سرطان سینه در مردان

سرطان سینه در مردان نوع نادری از سرطان است که بافت پستان را درگیر می‌کند. با وجود آن‌که تصور می‌شود سرطان پستان مختص زنان است اما در مردان نیز بروز می‌یابد. این بیماری در مردان سال‌خورده شایع‌تر است اما ممکن است در تمام سنین رخ دهد. در صورتی که سرطان در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، شانس درمان بالاست. اما اغلب مردان حتی در صورت مشاهده‌ی علائم و نشانه‌های معمول هم‌چون؛ حس کردن توده در پستان، ملاقات با پزشک را به تاخیر می‌اندازند؛ به همین دلیل اغلب موارد این بیماری در مراحل پیش‌رفته تشخیص داده می‌شوند.

علائم

علائم و نشانه‌های سرطان پستان مردان شامل:

• احساس برجستگی یا سفتی غیر دردناک در سینه
• تغییر در رنگ پوست پوشاننده پستان هم‌چون؛ گودی، جمع شدگی، قرمزی یا زبری
• تغییر در Nipple (نوک پستان) هم‌چون؛ قرمزی، زبری و تورفتگی
• خروج ترشحات از نوک پستان

دلایل

دلیل این اختلال به طور کامل مشخص نشده است. پزشکان معتقدند که سرطان پستان مردان زمانی که برخی سلول‌های پستان سریع‌تر از حد معمول تقسیم می‌شوند ایجاد می‌شود. در نتیجه تجمع سلول‌ها تومور ایجاد شده که این تومور ممکن است به بافت‌های اطراف، غدد لنفاوی یا دیگر اندام‌های بدن، پخش (متاستاز) شود.

سرطان پستان مردان در کجا شکل می‌گیرد؟

همه‌ی انسان‌ها با میزان کمی از بافت پستان متولد می‌شوند. بافت پستان شامل؛ غده‌های تولید‌کننده شیر (لوبول‌ها)، لوله‌های هدایت‌گر شیر به نوک پستان و چربی‌ است. در طول دوره‌ی بلوغ بافت پستان جنس مونث متکامل‌تر می‌شود. این تکامل در مردان وقوع نمی‌یابد اما به دلیل آن‌که آنان نیز دارای مقدار اندکی از این بافت هستند وقوع سرطان در این جنس نیز محتمل است.

انواع سرطان پستان تشخیص داده شده در مردان شامل:

• سرطانی که مجرای شیری را درگیر می‌کند (سرطان مجرایی/Ductal carcinoma). قریب به اکثریت تمام سرطان‌های ایجاد شده در مردان از این نوع هستند.
• سرطانی‌که غدد تولیدکننده‌ی شیر را درگیر می‌کند (سرطان لوبولار/Lobular carcinoma). به دلیل آ‌ن‌که این نوع بافت در مردان کم است، این نوع از سرطان به ندرت در مردان به وقوع می‌پیوندد.
• سرطان پخش شده به نوک پستان (بیماری پجت نیپل/Paget’s disease of the nipple).  به ندرت سرطان در مجرای شیر ایجاد شده و به نوک پستان سرایت می‌کند. از علائم این نوع، خشن و زبر شدن پوست اطراف نیپل را می‌توان نام برد.

به ارث رسیدن ژن‌های مستعد‌کننده سرطان

برخی مردان، ژن‌های غیرطبیعی (جهش‌یافته) افزاینده خطر ابتلا به سرطان را از والدین خود به ارث می‌برند. جهش در یکی از ژن‌های متعدد، به خصوص ژن BRCA2 خطر ابتلا به سرطان پستان و پروستات را افزایش می‌دهد. ان ژن‌ها در حالت طبیعی با تولید پروتئین‌هایی مانع وقوع رشد غیرطبیعی سلول‌ها (سرطان) می‌شوند با این‌ حال ژن‌های جهش‌یافته فاقد این توانایی هستند. ملاقات با مشاور ژنیتک و انجام آزمایشات ژنتیکی در تشخیص حامل بودن یا نبودنِ جهش مستعد سازنده‌ی سرطان و احتمال انتقال به فرزندان، مفید است. مزایا و معایب آزمایش زنتیک را با کمک پزشک خود بسنجید.

عوامل خطر

فاکتورهای افزاینده‌ی خطر ابتلا به سرطان پستان مردان شامل:

• سالخوردگی. با افزایش سن خطر الی  ابتلا به سرطان پستان افزایش می‌یابد. بیشترین احتمال بروز سرطان پستان بین سنین ۶۸ الی ۷۱ سال را تشکیل می‌دهد.
• استروژن. در صورت استفاده از داروهای وابسته به استروژن هم‌چون موارد مصرف در تغییر جنسیت و درمان سرطان پروستات، خطر بروز سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
• پیشینه خانوادگی سرطان پستان. در صورتی که یکی از اقوام نزدیک شما به سرطان پستان مبتلا بوده باشد خطر بروز بیماری بالا خواهد بود.
• سندروم کلاین‌فیلتر. این سندروم ژنتیکی در اثر به ارث رسیدن بیش از یک کپی کروموزوم X در پسران ایجاد می‌شود. تکامل بیضه‌ها در مبتلایان به این سندروم غیرطبیعی‌ست به همین دلیل در این افراد هورمون‌های مردانه‌ی (آندروژن) کم‌تر تولید شده و هورمون زنانه‌ی (استروژن) بیش‌تری تولید می‌شود.
• بیماری کبدی. برخی از بیماری‌های خاص هم‌چون سیروز کبدی تولید هورمون‌های مردانه را کاهش داده و ترشح هورمون‌های زنانه را می‌افزاید؛ در نتیجه خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می‌یابد.
• چاقی. سلول‌های چربی آندروژن را به استروژن تبدیل می‌کنند. وجود شمار بالای سلول‌های چربی کاهنده میزان آندروژن و افزاینده استروژن است.
• تشعشعات. در صورتی که برای درمان بیماری‌هایی از قبیل سرطان تحت رادیوتراپی قرار گررفته باشید، احتمال وقوع سرطان سینه در آینده برای شما بالا خواهد بود.
• بیماری یا جراحی بیضه. التهاب یا برداشتن بیضه خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد.

چه‌ کارهایی می‌توانید انجام دهید؟

در صورت مشاهده‌ی هر یک از نشانه‌های نگران‌کننده به ملاقات پزشک خانوادگی یا پزشک عمومی خود بروید. اگر پزشک وجود سرطان را احتمال دهد، شما را به یک متخصص (انکولوژیست) ارجاع خواهد داد. به دلیل آن‌که ملاقات با پزشک کوتاه بوده و موضوعات مختلفی باید تحت پوشش قرار داده شود؛ بهتر است از قبل کمی آمادگی ذهنی داشته باشید. اطلاعات زیر در این زمینه کمک‌کننده خواهد بود:

• از کارهایی که باید قبل از ملاقات با پزشک انجام دهید، آگاهی داشته باشید. هم‌چون؛ نخوردن غذای جامد مدتی پیش از ملاقات.
• علائم خود را یادداشت کنید. تمام علائم هر چند انواع بی‌ربط آن‌ها به این ملاقات را نیز، یادداشت کنید.
• اطلاعات پزشکی کلیدی خود را یادداشت کنید.
• لیستی از تمام داروهای مصرفی خود تهیه کنید. ویتامین‌ها و مکمل‌ها.
• از دوست و یا یکی از اعضای خانواده خود بخواهید شما را هم‌راهی کند؛ تا یادآوری توصیه‌های پزشک شما را یاری کند.
• سوالات مد نظر خود را یادداشت کنید. سوالات را از پراهمیت‌ترین به کم اهمیت‌ترین مرتب کنید.

مدت زمان ملاقات با پزشک محدود است، یادداشت کردن موارد لازم در بهره‌وری از این زمان اندک کمک‌کننده خواهد بود.

برخی از سوالات پایه‌ای سرطان پستان مردان شامل:

به کدام نوع از سرطان پستان مبتلا هستم؟

در کدام مرحله از بیماری قرار دارم؟

آیا سرطان به دیگر قسمت‌‌ها نیز پخش شده است؟

آیا قابل درمان است؟

آیا به آزمایش‌های بیش‌تری نیازمندم؟

گزینه‌های درمان من چه چیزهایی هستند؟

عوارض جانبی هر یک از راه‌کارهای درمانی چیست؟

از نظر شما کدام راه‌کار بهترین گزینه برای من می‌باشد؟

مدت زمان درمان چه مدت طول خواهد کشید؟

تاثیرات درمان بر روند زندگی من چه خواهد بود؟

من به دیگر اختلالات زیر نیز مبتلا هستم؛ در چه شرایطی می‌توانم همه را با هم به خوبی مدیریت کنم؟

چگونه می‌توانم اطلاعات بیش‌تری راجع به بیماری خود کسب کنم؟ (بروشور، کتاب، وب‌سایت و…)

علاوه بر تمامی موارد بالا، در پرسش ابهامات دیگر تردید نکنید.

پزشک چه خواهد کرد؟

پزشک سوالات متعددی از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ به سوالات محتمل، می‌تواند بحث را به موارد مورد نظر شما سوق دهد. این سوالات ممکن است شامل:

• علائم‌تان چیست و وخامت آن‌ها در چه حد است؟
• این علائم از چه وقت شروع به ظهور کرده‌اند؟ آیا همواره بروز می‌یابند و یا به صورت گذرا؟
• آیا تا کنون از اعضای خانواده‌تان به سرطان مبتلا بوده‌اند؟ اگر بله، به چه نوع ازسرطان و در چه سنی؟

تشخیص

• آزمایش بالینی سینه. پزشک به کمک نوک انگشتان خود سینه و ناحیه اطراف ان را برای یافتن توده و یا تشخیص سایر تغییرات لمس کرده و بزرگی، حس و سطحی و عمقی بودن آن را تشخیص خواهد داد.
• آزمایش‌های تصویربرداری. ماموگرافی و سونوگرافی، وجود توده‌های مشکوک را در پستان تشخیص خواهد داد.
• نمونه‌برداری. یک سوزن نازک به منظور نمونه‎برداری از بافت، به داخل پستان فرو برده می‌شود. نتیجه‌ی بررسی مشخص خواهد کرد که آیا به سرطان مبتلا هستید و در صورت مثبت بودن نتیجه، نوع آن نیز مشخص خواهد شد.

تشخیص وسعت سرطان

با تشخیص وسعت بیماری، پزشک به بررسی راهکارهای درمانی خواهد پرداخت. نمونه‌برداری، آزمایش خون و آزمایش‌های تصویربرداری در تشخیص مرحله‌ی بیماری کمک‌کننده هستند.

مراحل سرطان شامل:

1. مرحلۀ ۱. قطر تومور در حدود ۲ سانتی‌متر است و به غدد لنفاوی پخش نشده است.
2. مرحلۀ ۲. قطر تومور بیش از ۵ سانتی‌متر است و به غدد لنفاوی اطراف سرایت کرده است یا قطر آن بیش از ۵ سانتی‌متر است ولی هیچ سلول سرطانی در غدد لنفاوی اطراف آن یافت نشده است.
3. مرحلۀ ۳. قطر تومور بیش از ۵ سانتی‌متر است و غدد لنفاوی متعددی را درگیر کرده است و غدد لنفاوی بالای استخوان ترقوه حاوی سلول‌های سرطانی هستند.
4. مرحلۀ ۴. سرطان در این مرحله به سایر بافت‌ها هم‌چون؛ استخوان، مغز، کبد و ریه متاستاز داده است.

^{تومورهای اولیه سرطان در شکل و اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. کوچک‌ترین ضایعه‌ی قابل لمس ۱.۵ الی ۲ سانتی‌متر قطر دارد. گاهی تومورهایی با اندازه ۵ سانتی‌متر و یا بزرکتر نیز در پستان یافت می‌شود.}

دارو و درمان

برای انتخاب روش درمان، پزشک مرحله‌ی سرطان، وضعیت کلی سلامتی و اولویت‌های شما را در نظر خواهد گرفت. درمان سرطان پستان مردان گاهی شامل جراحی و یا دیگر روش‌هاست.

جراحی

هدف از جراحی برداشتن تومور و بافت پستان اطراف آن است. پروسۀ آن شامل:

• برداشتن بافت پستان و غدد لنفاوی اطراف آن (ماستکتومی رادیکال اصلاح شده/Modified radical mastectomy). جراح کل پستان شامل نیپل و آرئولا، به همراه برخی از غدد لنفاوی زیر بغل را خارج می‌کند.
• برداشتن یک غد ه‌ی لنفاوی جهت آزمایش (برداشتن گره لنفاوی نگهبان/Sentinel lymph node biopsy). غدد لنفاوی اولین محل برای پخش سرطان هستند. پس از برداشتن و بررسی غده‌ی لنفاوی، در صورتی که سلول‌سرطانی در آن یافت نشود؛ نشان‌دهنده‌ی آن است که خوشبختانه سرطان به دیگر بافت‌ها سرایت نکرده است.

رادیوتراپی

در این روش از پرتوهای پرانرژی برای نابودسازی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در سرطان پستان مردان، رادیوتراپی بعد از جراحی برای نابودی سلول‌های سرطانی باقی مانده در پستان، قفسه‌ی سینه، عضلات و زیربغل استفاده می‌شود. پرتوهای پرانرژی از دستگاهی بزرگ که به دور بدن شما می‌چرخد خارج شده و به نقاط مشخصی از قفسه‌ی سینه هدایت می‌شود.

شیمی درمانی

در این روش از دارو برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. داروها به صورت وریدی و یا خوراکی مصرف می‌شوند. پزشک شیمی درمانی را پس از جراحی برای نابودسازی سلول‌های سرطانی خارج از قفسه‌ی سینه توصیه می‌کند و هم‌چنین این روش راهکاری مناسب برای مبتلایان به نوع پیش‌رفته بیماری است.

هورمون درمانی

اغلب مردان به نوعی از سرطان مبتلا هستند که برای رشد نیاز به هورمون دارد (حساس به هورمون). اگر نوع سرطان شما حساس به هورمون باشد، پزشک هورمون درمانی را توصیه خواهد کرد. هورمون درمانی در مردان گاهی شامل داروی تاموکسیفن (Tamoxifen) که در زنان نیز به کار برده می‌شود، است. دیگر داروهای مصرفی در درمان سرطان پستان زنان بر روی مردان تاثیرگزار نیستند.

حمایت و پشتیبانی

تشخیص سرطان ناراحت‌کننده و شوکه‌کننده است. در طول زمان شما راهکارهای مقابله با سختی‌ها، استرس‌ها و مشکلات آن را خواهید آموخت. با این حال موارد زیر ممکن است کمک کننده باشد:

• صحبت. ممکن است صحبت با اعضای خانواده و دوستان در مورد احساسات‌تان تسکین‌دهنده باشد.
• عبادت و تمرکز.
• ورزش. ورزش در بهبود خلق و احساس شما ممکن است کمک کننده است. در مورد ورزش‌های مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
• فعالیت خلاقانه. فعالیت‌های به خصوصی هم‌چون؛ موسیقی، نقاشی و رقص باعث کاهش استرس خواهند شد.
• نرمش‌های آرامش‌دهند. این نرمش‌ها در منظم سازی ذهن‌تان و ایجاد آرامش کمک‌کننده هستند.