لکوپلاکی یا سفیدکژنه عبارت است از پلاک‌های سفید یا خاکستری که بر روی زبان، در سمت داخلی گونه‌ها یا کف زبان ایجاد می‌شوند. این حالت، واکنش زبان به تحریک مزمن غشای موکوسی دهان می‌باشد. پلاک‌ها همچنین می‌توانند در ناحیه‌ی تناسلی زنان نیز ایجاد شوند، با این حال، علت ایجاد آن‌ها نامعلوم است.
پلاک‌های آن می‌توانند در هر سنی ایجاد شوند اما در سنین بزرگسالان سالخورده بیشتر دیده می‌شوند.
لکوپلاکی از نوع «مویی» نوعی از لکوپلاکی دهانی است که توسط ویروس اپشتین بار (Epstein-Barr) ایجاد می‌شود و فقط در افراد آلوده به HIV یا افراد مبتلا به ایدز و یا در حالات مرتبط با ایدز بروز پیدا می‌کند. این حالت، پلاک‌هایی سفید و کرکی بر روی زبان را شامل می‌شود و در سایر نقاط دهان شیوع کمی دارد. این حالت ممکن است وجود برفک که عفونتی ایجاد شده توسط قارچ کاندیدا است را نشان دهد. برفک در بزرگسالان زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی به درستی کار نمی‌کند. برفک ممکن است یکی از اولین علائم آلودگی به HIV باشد.
علل ایجاد
علل ایجادعلل ایجاد لکوپلاکی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تحریک توسط دندان‌های زبر و خشن، پرکردگی دندان‌ها یا تاج دندان و دندان‌های مصنوعی که مستعد کننده‌ی بیماری هستند و موجب سایش لب و لثه‌ها می‌شوند؛
- سیگار کشیدن طولانی مدت، کشیدن پیپ یا مصرف سایر تنباکوها؛
- قرار گرفتن لب‌ها درمعرض آفتاب؛
- سرطان دهان؛
- HIV یا ایدز.
بیشتر بخوانید:
علائم
ظهور پلاک‌های سفید یا خاکستری رنگ بر روی زبان، لثه‌ها، سقف دهان یا سطح داخلی گونه‌ها ممکن است نشانه‌ای از لکوپلاکی باشد. ممکن است پلاک به آرامی و طی هفته‌ها تا ماه‌ها تشکیل شود و ضخیم شده، کمی برآمده شده و ممکن است در نهایت بافت آن سفت و زبر شود. لکوپلاکی معمولاً درد ندارد اما ممکن است به لمس، گرما، غذاهای تند یا سایر تحریکات حساس باشد.
نحوه‌ی تشخیص
دندانپزشک شما ممکن است طی معاینه دهان، مشکوک به لکوپلاکی شود. با این حال، شاید یک بیوپسی تهیه شود تا علل دیگر مانند سرطان دهان رد شوند. در طی تهیه‌ی بیوپسی، قسمت کوچکی از بافت ضایعه برای مطالعه در آزمایشگاه برداشته می‌شود. داروی بی‌حسی نیز استفاده خواهد شد تا احساس درد نکنید.
درمان
درصورت نیاز به درمان، باید منشأ تحریک برداشته شود. برای مثال درصورتی که لکوپلاکی به علت دندان‌های زبر و ناهموار یا سطح نامعمول دندان‌های مصنوعی یا پرکردگی دندان‌ها ایجاد شده‌باشد، باید دندان‌ها صاف شوند و پرداخت دندان‌ها نیاز خواهد بود. درصورتی که لکوپلاکی به علت سیگار کشیدن ایجاد شده‌باشد، از شما خواسته خواهد شد که سیگار کشیدن را ترک کنید یا مصرف آن را کاهش دهید ویا از تنباکوی دیگری استفاده کنید.
لکوپلاکی غالباً بی‌ضرر است و ضایعات طی چند هفته تا چند ماه بعد از برطرف شدن منشأ تحریک، از بین می‌روند. اگر حذف منشأ تحریک در کاهش لکوپلاکی مؤثر نبود، ممکن است نیاز شود که ضایعه را با جراحی خارج کنند. انجام عمل خارج کردن ضایعه می‌تواند توسط هریک از دندانپزشک عمومی یا جراح دهان صورت گیرد.
لکوپلاکی مویی نیاز به استفاده از داروهای ضد ویروسی برای درمان دارد.
