دانشمندان برای اولین بار موفق به ردیابی سلولهای بنیادی و دودمان نورونی آنها در مغز افراد سالم بالغ طی ماه‌ها شده‌اند. این مطالعه چگونگی تشکیل نورونهای جدید در طی زندگی را برجسته می‌سازد.
زمانی باور بر این بود که تشکیل سلولهای عصبی جدید در پایان تکامل رویانی، محدود می‌شود. با این حال، مطالعه اخیر نشان داده‌است که مغز فرد بالغ می‌تواند در طی زندگی، سلولهای عصبی جدید تشکیل دهد. یکی از ناحیه‌هایی که این فرآیند رخ می‌دهدريال هیپوکامپ است؛ ساختاری از مغز که انواع زیادی از آموختن و حافظه را تعیین می‌کند، بدین گونه که تصمیم می‌گیرد چه چیز به خاطر سپرده شود و چه چیز فراموش گردد.
پنجره‌ای به درون مغز
در مطالعه جدیدی که در نشریه Science منتشر شد، آزمایشگاه پروفسور سباستین جس‌برگر در انستیتو تحقیقات مغز دانشگاه زوریخ برای اولین بار فرآیندی را نشان داده‌است که طی آن، سلولهای بنیادی عصبی تقسیم می‌شوند و نورونهای تازه متولد شده در هیپوکامپ موش بالغ ادغام می‌گردند. در این مطالعه که توسط گرگور پیلز و سارا بوتز رهبری شد، از تصویر برداری ۲-فوتون و نشان گذاری ژنتیکی سلولهای بنیادی عصبی برای مشاهده‌ی تقسیم سلولهای بنیادی در صورت وقوع، و پیگیری بلوغ سلولهای عصبی جدید بمدت دو ماه، استفاده شد. با مشاهده‌ی این سلولها در طی زمان، تیم تحقیق متوجه شد که چگونه بیشتر سلولهای بنیادی تنها به تعداد مراحل اندکی پیش از آنکه به نورونها بلوغ یابند، تقسیم می‌شوند. این نتایج، توضیحی برای این سوال فراهم می‌آورد که چگونه تعداد سلولهای تازه متولد شده با بیشتر شدن سن، بطور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
جس‌برگر اذعان داشت: “در گذشته بطور تکنیکی فرض بر این بود که پیگیری سلولهای بنیادی منفرد در مغز در طی زمان که در عمق هیپوکامپ واقع شده‌بودند، غیر ممکن است.” او افزود که این تحول (در امر پیگیری سلولهای بنیادی عصبی) تنها زمانی ممکن شد که یک تیم چند حیطه‌ای (از افراد متخصص) تشکیل گردید. “خوش شانس بودیم که گروهی از همکاران شامل Fritjof Helmchen از انستیتو مطالعات مغز، David Jorg و Benjamin Simons از دانشگاه کمبریج بمنظور تجمیع تجربیات خود در تصویر برداری عمقی مغز و مدل سازی تئوریک به ما ملحق شدند؛ این روند، ما را قادر ساخت تا داده‌های خود را جمع آوری و بررسی کنیم”.
سلولهای بنیادی بعنوان اهداف درمانی در بیماری‌های مغزی
این مطالعه به پرسش‌های طولانی مدت در این زمینه پاسخ داد، ولی محققان این مطالعه را تنها آغازی برای مطالعات بیشتری عنوان کردند که هدف آنها، فهم چگونگی توانایی مغز در تشکیل سلولهای عصبی جدید طی زندگی است.
جس‌برگر بطور خلاصه گفت: “در آینده، ما امیدواریم که قادر به استفاده از سلولهای بنیادی عصبی برای ترمیم مغز باشیم— مثلا برای بیماری‌هایی مانند سالخوردگی شناختی، بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر، یا افسردگی حاد”.
مقاله مرتبط: همه چیز درباره‌ی سلولهای بنیادی (بخش اول)
