انتشار این مقاله


دستاوردهای عظیم (۶۱): ریکاردو گیاکونی و کشف اولین منبع X-Ray نجومی

ریکاردو گیاکونی ، فیزیکدان نجوم که پیشگام مطالعات فضایی با استفاده از اشعه‌های X می‌باشد که برای او جایزه نوبل را به ارمغان آورد.

ریکاردو گیاکونی ، فیزیکدان نجوم که پیشگام مطالعات فضایی با استفاده از اشعه‌های X ساطع شده از برجسته‌ترین عوامل کیهانی نظیر سیاه‌چاله‌ها، ستاره‌های منفجر شده و ابرهای کهکشانی می‌باشد که برای او جایزه نوبل را به ارمغان آورد.

او در ۶ اکتبر ۱۹۳۱ در ژنو ایتالیا به دنیا آمد. او بیشتر سال‌های جوانی‌اش را در میلان گذراند و مدرک فیزیک خود را نیز از دانشگاه همان شهر گرفت. با اینکه زیاد از سخنرانی‌ها خوشش نمی‌آمد، علاقه خاصی به تحقیقات علمی عملی پیدا کرد. گیاکونی پایان‌نامه خود را در رابطه با توسعه تعاملات هسته‌ای بوسیله پروتون‌ها در صفحات سربی واقع در محفظه‌های ابری ارائه داد، و سپس Ph.D خود را در سال ۱۹۵۴ تکمیل کرد. در حین انجام تحقیقاتش با Giuseppe Occhialini آشنا شد و به او پیشنهاد کرد که به ایالات متحده سفر کند و با فیزیکدان آزمایشگاهی R. W. Thompson همکاری داشته‌باشد. 

در سال ۱۹۵۶ بوسیله برنامه فولبرایت بورسیه تحصیلی دریافت کرد و توانست که به ایالات متحده مهاجرت کند و بر روی دیتاهایی که تامسون در داشگاه Indiana به دست آورده بود، کار کند.  ۲ سال بعد از دوره فلوشیپی در دانشگاه پرینستون به او اجازه داده شد تا در آزمایشگاه G.Reynolds از ۱۹۵۸ تا ۱۹۵۹ کار کند. او تحقیقات در زمینه مزون‌ها را شروع کرد و تلاش‌های او در جست‌وجوی یک ذره بنیادی جدید ناکام ماند.

حین مطالعات، گیاکونی پیشگام توسعه و به کاربردن تکنولوژی اشعه X در علم نجوم‌شناسی بود که او را به کشف اولین منبع اشعه X در خارج از منظومه شمسی سوق داد. نقطه شروع این کار در سال ۱۹۵۹ با دریافت یک پیشنهاد از طرف انجمن American Science & Engineering کلید خورد که از او برای آغاز یک پروژه علوم فضایی دعوت به همکاری می‌کرد. او معتقد بود که برنامه باید بر روی نجوم در طول‌ موج‌های اشعه X تمرکز کند، تصمیمی که در آخر منجر به پیدایش علم اخترشناسی اشعه X شد. گیاکونی و تیم او در AS&E ساخت تلسکوپ‌های اشعه X را شروع کردند. بعد از کشف Scorpius X-1 در سال ۱۹۶۲، اولین منبع اشعه X شناخته‌شده در خارج از منظومه شمسی، گروه گیاکونی در سال ۱۹۷۰، اولین ماهواره اشعه X را در Uhuru پرتاب کردند.

به دنبال موفقیت در Uhuru، تیم گیاکونی امتیاز ساخت یک رصدخانه بزرگ چرخشی اشعه X را برای NASA به دست آورد، که در همان سال این پروژه لغو شد و جای خود را به پروژه ساخت رصدخانه انیشتین داد(HEAO-2). گروه گیاکونی به هاروارد رفتند تا ساخت تلسکوپ اشعه X جدید را به پایان برسانند که آن هم در سال ۱۹۷۸ پرتاب شد. دو سال قبل از اینکه انیشتین پرتاب شود، به NASA پیشنهاد داد تا یک انستیتو اخترشناسی اشعه X را تاسیس کنند تا ساخت پروژه رصدخانه اشعهX چاندرا، جایگزین انیشتین را آغاز کنند. ساخت و پرتاب چاندرا تقریبا ۲۰ سال طول کشید.

گیاکونی در سال ۱۹۸۱ دبیر انیستیتو علوم تلسکوپ‌های فضایی(STScI) در بالتیمور شد جایی که در آن برنامه‌ ساخت تلسکوپ فضایی هابل را بازنگری می‌کرد.

در نهایت پس از اتمام و هدایت چندین پروژه مشابه دیگر، در سال ۲۰۰۲ قسمتی از جایزه نوبل فیزیک را به پاس مشارکت‌های فراوان در علم اخترشناسی و کشف منابع اشعه X نجومی، از آن خود کرد. او در سن ۸۷ سالگی در ۹ دسامبر ۲۰۱۸ درگذشت.

محمد امین اکبرزاده


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید