آرتریت ایدیوپاتیک جوانان که در گذشته با عنوان آرتریت روماتوئید جوانی شناخته می‌شد، شایع‌ترین نوع آرتروز در کودکان زیر ۱۶ سال است.
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان می‌تواند سبب درد مداوم مفصل، تورم و سفتی و خشکی شود. برخی از کودکان ممکن است فقط برای چند ماه این علائم را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا آخر عمر علائم را داشته باشند.
برخی از انواع آرتریت ایدیوپاتیک جوانان می‌توانند عوارض جدی مانند مشکلات رشد، آسیب به مفصل و التهاب چشم ایجاد کنند. تمرکز درمان بر کنترل درد و التهاب، بهبود عملکرد و جلوگیری از آسیب مفصلی است.
علائم
علائم و نشانه‌های شایع آرتریت ایدیوپاتیک جوانان عبارتند از:
درد: اگرچه ممکن است کودک نتواند از درد مفصل شکایت کند، اما ممکن است پدر و مادر متوجه لنگیدن کودک خود شوند به خصوص در اوایل صبح یا بعد از خواب.
تورم: تورم در تمام مفاصل شایع است اما اغلب در مفاصل بزرگ‌تر مانند زانو مشاهده می‌شود.
سفتی: ممکن است پدر و مادر متوجه شوند که مفاصل کودک بیش از حد معمول خشک هستند و قادر به انجام درست کارها نمی‌باشد، به خصوص صبح‌ها یا بعد از چرت زدن.
تب، تورم در گره‌های لنفاوی و راش. در برخی موارد، تب شدید، تورم غدد لنفاوی یا راش و بثورات بر روی تنه ممکن است ایجاد شود که معمولاً عصرها شدیدتر می‌شود.
بیماری آرتریت روماتوئید جوانان می‌تواند یک یا چندین مفصل را درگیر کند. چندین زیرگروه مختلف برای آرتریت روماتوئید جوانان وجود دارد، اما اصلی‌ترین آن‌ها سیستمیک، الیگوآرتیکولار(درگیری یک تا پنج مفصل) و پلی‌آرتیکولار(درگیری بیش از ۵ مفصل) است. نوع بیماری کودک بسته به علائم، تعداد مفاصل آسیب دیده و تب و بثورات تعیین می‌شود.
مانند سایر موارد آرتروز، آرتریت جوانان بدون علت با زمان شعله ور شدن علائم و زمان از بین رفتن علائم مشخص می‌شود.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم
اگر کودک بیش از یک هفته دچار درد مفاصل، تورم یا سفتی و خشکی در مفصل باشد به خصوص اگر تب هم داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.
علل بروز آرتریت ایدیوپاتیک جوانان
آرتریت ایدیوپاتیک جوانان زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به سلول‌ها و بافت‌های خودی حمله می‌کند. هنوز دلیل این اتفاق مشخص نشده‌است، اما به نظر می‌رسد هر دو عامل وراثت و محیط نقش دارند. جهش‌های ژنی خاصی ممکن است فرد را نسبت به عوامل محیطی مانند ویروس‌ها که ممکن است باعث بیماری شوند، حساس کند.
عوامل خطر
برخی از انواع آرتریت ایدیوپاتیک جوانان بیشتر در دختربچه‌ها دیده می‌شود.
عوارض آرتریت جوانان به علت نامشخص
چندین عارضه جدی می‌تواند ناشی از آرتریت ایدیوپاتیک جوانان باشد. اما مراقبت از کودک و برخورداری از مراقبت‌های پزشکی مناسب می‌تواند خطر ابتلا به این عوارض را تا حد زیادی کاهش دهد:
مشکلات چشمی: برخی از اشکال می‌توانند باعث التهاب چشم (یووئیت) شوند. اگر این مشکل درمان نشود، ممکن است منجر به آب مروارید، گلوکوم و حتی کوری شود.
التهاب چشم به‌طور ناگهانی و بدون علامت اتفاق می‌افتد، بنابراین برای کودکان مبتلا به این بیماری مهم است که به طور منظم توسط چشم پزشک معاینه شوند.
مشکلات رشدی: آرتریت ایدیوپاتیک جوانان می‌تواند در رشد کودک و رشد و تکامل استخوان‌های کودک اختلال ایجاد کند. برخی از داروهایی که برای درمان استفاده می‌شوند، به طور عمده کورتیکواستروئیدها، همچنین می‌توانند سبب مهار رشد کودک شوند.
تشخیص آرتریت ایدیوپاتیک جوانان
تشخیص آرتریت ایدیوپاتیک جوانان می‌تواند دشوار باشد زیرا درد مفصلی می‌تواند به دلایل مختلفی از بیماری‌ها ایجاد شود. هیچ آزمایش واحدی نمی‌تواند تشخیص این بیماری را تأیید کند، اما برخی آزمایشات می‌توانند برخی موارد دیگر را که باعث ایجاد علائم و نشانه‌های مشابه می‌شوند، رد کند.
آزمایش خون
برخی از رایج‌ترین آزمایش‌های خون برای موارد مشکوک عبارتند از:
سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR): سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون از طریق محاسبه سرعت جمع شدن گلبول‌های قرمز در انتهای یک لوله آزمایش اندازه‌گیری می‌شود. افزایش این سرعت می‌تواند نشان دهده التهاب باشد. اندازه گیری ESR در درجه اول برای تعیین درجه التهاب استفاده می‌شود.
پروتئین واکنشیC- (C-reactive protein): این نوع آزمایش خون نیز میزان التهاب موجود در بدن را اندازه گیری می‌کند.
آنتی بادی ضد هسته (ANA): آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای پروتئین‌هایی هستند که معمولاً توسط سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی خاص از جمله آرتریت تولید می‌شوند. این آنتی بادی‌ها نشانگر احتمال التهاب چشم هستند.
فاکتور روماتوئید. این آنتی بادی نیز گاها در خون کودکانی که مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان هستند، یافت می‌شود.
پپتید حلقوی سیترولینه (CCP) : مانند فاکتور روماتوئید، CCP نیز یک نوع آنتی بادی دیگری است که ممکن است در خون کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان یافت شود.
در بسیاری از کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان، هیچ اختلال قابل توجهی در این آزمایشات خون مشاهده نمی‌شود.
تصویربرداری
ممکن است از اشعه ایکس یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا ام‌آر‌آیMRI) ) برای رد سایر موارد مانند شکستگی، تومور، عفونت یا نقص مادرزادی استفاده شود.
همچنین ممکن است پس از تشخیص برای نظارت و ارزیابی بر رشد استخوان و تعیین میزان آسیب مفصلی از تصویربرداری استفاده شود.
درمان آرتریت روماتوئید جوانان
درمان آرتریت ایدیوپاتیک جوانان بر کمک به کودک برای حفظ سطح طبیعی فعالیت‌های جسمانی و اجتماعی متمرکز است. برای رسیدن به این هدف، پزشکان ممکن است از‌ترکیبی از استراتژی‌ها برای تسکین درد و تورم، حفظ توانایی حرکت و جلوگیری از عوارض استفاده کنند.
داروها
داروهایی که برای کمک به کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان استفاده می‌شوند، به جهت کاهش درد، بهبود عملکردی و به حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی به مفصل بکار می‌روند.
داروهای معمول مورد استفاده عبارتند از:
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): این دسته از داروها مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم باعث کاهش درد و تورم می‌شوند. عوارض جانبی آن‌ها شامل ناراحتی معده و مشکلات کبدی است.
داروهای ضد روماتیسمی‌اصلاح‌کننده بیماریDMARDs) ): پزشکان از این داروها در مواردی استفاده می‌کنند که NSAIDها به تنهایی قادر به تسکین علائم درد و تورم مفصل نیستند و یا خطر آسیب مفصلی در آینده زیاد باشد.
DMARDها ممکن است همراه با NSAIDها به منظور کاهش سرعت پیشرفت آرتریت ایدیوپاتیک جوانان استفاده شوند. متداول‌ترین داروی DMARD برای کودکان، متوترکسات است. عوارض جانبی متوترکسات ممکن است شامل حالت تهوع و مشکلات کبدی باشد.
عوامل بیولوژیکی: این دسته از داروهای جدید که به عنوان اصلاح کننده‌های پاسخ بیولوژیکی نیز شناخته می‌شوند، شامل مهار کنننده‌های فاکتور نکروز تومور (TNF) مانند اتانرسپت(etanercept) و آدالیمومب(( Humiraهستند. این داروها می‌توانند به کاهش التهاب سیستمیک و جلوگیری از آسیب مفصل کمک کنند.
سایر عوامل بیولوژیکی که برای سرکوب سیستم ایمنی بدن بکار می‌روند، شامل: آباتاسپت(abatacept)، ریتوکسیمبrituximab) )، آناکینرا (anakinra) و توسیلیزومب(tocilizumab).
کورتیکواستروئیدها: این داروها مانند پردنیزون ممکن است برای کنترل علائم تا زمان تأثیر داروی دیگر استفاده شوند. آن‌ها همچنین برای درمان التهاب در خارج از مفاصل، مانند التهاب کیسه اطراف قلب (پریکاردیت) استفاده می‌شوند.
این داروها می‌توانند در رشد طبیعی بدن کودک تداخل ایجاد کننند و حساسیت به عفونت را نیز افزایش دهند، بنابراین به طور کلی باید از آن‌ها برای کوتاه‌ترین زمان ممکن استفاده شود.
روش‌های درمانی
پزشک ممکن است برای کمک به حفظ انعطاف پذیری مفاصل و دامنه حرکات و تونوس ماهیچه‌ای، پیشنهاد فیزیوتراپی بدهد.
یک فیزیوتراپیست یا یک کاردرمانگر ممکن است در مورد بهترین ورزش و تجهیزات محافظتی مناسب کودک شما توصیه‌های اضافی ارائه دهد.
همچنین یک متخصص فیزیوتراپی یا کاردرمانی ممکن است به کودک پیشنهاد کند که برای محافظ از مفصل خود از آتل استفاده کند تا از مفاصل محافظت شده و آن‌ها را در وضعیت عملکردی خوبی نگه دارد.
عمل جراحی
در موارد بسیار شدید، ممکن است برای بهبود وضعیت مفصل نیاز به جراحی باشد.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
سرپرستان کودک می‌توانند به کودکان در یادگیری تکنیک‌های مراقبت از خود کمک کنند که به کاهش اثرات آرتریت ایدیوپاتیک جوانان کمک می‌کند. برخی از این تکنیک‌‌ها عبارتند از:
ورزش منظم: ورزش بسیار مهم است زیرا هم باعث تقویت قدرت عضلات می‌شود و هم برای انعطاف پذیری مفصل مفید می‌باشد. شنا یک انتخاب عالی است زیرا حداقل فشار را بر روی مفاصل وارد می‌کند.
اعمال سرما یا گرما: سفتی و خشکی مفصل بسیاری از کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان، را تحت تأثیر قرار می‌دهد به خصوص در هنگام صبح. اگرچه برخی از کودکان به کمپرس سرد پاسخ خوبی می‌دهند، اما اکثر کودکان کمپرس گرم یا دوش آب گرم را‌ترجیح می‌دهند.
خوب غذا خوردن: برخی از کودکان مبتلا به آرتریت اشتهای کمی‌دارند. برخی دیگر ممکن است به دلیل داروها یا کم تحرکی، اضافه وزن پیدا کنند. یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به حفظ وزن مناسب بدن کمک کند.
وجود کلسیم کافی در رژیم غذایی این کودکان مهم است زیرا کودکان مبتلا به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان به دلیل بیماری، استفاده از کورتیکواستروئیدها و کاهش فعالیت بدنی و تحمل وزن در معرض ضعف استخوانی (پوکی استخوان) قرار دارند.
کنار آمدن با این بیماری و پشتیبانی از کودک
اعضای خانواده می‌توانند نقش مهمی‌در کمک به کودکان برای کنار آمدن با شرایط خود داشته باشند. به عنوان والدین، ممکن موارد زیر دربرخورد با کودک مفید باشند:
- با کودک خود، حتی الامکان، مانند سایر فرزندان خانواده خود رفتار کنید.
- به کودک خود اجازه دهید تا از داشتن آرتریت ایدیوپاتیک جوان ابراز خشم کند. به او توضیح دهید که ایجاد این بیماری به‌دلیل کار اشتباهی از جانب او نمی‌باشد و تقصیر او نیست.
- با در نظر گرفتن توصیه‌های پزشک و فیزیوتراپ، کودک خود را به شرکت در فعالیت‌های بدنی تشویق کنید.
- درباره وضعیت فرزندتان و مسائل پیرامون آن با معلمان و مدیران مدرسه وی صحبت کنید.
آماده شدن برای نوبت ملاقات با پزشک
اگر پزشک متخصص اطفال یا پزشک خانواده شما به مبتلا بودن کودک به آرتریت ایدیوپاتیک جوانان مشکوک شود، ممکن است شما را به متخصص روماتولوژی جهت تأیید تشخیص و بررسی درمان ارجاع دهد.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، بهتر است لیستی بنویسید که شامل موارد زیر باشد:
- شرح مفصل علائم کودک
- اطلاعات مربوط به مشکلات پزشکی که فرزند شما در گذشته داشته‌است
- اطلاعات مربوط به مشکلات پزشکی خانوادگی که ممکن است ارثی باشد
- تمام داروها و مکمل‌های غذایی که کودک استفاده می‌کند
- سوالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید
چه انتظاری باید از پزشک خود داشته‌باشید
پزشک ممکن است برخی از سوالات زیر را بپرسد:
- کدام مفاصل تحت تأثیر قرار گرفته اند؟
- علائم از چه زمانی شروع شده‌اند؟ آیا دائمی‌هستند یا به‌طور موقت می‌آیند؟
- آیا چیزی علائم را بهتر یا بدتر می‌کند؟
- آیا سفتی و خشکی مفصل بعد از یک دوره استراحت بدتر است؟
منابع:
