اگر شما ورزشکاری هستید که دفعات متعددی از ضربات سر رنج بردهاید، ممکن است در نهایت زمانی که بسیار دیر شده است، بیماری کشندهای به نام اِنسفالوپاتی مزمن تروماتیک (Chronic Traumatic Encephalopathy) یا به اختصار، CTE در شما تشخیص داده شود و نتوانید اقدامی برای مقابله با آن انجام دهید.
با کشف بیومارکری خاص که در این بیماری تولید میشود، تشخیص آن کاملاً دگرگون شده است! این بار پزشکان قادرند که پروسهی تشخیص و درمان را سریعتر آغاز کنند و محققان قادرند که پیشرفت بیماری را به شکل دقیقتر دنبال کنند.
پژوهشگران دانشگاه بوستون و سیستم مراقبت سلامت VA در بوستون (که اختصاراً VABHS نامیده میشود) پروتئینی با نام CCL11 را کشف کردهاند که نه تنها وجود بیماری CTE را نشان میشود، بلکه برای تمایز آن از سایر بیماریهای نورودژنراتیو، نظیر آلزایمر نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
CTE در نتیجهی ضربات متوالی به سر ایجاد میشود، عارضهای که برای بوکسورها و فوتبالیستها بسیار رخ میدهد و مغز دفعات متعددی با اسکلت برخورد میکند.
آسیبی که ممکن است در اوایل شغل حرفهای ورزشکاران بروز پیدا کند و نشانههای خود را تا دهههای متمادی ظاهر نکند. ممکن است نشانههای ابتداییِ تغییرات خلقوخو یا عدم کترل خشم را بروز دهد. از آنجایی که CTE در نهایت به کاهش تواناییهای شناختی، از دست دادن حافظه، آسیب به قضاوت و دمنتیا منجر میشود، تشخیص زودهنگام و شروع درمان در مراحل اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است.
به علاوه، یک تشخیص کاملاً دقیق در گذشته ملزم به داشتن نگاهی مستقیم به مغز بود، میتوان گفت که ادعا کردن آن بسیار آسانتر از انجام دادنش است.
کشف بیومارکر پروتئینی
استخراج یک بیومارکر جدید، میتواند به تشخیص این بیماری، زمانی که فرد زنده است و امیدوارانه، تا زمانی که علائم بیماری ظاهر نشدهاند، کمک کند.
پروتئین CCL11 که با نام اِئوتاکسین-۱ نیز شناخته میشود، نویدبخش آیندهای روشن برای بیماران CTE است. وجود این پروتئین سابقاً کشف شده بود و به عنوان طعمهای شیمیایی برای گلبولهای سفید خونی در موارد آلرژی، التهاب، آسم و بیماری IBS استفاده شده است. همچنین به نظر میرسد در افزایش خون و مایع مغزی-نخاعی با افزایش سن نقش دارد.
محققان افزایش چشمگیری در سطح CCL11 در مغز و نمونههای مایع مغزی-نخاعیِ افراد مرده تشخیص دادند.
در این پژوهش، آنان نمونههای بافت و مایع را که از ۲۳ بازیکن فوتبال، ۵۰ بیمار مبتلا به آلزایمر و ۱۸ فرد سالمی که ورزشکار نبودند به عنوان گروه کنترل، جمعآوری کردند.
مقالهی مرتبط: ۸ راه غیرمنتظره برای کاهش خطر ابتلا به آلزایمر
سطح CCL11 در بازیکنان فوتبال بالاتر بود، و هر سال که از زندگی حرفهای آنان میگذشت، این مقدار افزایش مییافت. از آن جایی که مایع مغزی-نخاعی نمونهها میزان افزایشیافتهی پروتئین مذکور را همانند بافت جمعآوری شده از کورتکس دورسولترال فرونتال نمونههای پیشین نشان میدادند، نتیجه گرفتند که میتوان به دنبال CTE در نمونههای موجود زنده، بدون روش تهاجمی بود.
این پروسه میتواند برای تمایز بین CTE و آلزایمر که نشانههایی مشابه دارند و درمانهای متفاوتی را میطلبند، نیز مورد استفاده قرار گیرد.
اَن مککی از دانشگاه بوستون و VABHS میگوید:
نتایج این پژوهش گامی فراتر از دانش ما دربارهی CTE را از مغزهای اهداشده فراهم میکنند.
برای رسیدن به نتایج قطعی و تشخیص قابل اعتماد، به علاوه پیشبینی استیج و شدت بیماری در شروع آن، به پژوهشهای بیشتری نیاز است.
جاناتان چری از دانشگاه بوستون اضافه میکند:
چیزی که احتمالاً اتفاق میافتد این است که با پنلی از بیومارکرها، شامل سه یا چهار عدد، مواجه خواهیم شد که امکان تشخیص بیماری را فراهم میکند.
اوایل امسال، محققان مرکز انسفالوپاتی مزمن تروماتیک از دانشگاه پزشکی بوستون شواهدی را از CTE در ۱۱۱ بازیکن فوتبال که مغزشان را برای آنالیز اهدا کرده بودند، شواهدی را جمعآوری کردند.
باید در نظر داشت که پیشگیری بهتر از درمان است. بهبود قوانین تشخیصی و ابزار سلامت میتوانند کمک شایانی به کاهش وقوع این بیماری کنند.
پیش از آن که دربارهی شیوع CTE را محدود به وزرشکاران کنیم، باید توجه کنیم در بین جنگجویان و سربازان که دچار ضربهی سر در میادین جنگ میشوند و یا قربانیان خشونتهای نرم نیز، بروز این بیماری شایع است.
این نتایج میتوانند به طیف گستردهای از افراد که در معرض ابتلا قرار دارند، بسیار مفید باشد. هر چند برای کمک به افرادی که در حال حاضر مبتلا شدهاند، اندی دیر است اما کشف این نتایج را مدیون آنان هستیم.
نتایج این پژوهش در ژورنال PLOS One منتشر شدهاند.