یکی از پرسشهای اساسی که برای هر کسی میتواند مطرح شود، تفاوت خون تیره و روشن است. آیا خون سیاهرگی، همچنان که در شکلهای آموزشی میبینیم، آبی رنگ است؟!
خون انسان به علت وجود پروتئینی به اسم هموگلبین قرمز است، پروتئینی که حاوی یک ترکیب قرمز رنگ به نام هِم است که برای حمل اکسیژن از طریق جریان خون بسیار مهم میباشد. هم شامل یک اتم آهن است که اکسیژن را از ریهها به سایز قسمتهای بدن منتقل میکند.
مواد شیمیایی رنگهای خاصی را، بر اساس طول موج نوری که منعکس میکنند، به چشم ما نمایان میسازند. هموگلوبین متصل به اکسیژن نور سبز-آبی را جذب میکنند، به این معنی که نور قرمز-نارنجی را در چشم ما منعکس میکنند. به همین دلیل است که وقتی اکسیژن به آهن متصل میشود، خون به رنگ قرمز گیلاسی تبدیل میشود. بدون اتصال اکسیژن ، خون به رنگ قرمز تیرهتری است.
گاز منواکسید کربن نیز، که گازی بالقوه مرگبار است، میتواند به هم متصل شود، با اتصالی حدود ۲۰۰ برابر قویتر از اکسیژن. با وجود منواکسید کربن در محل، اکسیژن نمیتواند به هموگلبین متصل شود، که میتواند منجر به مرگ شود. از آن جایی که کربن منواکسید اجازه نمیدهد هم آزاد باشد، رنگ خونتان قرمز گیلاسی باقی میماند. گاهی اوقات قربانی مسمومیت منواکسید کربن حتی هنگام مرگ نیز گونههای سرخی دارد.
مقاله مرتبط: راهکارهای خانگی جهت افزایش میزان هموگلوبین خون
گاهی خون از روی پوستمان آبی بنظر میرسد. شاید شما شنیده باشید که خون در وریدهایمان آبی رنگ است، زیرا هنگامی که به ریهها میرسد، اکسیژن ندارد. اما کاملاً اشتباه است و خون انسان هرگز آبی نیست. رنگ آبی وریدها تنها یک توهم بینایی است. نور آبی به اندازه نور قرمز در بافتها نفوذ نمیکند. اگر رگ خونی به اندازه کافی عمیق باشد، چشمان شما به علت جذب جزئی رنگ قرمز خون، رنگ آبی منعکس شده بیشتری میبیند.
مقاله مرتبط: چرا وریدها به رنگ آبی هستند؟
اما خون آبی در جای دیگری، در جهان حیوانات وجود دارد. و در حیواناتی مثل: ماهی مرکب و خرچنگ نعل اسبی بسیار معمول است، زیرا که خون آنها متکی بر یک ماده شیمیایی به اسم هموکاین است که شامل یک اتم مس برای حمل اکسیژن میشود. خونهای سبز، روشن و حتی بنفش در حیوانات دیگر دیده میشود. هر یک از انواع مختلف خون از مولکولهای مختلفی، به جای هموگلبین، برای حمل اکسیژن استفاده میکنند.
با وجود این استثنائات، خون اکثر حیوانات قرمز است. اما بدان معنی نیست که این دقیقاً همان چیزی است که در وریدهای ما جریان دارد. تنوع زیادی در هموگلبین گونههای مختلف وجود دارد که به دانشمندان اجازه میدهد، نمونههای خون حیوانات مختلف را از یکدیگر تشخیص دهند.
مقاله مرتبط: آیا این تست خون جدید میتواند به تشخیص تومورهای سرطانی کمک کند؟
با گذشت زمان، خون ریخته شده که با رنگ قرمز روشن شروع میشود، در حین خشک شدن تیره و تیرهتر میشود و این هموگلبین است که به جزئی به اسم متهموگلوبین تبدیل میشود. با گذشت زمان ، خون خشک شده همچنان تغییر میکند، به لطف ماده دیگری به اسم همیکروم حتی تیرهتر نیز میشود.
این تغییر شیمیایی و رنگ مداوم، دانشمندان پزشکی قانونی را قادر میسازد تا زمان قطع شدن خون در یک مکان جرمی را تعیین کنند. ما در آزمایشگاهمان، در حال توسعه روشهایی هستیم که نسبت ترکیبات مختلفی را که هموگلوبین به آن تجزیه میشود بررسی کنیم. سپس با استفاده از مدلسازی کامپیوتری، میتوانیم زمان ته نشینشدن خون را محاسبه کنیم تا تا به محققان کمک کنیم که آیا این لکه خون مربوط به یک جرم است یا خیر. به عنوان مثال اگر خون یک ساله باشد، احتمالاً برای بررسی جرمی که یک روز پیش اتفاق افتاده مهم نباشد.