براساس نتیجه کارآزمایی بالینی کوچکی، تقویت سیستم ایمنی برای مقابله با ویروس اپشتین بار (Epstein-Barr) که باعث تب غده ای میشود، منجر به بهبود علائم مالتیپل اسکلروزیس (MS) میشود.
ویروس اپشتین بار به عنوان یک علت احتمالی برای MS پنداشته میشود، زیرا افراد مبتلا به تب غده ای -همچنین با عنوان مونونوکلئوز عفونی یا مونو شناخته میشود- بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای نورودژنریتیو هستند. در حال حاضر، مطالعات متعددی تایید کردهاند که تقریبا هر فرد مبتلا به MS ناقل ویروس میباشد و غیرناقلین هرگز به این بیماری مبتلا نمیشوند.
Rajiv Khanna در موسسه تحقیقات پزشکی QIMR Berghofer در استرالیا میگوید که بعد از اکثر رخدادهای تب غده ای، ویروس به صورت غیرفعال بدون اینکه مشکلی ایجاد کند در داخل سلولهای ایمنی به نام B سلها قرار میگیرد. اما شواهد نشان میدهد که سیستم ایمنی برخی از افراد به B سلهای آلوده به ویروس اجازه میدهد تا به مغز و نخاع حمله کنند. سپس ممکن است سلولها متهاجم شده و به پوشش محافظ اطراف سلولهای عصبی حمله کند که منجر به ایجاد نشانههای آسیبی دیده شده در MS میشود.
Khanna و همکارانش دریافتند که با تقویت سیستم ایمنی برای کنترل ویروس اپشتین بار میتوانند به افراد مبتلا به MS کمک کنند. امید است که این کار علائمشان را که معمولا شامل مشکلات بینایی و کنترل عضلات است، بهبود دهد.
در سال ۲۰۱۳ محققان این ایده را در مردی مبتلا به MS آزمایش کردند. آنها زیرمجموعهای از سلولهای ایمنی به نام T سلها را استخراج کردند و با قرار دادن آنها در معرض آنتیژنهای ویروس اپشتین بار، آنها را برای حمله به ویروس پرورش دادند. سپس این سلولها را دوباره به بدن او منتقل کردند. پس از آن، مرد گزارش کرد که کمتر احساس خستگی میکند، کمتر دچار اسپاسم پا دردناک میشود و کارهایش را بهتر انجام میدهد.
تیم Khanna اخیرا همان رویکرد را در ۱۰ فرد مبتلا به MS پیشرونده، نوعی از بیماری که علائم ثابت است و پیوسته بدتر میشود، آزمایش کردند. برخلاف MS عودکننده که دارای دورههای بدون علامت نیز میباشد، درمانهای دردسترس کمی برای MS پیشرونده وجود دارد. ۷ نفر از این افراد حالات بهبودی شامل افزایش انرژی، توانایی انجام فعالیتهای روزمره و تمرکز و حالت روحی بهتر را گزارش کردند. همچنین در ۴ نفر سطح پروتئین مربوط به MS به نام ایمونوگلوبولین G کاهش یافته بود. هیچ کدام از افراد تحت مطالعه عوارض جانبی جدی گزارش نکردند.
Hamish Campbell از تحقیقات MS استرالیا میگوید که این یافتهها ایدهی نقش مهم ویروس اپشتین بار در MS را تقویت میکنند. با این حال، اینکه چرا فقط درصد کمی از ناقلین ویروس مبتلا به بیماری میشوند، به صورت معما باقی مانده است. ممکن است اینکه چرا سیستم ایمنی برخی از افراد نسبت به بقیه افراد در کنترل ویروس بهتر عمل میکند، دلایل ژنتیکی داشته باشد.
به گفتهی Khanna، نتایج بالینی تاکنون هیجانانگیز هستند، اما هنوز درمان نیاز دارد تا با پلاسبو (دارونما) در گروههای بزرگی از افراد مقایسه شود. در حال حاضر این تیم در حال برنامهریزی کارآزمایی بزرگتری در استرالیا و ایالات متحده هستند که در نیمهی اول سال ۲۰۱۹ آغاز خواهد شد.