بیماری کلیوی اغلب می‌تواند باعث ایجاد عوارض مختلف و مشکلات پوستی شود و بسیاری از عوامل پزشکی و محیطی دقیقاً مشخص می‌کنند که بیمار در این موقعیت چه چیزی را تجربه می‌کند. برخی از عوارض پوستی با بیماری کلیوی مرحله انتهایی یا نارسایی کلیه (ESRD) و اورمی (وجود خون در ادرار) همراه هستند، در حالی که برخی دیگر نشان از نیاز بیمار به پیوند عضو می‌باشند. در این مقاله با تاثیر بیماری های کلیوی بر پوست و مشکلات پوستی حاصل از آن آشنا خواهید شد.
عوارض پوستی رایج در بیماری کلیوی
با اینکه تاثیر بیماری های کلیوی بر پوست معمولاً ناشناخته است ولی، بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری کلیوی از برخی مشکلات پوستی رنج می‌برند. در حقیقت، تقریباً ۵۰ تا ۱۰۰٪ بیمارانی که ESRD را تجربه می‌کنند، دچار حداقل یک عارضه بیماری پوستی می‌شوند.
انواع مختلفی از بیماری‌های پوستی وجود دارند که می‌توانند ناشی از بیماری‌های کلیوی باشند، از جمله: خشکی پوست، اختلالات رنگدانه‌ای و خارش.
خشکی پوست
شرایطی است که با پوست خشک و زبر مشخص می‌شود. بیمار معمولاً دچار پوسته پوسته شدن، شکاف و ترک در پوست و ناراحتی عمومی می‌شود. حدود ۵۰-۷۵٪ از بیماران دیالیزی، این مشکل خاص پوستی را تجربه می‌کنند. ترک‌های ایجاد شده در پوست، با تسهیل ورود ویروس و باکتری‌های موجود در محیط، احتمال ابتلا به انواع عفونت‌ها را افزایش می‌دهند.
راه کارهایی برای تخفیف خشکی پوست:
- نرم کنندهها: مرطوب کنندهها و نرم کنندهها می‌توانند پوست خشک و پوسته پوسته شده را تسکین دهند.
- اجتناب از آب گرم و دستگاه بخور: آبی که بیش از حد گرم باشد، می‌تواند باعث افزایش مشکلات پوستی شده و خشک شدن بیشتر پوست را در پی داشته باشد.
- حمام روغن: استحمام در روغن‌های طبیعی می‌تواند پوست را بیشتر مرطوب کند.
- کرم‌های استروئیدی: کرم‌های دارویی می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند.
اختلالات رنگدانه‌های پوستی
دیالیز (تصفیه کردن خون بیمار، هنگامی که بدن قادر به انجام این کار نباشد)، باعث افزایش خطر اختلالات رنگدانه‌های پوستی می شود. در واقع، حدود ۲۵-۷۰% از بیمارانی که تحت دیالیز قرار می‌گیرند، مشکلات رنگدانه پوستی را تجربه می‌کنند.
بیمار مبتلا به بیماری کلیوی که تحت دیالیز قرار می‌گیرد، به علت تاثیر بیماری های کلیوی بر پوست می‌تواند موارد زیر را تجربه کند:
- ازدیاد رنگدانه‌ها (Hyperpigmentation): وضعیتی که در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارند، پیش می‌آید و لکه‌های تیره در پوست ظاهر می‌شود.
- رنگ پریدگی: رنگ پریدگی، ممکن است در اثر کم خونی نیز ایجاد شود.
- زرد شدگی پوست: این تغییر رنگ، نتیجه‌ی رسوب لیپوکروم و کاروتنوئید در پوست است.
هرچه دوره‌ی بیماری کلیوی طولانی‌تر باشد، احتمال بروز اختلال رنگدانه های پوستی بیشتر می‌شود.
خارش پوست
یکی از شایع‌ترین عوارض پوستی مرتبط با بیماری‌های کلیوی، خارش شدید پوست است. در حدود ۵۰-۹۰٪ از بیماران دیالیزی، از خارش پوست شکایت داشته و در حدود ۱۵-۴۹٪ بیمارانی که به بیماری مزمن کلیوی مبتلا هستند، از این وضعیت رنج می‌برند.
خارش، در شب به بدترین حالت ممکن خود می‌رسد و می‌تواند در تمام نقاط پوست اتفاق افتاده و یا به صورت موضعی ظاهر شود. مناطقی که به احتمال زیاد تحت تاثیر قرار می‌گیرند، معده، سر، پشت یا بازوها است.
کنترل خارش به کمک موارد زیر صورت می‌گیرد:
- نرم کنندهها: کرم‌ها و مرطوب کننده‌هایی با خاصیت نرم کنندگی می‌توانند پوست را تسکین داده و به طور موقت خارش را تسکین دهند.
- فتوتراپی ماوراء بنفش: قرار گرفتن پوست در معرض اشعه فرابنفش باند باریک و پهن باند مؤثر است.
- ذغال فعال و نلفورافین (nalfurafine): هر دو محصول می‌توانند خارش را تسکین دهند. با این حال، ذغال می‌تواند در بعضی از بیماران تهوع ایجاد کند.
چه عوامل دیگری باعث ایجاد تظاهرات پوستی شوند؟
یک بیمار پیوند عضو شده، ممکن است به دنبال مصرف برخی داروها، دچار مشکلات پوستی شود. زیرا اغلب داروهای این بیماران، سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی هستند تا عضو پیوندی، پس زده نشود.
همچنین این داروها به دلیل افزایش مقدار کورتیزول در بدن، منجر به عوارضی مشابه عوارض کوشینگ می‌شوند. نشانه‌ی ایجاد شده در صورت می‌تواند باعث شود صورت بیمار به دنبال تجمع چربی، گرد و به اصطلح شبیه ماه شود.
سیستم ایمنی سرکوب شده به دلیل عفونت‌های ویروسی، عفونت‌های قارچی، عفونت‌های باکتریایی و عفونت‌های انگلی نیز می‌تواند باعث بروز مشکلات پوستی شود. بیماران مبتلا به بیماری کلیوی بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند، بنابراین این بیماران به دلیل تاثیر بیماری های کلیوی بر پوست بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض پوستی می‌باشند.
