خواندن متون فلسفی، به خصوص متون درجه‌ی اول که مستقیما حاصل نگارش خود فلاسفه باشند، برای خیلی از ما وحشت‌آور است. کتاب‌های کمی را فلاسفه برای مخاطب عامه می‌نویسند. حتی اگر هم به زعم خودشان مخاطب را عامه‌ی مردم در نظر گرفته باشند، باز بسیاری از ما خوانش این کتاب‌ها را مشکل می‌یابیم.
رازوارگی سلامت نوشته‌ی فیلسوف پدیدارشناس آلمانی هانس گادامر، یکی از کتاب‌هاییست که برای مخاطب عام نوشته‌شده‌اند. یا حداقل برای مخاطبی که فیلسوف نیست. رازوارگی سلامت مجموعه مقالات و سخنرانی‌های گادامر است که در آنها روی سخنش با پزشک است. البته خودش در این مورد تاکید می‌کند که:
مخاطب گفتارها در این‌جا صرفا پزشکان نیستند (…) بلکه هر یک از ما هستیم که باید از سلامتمان در مسیری که زندگی‌مان در آن پیش می‌رود مراقبت کنیم.
با این همه مطالعه‌ی کتاب چندان هم آسان نیست و به هرحال پیچیدگی‌های خودش را دارد. روان نبودن ترجمه هم بار مطالعه را سنگین‌تر می‌کند. در ترجمه‌ی کتاب به لحاظ تخصصی و فلسفی تقریبا ایرادی به چشم نمی‌خورد و از این بابت می‌توان مطمئن بود، اما نگارش فارسی ترجمه پیچیدگی متن را بیشتر کرده‌است.
اما سوای بحث خوانش، چه چیزی توجه فیلسوفی را که پزشک نیست به مقوله‌ی پزشکی سوق می‌دهد؟ چرا گادامر از بین تمام علوم، پزشکی را برای این بررسی هرمنوتیک خود انتخاب می‌کند؟
در پاسخ به بحرانی که طب را در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی فراگرفته‌بود، دو نحله‌ی مهم تاملات فلسفی در باب پزشکی برآمدند که پرسش آنها درباره‌ی علم و پزشکی، و به بیان دیگر، نسبت فلسفه‌ی پزشکی و فلسفه‌ی علم بود. در یک سوی این جریان متفکرانی قرار داشتند که به رشته‌ای مستقل تحت عنوان فلسفه‌ی پزشکی اعتقاد نداشتند. آنان بر این باور بودند که پزشکی علمی تمام‌عیار است و از این رو فلسفه‌ی پزشکی هم پرسش‌های اصیل و منحصر به فردی ندارد و باید با رویکرد فلسفه‌ی علمی به سراغ موضوعات پزشکی رفت. (…) اما در سوی دیگر، رویکرد فلسفی متفاوتی قرار داشت که پزشکی را نه صرفا علم، بلکه هنر می‌دانست. مدعای اصلی این نحله این بود کهعلمی کردن طب و نادیده گرفتن جنبه‌های هنری یا انسانی طب، سبب بحران طب مدرن شده‌است و وظیفه‌ی فلسفه‌ی پزشکی بازگرداندن وجهه‌ی انسانی یا هنری به طب است.
کتاب رازوارگی سلامت در درجه‌ی اول درباره‌ی معانی بحث می‌کند. دیدگاه تقلیل دهنده‌ی پراگماتیستی نسبت به علم پزشکی را زیر سوال می‌برد و از دریچه‌ی هرمنوتیک، به دنبال معانی می‌گردد. معانی نهفته در پس درمان، طبیعت سلامتی، و تجربه‌های تنانه.
رازوارگی سلامت شامل سیزده مقاله با عناوین زیر است:
- نظریه، تکنولوژی، پراکسیس
- دفاعیه‌ای از هنر درمان
- مسئله‌ی هوشمندی
- تجربه‌‌ی مرگ
- تجربه‌‌ی تنانه و محدودیت‌های عینیت‌بخشی
- میان طبیعت و هنر
- فلسفه و پزشکی عملی
- ویژگی معماوار سلامت
- اقتدار و آزادی انتقادی
- درمان و گفتگو
- زندگی و روح
- اضطراب و اضطراب‌‌ها
- هرمنوتیک و روان‌پزشکی
نگرش دگم نسبت به پزشکی، نگرشی مبتنی بر مکانیکی بودن پروسه‌ی درمان و تقلیل بیمار به موجودی غیرانسانی و صرفا ابژه‌ای برای علم، چه از سوی بیمار و چه از سوی پزشک آسیب‌زاست. متزلزل شدن روابط بیمار و پزشک -که این روزها به فراوانی شاهدش هستیم- کمترین هزینه‌ای است که بابت این نوع دیدگاه پرداخت می‌کنیم. برای عوض کردن شرایط اولویت اول کسب کردن نگاه مناسب‌تری نسبت به پزشکی و درمان است. رازوارگی سلامت در کنکاش برای کسب این نگرش است.
پ.ن. یکی از اتفاقات خوبی که چند سالی هست دارد در صنعت نشر ما رخ می‌دهد، توجه به طراحی جلد کتاب‌هاست. رازوارگی سلامت کتابی است که مشخصا طراح جلد متبحری داشته، خلاقیتی که خرج ارتباط معنایی جلد و محتوا شده، لذت خوانش کتاب را حداقل برای من بیشتر کرده‌بود.
مشخصات کتاب
نام: رازوارگی سلامت
نویسنده: هانس گئورگ گادامر
مترجم: نرگس تاجیک نشاطیه
نشر روزگار نو
شماره‌ی کتاب‌شناسی ملی: ۳۴۶۶۵۱۵
