در ۵۰ سال گذشته فعالیتهای انسان به ویژه سوزاندن سوختهای فسیلی مقدار زیادی گاز کربن دی اکسید و دیگر گاز های گلخانهای را تولید کرده که سبب شده مقدار بیشتری گرما در قسمتهای پایینی اتمسفر به دام افتاده و آب و هوای جهان را تحت تاثیر قرار دهد.
در ۱۳۰ سال گذشته زمین تقریبا به اندازه ۰.۸۵ درجه سانتی گراد گرمتر شده است. به صورت پیاپی هر یک از ۳ دهه گذشته گرمتر از تمام دههها تا سال ۱۸۵۰ بوده است.
سطح دریاها بالا می آید، یخچال ها آب می شوند و الگوی بارش ها تغییر می کند و حوادث مرتبط با دمای بالا شدیدتر و رایج تر می شوند.
اثرات تغییرات آب و هوا بر سلامت چیست؟
با اینکه گرمایش جهانی می تواند اندک سودهای بومی مثل کاهش مرگهای زمستانی در هوای معتدل و افزایش تولید غذا در مکانهای مشخص داشته باشد؛ اثرات کلی تغییر آب و هوا بر سلامت در قریب به اتفاق موارد منفی است. تغییرات آب وهوا تعیین کنندههای اجتماعی و محیطی سلامت شامل: هوای پاک، آب آشامیدنی سالم، غذای کافی و سر پناه امن را تحت تاثیر قرار می دهد.
گرمای بیش از حد
دمای بالای بیش از حد مستقیما با مرگ ناشی از بیماریهای قلبی عروقی و ریوی ، به ویژه در افراد سالخورده در ارتباط است. برای مثال؛ در موج گرمایی تابستان ۲۰۰۳ در اروپا بیش از ۷۰۰۰۰ مرگ بیشتر گزارش شده است.
گرده و دیگر آلرژنهای موجود در هوا، در هوای گرم بیشتر است . که می تواند محرک ایجاد آسم باشد که امروزه حدود ۳۰۰ میلیون نفر را گرفتار کرده است. انتظار می رود که افزایش دمای فعلی این تعداد را افزایش دهد.
بلایای طبیعی و تغییرات الگوی بارندگی
در سطح جهان، تعداد بلایای طبیعی مرتبط با آب و هوا از دهه ۱۹۶۰ بیش از ۳ برابر افزایش یافته است. هر سال این حوادث منجر به بیش از ۶۰۰۰۰ مرگ به ویژه در کشورهای در حال توسعه می شود.
بالا آمدن سطح دریاها و حوادث مرتبط با افزایش دما می تواند خانهها ، امکانات پزشکی و دیگر مراکز خدمات ضروری را نابود کند. بیش از نیمی از جمعیت جهان در فاصله ۶۰ کیلومتری از دریا زندگی میکنند. مردم ممکن است مجبور به ترک خانه هایشان شوند که به نوبه ی خود میتواند ریسک اثرات این حوادث بر سلامتی را از بیماری های روانی گرفته تا بیماریهای قابل انتقال افزایش دهد.
تغییرات الگوی بارش دسترسی به آب سالم را تحت تاثیر قرار میدهد. کمبود آب سالم بهداشت را تعدیل کرده و خطر ابتلا به اسهال را افزایش میدهد . اسهال در حال حاضر سالانه سبب مرگ بیش از ۵۰۰۰۰۰ کودک زیر ۵ سال می شود. در موارد شدید، کمبود منجر به خشکسالی و قحطی خواهد شد. تا اواخر قرن ۲۱ تغییرات آب و هوایی میتواند شدت و دفعات خشکسالی را در سطح منطقهای و جهانی افزایش دهد.
سیلها نیز بیشتر و شدیدتر شدهاند و انتظار میرود شدت و دفعات بارشهای شدید در طول قرن اخیر افزایش یابد. سیل آبهای آشامیدنی را آلوده می کند، خطر بیماری های حاصل از آب را افزایش می دهد و محلی برای تولید مثل حشرات انتقال دهنده بیماری مثل پشه ایجاد می کند. همچنین سبب غرق شدگی و آسیب های فیزیکی شده، خانهها را خراب کرده و تامین خدمات پزشکی و سلامت را مختل می کند.
دمای هوای در حال افزایش و بارش های بیثبات میتوانند تولید غذای اصلی و مورد نیاز در مناطق فقیر را کاهش دهند. که شیوع سوتغذیه را که در حال حاضر سبب ۱.۳ میلیون مرگ در سال میشود را افزایش خواهد داد .
الگوی عفونتها
شرایط آب و هوایی به شدت بیماریهای حاصل از آب و بیماری های منتقل شونده از طریق حشرات، حلزونها و دیگر حیوانات خونسرد را تحت تاثیر قرار میدهد.
تغییرات آب و هوا میتواند فصلهای انتقال بیماریهای حاصل از وکتور را طولانیتر کرده و طیف جغرافیایی آنها را تغییر دهد. برای مثال، تغییرات آب و هوا در چین سبب گسترش قابل توجه مناطقی شد که در آنها بیماری حاصل از حلزونها، شیستوزومیازیس وجود دارد.
مالاریا هم به شدت تحت تاثیر آب و هوا قرار دارد. با پشه آنوفل منتقل شده و هر سال بیش از ۴۰۰۰۰۰ نفر که بیشتر آنها کودکان زیر ۵ سال آفریقایی هستند را می کشد. پشه آادس که حامل دنگو است نیز بسیار نسبت به شرایط آب و هوایی حساس است و مطالعات نشان داده تغییرات آب و هوایی سبب افزایش مواجهه با دنگو خواهد شد.
اندازه گیری اثرات بر سلامت
اندازه گیری اثرات تغیرات آب و هوا بر سلامت فقط به صورت تقریبی امکان پذیر است. با این حال، یکی از ارزیابی های سازمان بهداشت جهانی، با در نظر گرفتن تنها یک زیر مجموعه از اثرات آن بر سلامت و تخمین پیشرفت مداوم اقتصادی و پرسه سلامت، نتیجه میگیرد که؛ تغییرات آب و هوا سالانه منجر به تقریبا ۲۵۰۰۰۰ مرگ و میر، بین سال های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰ خواهد شد؛ ۳۸۰۰۰ در افراد سالخورده به علت مواجهه با گرما، ۴۸۰۰۰ مورد به علت اسهال، ۶۰۰۰۰ مورد به علت مالاریا و ۹۵۰۰۰ مورد به علت سوتغذیه دوران کودکی.
چه کسی در معرض خطر است؟
تمام جوامع تحت تاثیر تغییرات آب و هوا قرار خواهند گرفت. ولی بعضی ها آسیب پذیرتر از سایرین هستند. افرادی که در ایالتهای در حال توسعه جزایر کوچک و دیگر مناطق ساحلی، شهرهای بزرگ و مناطق کوهستانی و قطبی زندگی می کنند، آسیب پذیرتر هستند.
کودکان به ویژه آنهایی که در کشور های فقیر زندگی می کنند نسبت به خطرات تهدید کننده سلامت جز آسیب پذیرترین گروهها بوده و به مدت طولانی تری با این مسائل تهدید کننده سلامت مواجهه خواهند شد. اثرات ایجاد شده در سلامت در افراد سالخورده و ناتوان و یا کسانی که مشکل سلامتی قبلی داشته اند، جدی تر خواهد بود.
مناطقی با زیرساخت های سلامت محور ضعیف به ویژه کشورها در حال توسعه که مشارکت و رسیدگی لازم را برای آماده شدن و نشان دادن واکنش مناسب ندارند، به سختی خواهند توانست از عهده ی مشکلات حاصل برآیند.