بیایید این موضوع را بررسی کنیم، زمانی که شما به یک کشور خارجی سفر میکنید و زبان آن کشور را بلد نیستید و زمان این را ندارید که از لغتنامه یا کتابهای کلمات رایج آن کشور استفاده کنید. بنابراین تصمیم میگیرید که با حرکات سر و دستتان به دیگران منظورتان را بفهمانید. در رستوران، شما سعی میکنید با تکان دادن سرتان و تایید حرفتان با انگشت شست، منظورتان را نشان دهید. ولی نتیجهای که میگیرید کاملا برعکس چیزی است که میخواستید. هیچ کسی به چشمان شما نگاه نمیکند و کسی مکانی را که با دستتان نشان میدهید را متوجه نمیشود. واقعا چرا؟
شاید تصور میکنیم که ارتباطات غیرکلامی، یک زبان بینالمللی است در حالی که این گونه نیست. فرهنگ هر کشوری زبان بدن، حالات، طرز ایستادن و راه رفتن مخصوص به خودش را دارد حتی تون صدا و حرکات چشم در فرهنگهای مختلف متفاوت است. برای مثال؛ مسافر بیچاره ممکن است انتظار داشته باشد که با تکان دادن سرش به سمت بالا و پایین، نظر مثبتش را اعلام کند، در حالی که در برخی از کشورها این حرکت دقیقا معنی معکوسی دارد. در خاورمیانه، حرکت سر به سمت پایین نشانه نظر مثبت و به سمت بالا به نشانه نظر منفی است. در ژاپن، تکان دادن سر به سمت بالا و پایین به نشانه این است که فکر در حال گوش دادن است. انگشت شست در ایران، حرف رکیک حساب میشود. علامت “OK” که به صورت حلقه با دو انگشت شست و اشاره ایجاد میشود در برخی کشورها به معنای پول است در حالی که در برخی دیگر از کشورها به قسمت خصوصی بدن اشاره دارد. اشاره کردن با انگشت اشتباه، یا هر چیزی به غیر از کل دست ممکن است به فرد مقابلتان توهین محسوب شود. در حالی که در برخی از فرهنگها ارتباط چشمی یک ارزش و احترام به طرف مقابل در نظر گرفته میشود در حالی در برخی دیگر از کشورها نگاه نکردن و دور کردن نگاه، احترام به طرف مقابل است.
لیست بالا خیلی طولانیتر از چیزی است که آورده شده است؛ در برخی از کشورها دست دادن بیادبی است و در خاورمیانه این که با دست چپ به کسی چیزی بدهیم بیادبی حساب میشود. با این همه، به نظر میرسد که دست دادن یک فرهنگ مناسب نباشد، چرا که دست ناقل آلودگیهای زیادی است. در حالی که آروغ زدن بعد از غذا در آمریکا نشانه بیاحترامی و بینظمی است، در هند به نشانه قدردانی و احترام به آشپز محسوب میشود. در برخی جاها، مردم در هنگام حرف زدن به طرف مقابلشان فضا میدهند و به او خیلی نزدیک نمیشوند در حالی که در خاورمیانه در هنگام مکالمه دو نفر به چشمهای هم نگاه میکنند و نزدیک هم قرار میگیرند. در آمریکای لاتین، انتظار میرود که با غریبه و دوست باید رفتار احساسی داشته باشیم، شاید یک بغل کردن احساسی، در حالی که در آمریکا، این ارتباط ممکن است به نظر رابطه جنسی بیاید. در آسیا نباید سر کودکی را نوازش کرد؛ چرا که مردم بر این باور هستند که این نوازش موجب آسیب به روح کودک میشود.
حالات چهره ممکن است تنها حالت ارتباطات غیرکلامی باشد که حالتی جهانی دارد. این چالز داروین بود که برای اولین بیان کرد که تمامی فرهنگها احساسات را به شیوه یکسان با صورتهایشان بیان میکنند، فرضیهای که در تحقیقات دهه ۱۹۶۰ تایید شد. محققین ۶ حالت صورت را مشخص کردهاند که حالت جهانی دارد: عصبانیت، تنفر، ترس، شادی، غم، تعجب.(منبع:Matsumoto) در سالهای اخیر، دیگر محققان بحثهایی کردهاند در مورد این که نگاه اهانت کردن و شرمندگی هم میتواند حالت جهانی داشته باشد. مهم نیست که شما اهل کجا هستید، بهتر است به یاد داشته باشید که بدن شما همیشه چیزی میگوید، حتی زمانی که خود شما صحبت نمیکنید.