طبق مطالعات اخیر، دانشمندان دریافتهاند که تومورهای سرطانیِ موجود در استخوان با مصرف داروی بهبود علائم اعتیاد به الکل از بین میروند. یافتههایی که با کالبدشکافی استخوانهای بیماری ۳۸ ساله و مبتلا به سرطان سینهی پیشرفته تا استخوانها به دست آمدند، نشان میدادند تومورهای استخوان از فرد از بین رفته و تنها تعداد اندکی از سلولهای سرطانی در این ناحیه یافت میشوند.
این بیمار به مصرف الکل روی آورده و پزشکان، که از درمان سرطان او ناامید شده بودند، دارویی قدیمی با نام دیسولفیرام را تجویز کردند که علائم اعتیاد با الکل را بهبود میبخشد.
مقالۀ مرتبط: دلیل متاستازِ سلولهای سرطانی چیست؟
این مورد گزارشی در سال ۱۹۷۱ همراه با مطالعات متعدد آزمایشگاهی نشان داد که داروی قدیمی دیسولفیرام (disulfiram) با نام تجاری Antabuse، علاوه بر اینکه با مصرف میزان کمی الکل احساس ناخوشی به فرد میدهد، ممکن است مبارزهکنندهای علیه سرطان باشد.
اکنون، در نهایت محققان با بلوک کردن مولکولی که بخشی از فرآیندی است که از ضایعات سلولی خلاص میشود، به چگونگی پی بردند. Michele Pagano، متخصص بیولوژی سرطان، میگوید:
این مقاله، معمای چندین دههی تحقیقات سرطانی را حل کرد.
دانشمندان در طول یک دهه (از ۱۹۷۰) کشف کردند که دیسولفیرام سلولهای سرطانی را میکشد و رشد تومورها را در حیوانات کاهش میدهد. این باعث افزایش بقای زنانی که تومورهای سینهشان خارج و زدوده شده، میشود که در کارآزمایی بالینی کوچکی در سال ۱۹۹۳ منتشر شده است. اما از آن زمان، توجه زیادی به دیسولفیرام بهعنوان درمانی برای سرطان نشده است، زیرا دانشمندان درمورد چگونگی عمل آن اختلاف نظر دارند.
در مطالعه جدید، گروهی دانمارکی ابتدا اثر ضدسرطانی دارو را با جستجو از طریق Denmark’s unique cancer registry اثبات کردند. بیش از ۲۴۰ هزار مورد بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ تشخیص داده شدند که اطلاعات داروهایی که مصرف میکردند نیز گرفته شده بود.
براساس گزارش محققان در Nature، بین بیش از سه هزار بیمار مصرفکنندهی دیسولفیرام، میزان مرگ و میر بیماران سرطانی که مصرف این دارو را ادامه دادند، نسبت به افرادی که مصرف این دارو را ترک کردند، ۳۴ درصد کمتر است. این دارو معادل سلاحی ضدسرطانی است و دارای مزیت برای سرطانهای پروستات، سینه، کولون و بهطور کلی انواع سرطانها میباشد.
همچنین محققان تایید کردند که دیسولفیرام رشد تومورها را در سرطان سینه موشها کاهش میدهد، مخصوصا اگر همراه مکملهای مسی که بهعنوان افزایش دهندهی اثر آن شناخته میشود، مصرف شود. سپس نشان دادند هنگامیکه موشها دیسولفیرام را تجزیه میکنند، متابولیت اصلی آن، ditiocarb، کمپلکسی با مس تشکیل میدهد که این کمپلکس سیستمی را که سلولها با استفاده از آن به بازآرایی پروتئینهای اشتباه تاخورده و زائد میپردازد، بلوک میکند. به اصطلاح “همه چیز بیحرکت میماند”. تا حدودی به دلیل توسعه پروتئین حاصله، سلولهای سرطانی دچار تنش و استرس شده و از بین میروند.
مقالۀ مرتبط: استراتژی جدید کارآمد برای درمان سرطان
اگرچه برخی از داروهای سرطانی تایید شده و سایر داروهای درحال توسعه با همان فرآیند پاکسازی پروتئینی که با نام سیستم ubiquitin-proteasome شناخته میشود، مداخله میکنند، اما دیسولفیرام فقط کمپلکس مولکولی خاصی را در این سیستم مورد هدف قرار میدهد. این امر میتواند دلیل بسیار موثر بودن آن را توجیه کند.
این تیم تحقیقاتی همچنین معمای دیگری را نیز حل کردند: اینکه چرا سلولهای نرمال توسط دیسولفیرام دچار آسیب نمیشوند؛ حتی زمانیکه بیماران آن را سالها مصرف میکنند. این تیم دریافتند که به دلایل نامشخصی متابولیت مس در بافتهای توموری در مقایسه با سایر بافتها، ۱۰ برابر بیشتر است.
علیرغم روایات جالب سال ۱۹۷۱، احتمالا “دیسولفیرام درمانی برای بسیاری از بیماران سرطانی نیست”. با این حال، این دارو میتواند به افزایش عمر بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک کمک کند. در یک آزمایش کوچک سرطان ریه، شواهد انجام این کار همراه با شیمیدرمانی نشان داده شده است. هماکنون محققان آزمایشاتی را برای تست ترکیب دیسولفیرام-مس بهعنوان درمانی برای سرطان متاستاتیک سینه، سرطان کولون و گلیوبلاستوما (نوعی سرطان مغزی) آغاز کردند.
مقالۀ مرتبط: گلیوبلاستوما؛ یک گام به درمان نزدیکتر
یافتن استفادهی جدید برای دارویی تصویب شده خوشایند است، زیرا این ترکیب قبلا از نظر ایمن بودن آزمایش شده است. با این حال، احتمالا شرکتهای داروسازی بزرگ به توسعه دیسولفیرام برای سرطان علاقهمند نباشند، زیرا حفاظت آشکاری برای این دارو وجود ندارد. البته، تا زمانیکه کارآزماییهای بالینی شواهد متقاعدکنندهای ارائه دهند، انکولوژیستها میتوانند آن را بهعنوان درمانی ارزان قیمت تجویز کنند.