتتر) وارد شده به داخل شریان و پرتوهای انرژی برای انجام این روش استفاده کنند. تعیین موقعیت بافت و تکنیک‌های تصویربرداری، در انجام این روش کمک‌کننده هستند. بافت غیرطبیعی توسط حرارت ( ابلیشن رادیوفرکانس/ Radiofrequency ablation)، سرمای شدید ( کرایوابلیشن/ Cryoablation)، لیزر و مواد شیمیایی از بین برده می‌شود.
انواع
- ابلیشن فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial fibrillation ablation): روشی است که به کمک آن ریتم غیرطبیعیِ آغاز شده در حفرات بالایی (دهلیزها) قلب (آریتمی / Arrhythmia) تحت درمان قرار می‌گیرد. این ابلیشن نوعی ابلیشن قلبی است؛ در این روش برای از بین بردن سیگنال‌های غیرطبیعی عامل آریتمی، بافت را زخمی کرده و یا از بین می‌برند. ابلیشن فیبریلاسیون دهلیزی زمانی به کار گرفته می‌شود که دارو و دیگر روش‌های مداخله‌گر در درمان ریتم غیرطبیعی قلب کارگر نباشد. این روش به ندرت به عنوان انتخاب اولیه درمان آریتمی در نظر گرفته می‌شود. در صورت درمان فیبریلاسیون دهلیزی دیگر نشانه‌های بیماری از قبیل، خستگی و تنگی نفس نیز از بین خواهد رفت. در صورت عدم درمان، این اختلال وخامت بیماری در طول زمان شدت می‌یابد…. (برای مطالعه کامل به مقاله ابلیشن فیبریلاسیون دهلیزی مراجعه کنید.)
- ابلیشن قلبی (Cardiac ablation): این روش در درمان اختلالات ریتم قلب استفاده می‌شود. در این روش بافت محرک و یا تقویت‌کننده ریتم غیرطبیعی قلب خراشیده شده و یا از بین برده می‌شود. در برخی موارد ابلیشن قلبی به طریق مانع سازی در رسیدن سیگنال‌های الکتریکی غیرطبیعی به سایر نقاط قلب، در درمان آریتمی موثر واقع می‌گردد. دراین روش از تیوب‌های انعطاف‌پذیر بلندی (کاتترها) استفاده می‌شود. کاتترها از داخل سیاهرگ‌ها و یا شریان کشاله ران به درون قلب فرستاده شده و سپس انرژی لازم برای تغییر بافت منشاء آریتمی، به صورت گرما و یا سرمای شدید اعمال می‌شود. ابلیشن قلبی گاهی به هنگام جراحی‌های قلب باز انجام می‌گردد؛ اما اغلب برای کاهش تهاجم و مدت دوره نقاهت از کاتتر استفاده می‌شود.
- کرایوابلیشن سرطان (Cryoablation for cancer): روش‌ست که طی آن سلول‌های سرطانی توسط سرمای شدید نابود می‌شوند. در طول کرایوابلیشن، سوزن نازک ترکه مانندی (کرایوپروب / Cryoprobe) را به داخل پوست و به طور مستقیم وارد تومور سرطانی می‌کنند. برای فریز کردن بافت، گازی از داخل سوزن پمپ می‌شود. سپس بافت گرم می‌شود. در طول یک جلسه پروسه سرد و گرم شدن در دفعات متعددی تکرار می‌شود. این روش زمانی که جراحی برای درمان سرطان کارساز نباشد انتخاب می‌گردد. کرایوابلیشن گاهی اوقات به عنوان درمان اولیه موارد زیر انجام می‌شود:
- سرطان استخوان
- سرطان سرویکس
- سرطان چشم
- سرطان کلیه
- سرطان ریه
- سرطان پروستات
کرایوابلیشن همچنین برای تسکین درد و دیگر علایم سرطانِ متاستاز یافته به استخوان و دیگر اندام‌ها نیز استفاده می‌شود. کرایوابلیشن، کرایوابلیشن زیرپوستی، Cryosurgery یا کرایوتراپی نیز نامیده می‌شود.
- جراحی Laser PVP: این جراحی روشی به نسبت تهاجمی برای درمان بزرگ‌شدگی پروستات است. در این روش با کمک لیزر تبخیر نورسنجی پروستات (Photoselective vaporization of the prostate / PVP) انجام می‌شود. در طول این جراحی تیوب حاوی سیستم تصویربرداری (سیستوسکوپ) از طریق پنیس به داخل فرستاده می‌شود. پزشک به کمک لیزر بافت اضافی مسدودکننده مجرای اردراری را از بین می‌‌برد. برخلاف جراحی سنتی پروستات، در این روش پروستات خراشیده و یا بریده نمی‌شود در نتیجه با توجه به کاهش احتمال خونریزی در این روش، این درمان انتخاب مناسبی برای مردان مبتلا به اختلالات انعقادی و مصرف کنندگان داروهای رقیق کننده خون است. PVP یکی از چندین روش به نسبت تهاجمی درمان بزرگ شدگی پروستات یا هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) است. مانند دیگر روش‌هایی از این دست، این روش در مقایسه با روش سنتی سریعتر بهبود یافته و علایم، سریعتر از میان می‌روند.
- ابلیشن رادیوفرکانس سرطان (Radiofrequency ablation for cancer): در این روش که بار تهاجمی کمی دارد، از انرژی الکتریکی و گرما برای نابودسازی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در طول انجام این عمل از آزمایشات تصویربرداری برای هدایت صحیح سوزن نازک از پوست و یا برش به بافت سرطانی استفاده می‌گردد. انرژی با فرکانس بالا از داخل سوزن عبور کرده و باعث گرم شدن بافت اطراف و نابود سازی سلول‌های نزدیک به خود می‌گردد. ابلیشن رادیوفرکانس برای درمان سرطان‌های زیر به کار برده می‌شود:
- استخوان
- کلیه
- کبد
- ریه
- پروستات
این روش زمانی به کار خواهد آمد که جراحی به علت دلایلی همچون؛ خطر بالا و یا وجود تومورهای متعدد کوچک کارساز نباشد. ابلیشن رادیوفرکانس برای درمان سلول‌های پیش سرطانی در بیماری برت مری استفاده می‌شود. این نوع از ابلیشن تنها یکی از چندین انواع ابلیشن تراپی در درمان گستره وسیعی از بیماری‌ها است.
- ابلیشن سوزنی پیش‌آبراهی (Transurethral needle ablation): به نام ابلیشن رادیوفرکانس نیز شناخته می‌شود؛ روش درمانی سرپایی برای درمان علایم ناشی از بزرگ شدگی پروستات است. یک وسیله تصویری-جراحی به نام سیستواسکوپ (Cystoscope) از نوک پنیس به داخل پیش‌آبراه (مجرای حمل‌کننده ادرار از مثانه به خارج) فرستاده می‌شود. پروستات پیش‌آبراه را در بر گرفته است. پزشک با استفاده از سیستوسکوپ، یک جفت سوزن را به درون بافت پروستات که پیش‌آبراه را تحت فشار قرار داده است، می‌فرستد؛ سپس امواج رادیویی مولد گرما از طریق سوزن‌ها، باعث ایجاد زخم در بافت می‌شود. محافظ‌های به خصوصی پیش‌آبراه را از گزند گرما در امان نگه می‌دارد. ایجاد زخم باعث کاهش حجم بافت پروستات شده و عبور ادرار از مجرا را تسهیل می‌کند. TUNA یکی از چندین روش غیرتهاجمی مورد استفاده در درمان بزرگ شدگی پروستات یا هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (Benign prostatic hyperplasia / BPH) است. پزشک برای انتخاب بهترین روش، وخامت علایم، دیگر اختلالات سلامتی و اندازه و شکل پروستات بیمار را در نظر خواهد گرفت… ( برای مطالعه کامل به مقاله ابلیشن سوزنی پیش‌آبراهی (TUNA) مراجعه کنید.)
