در نیمه قرن حاضر، برای اولین بار در طول تاریخ بشریت، جمعیت افراد بالای ۶۰ سال گوی سبقت را از زیر ۱۸ ساله‌ها خواهد ربود. قاعدتا باید خبر خوبی باشد، ولی امروزه پیر شدن به معنای ضعیف، مریض و وابسته شدن است. پیر شدن همراه با سلامتی هم برای فرد و هم برای جامعه سودمند می‌باشد. بهبود کلی در وضع سلامتی افراد مسن به تنهایی در ایالات متحده می‌تواند هزینه‌ی آب آشامیدنی سالم همه افراد ساکن زمین برای سی سال آینده را تامین کند.
اگر بخواهیم در سنین سالمندی سلامت خود را پاس بداریم، باید مکانیسم‌هایی را که مسـئول تحلیل رفتن بدن‌مان در گذر زمان هستند را درک کنیم. درک این مکانیسم‌ها و متعاقب آن کشف راهکارهایی برای مسدود کردن این مکانیسم‌ها، هدف پژوهش‌های صورت گرفته در زمینۀ پیری طی شصت سال اخیر بوده است.
پیشرفت‌های شگفت‌آوری در طی دهه گذشته رخ داده است. در سال ۲۰۰۹، ثابت شد، که داروی Rapamcyin طول عمر موش‌ها را ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش می‌دهد. دو سال بعد یک مطالعه برجسته نشان داد، پاکسازی آزمایشی سلول‌های senescent – سلول‌های ناکارآمد که با افزایش سن ایجاد می‌شوند و باعث آسیب بافتی می‌شوند – طول عمر موش‌های آزمایشگاهی را بیشتر می‌کند. این نتایج موجب خوشحالی عده‌ای شد که دهه‌ها باور داشتند سلول‌های پیر به عنوان عامل بسیاری از مشکلات دوران پیری باید به هدف‌های درمانی تبدیل شوند.
پژوهش روی گروه‌های انسانی و سلول‌های جداسازی شده، انواع ژن‌هایی را که میزان بیان آن‌ها دچار تغییر می‌شود مورد مطالعه قرار داده است (بیان ژن: فرآیندی که طی آن اطلاعات یک قطعه ژنی برا ساخت هزاران عدد پروتیین که در طول عمر سلول نیاز است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.) این پژوهش ثابت کرده است که بیشترین تغییرات در ژن‌هایی رخ می‌دهد که تنظیم ساخت messenger RNAs را برعهده دارند. این RNAهای پیک، اطلاعات ذخیره‌شده در DNA را به اجزای سلولی مسئول ساخت پروتیین‌ها منتقل می‌کنند.
در سلول‌های انسان، پروتیین‌هایی به نام “فاکتورهای برش‌دهنده RNA” تحت فرآیندی به نام RNA splicing (برش RNA)، تعیین می‌کنند کدام RNA پیک، از قطعه اولیه RNA ساخته شود. توانایی سلول‌های ما برای انجام این فرآیند با افزایش سن کم‌تر می‌شود. ولی تا امروز مشخص نشده است که این کاهش توانایی ناشی از انباشته‌شدن سلول‌های پیر در بافت‌هاست یا پدیده‌ی دیگری که همزمان با پیرشدن سلولی اتفاق می‌افتد.
شواهد جدید
در حال حاضر آخرین مطالعه ما که در BMC Cell Biology انتشار یافته، نشان داده است که نوعی ماده طبیعی با هدف قرار دادن فرایند “برش RNA” سلول‌های پیر را احیا می‌کند.
در این آزمایش‌ها ما این سلول‌ها را تحت اثر ترکیباتی که بر پایه Resveratrol (ماده‌ای طبیعی که در شراب قرمز، توت و سایر غذاها یافت می‌شود و گزارش‌ها مبنی بر این است که فرآیند برش RNA در سلول‌های را اصلاح کند.) سنتز کرده بودیم قرار دادیم. رسوراترول که در بسیاری از غذاهای طبیعی یافت می‌شود، ابزاری است که قادر است چندین مسیر سلولی را تحت تاثیر قرار دهد. ولی ترکیبات ساختگی ما اختصاصیت بیش‌تری داشتند، ما بر اساس میزان تاثیر هر یک از این مواد بر روی فرآیند برش RNA، انواعی را انتخاب کردیم. سلول‌های پیری که تحت درمان با تولیدات ما قرار گرفتند، اثرات قابل توجهی نشان دادند که ما به آن “دوباره جوان شدن” نامیدیم. متعاقب از سرگیری پدیده برش RNA به همان شکلی که در سلول‌های جوان دیده می‌شود، سلول‌های پیر در محیط‌های کشت رشد کردند. تعدادی از این آزمایش‌های ساده نشان داد که گرچه محدود شدن فاکتورهای برش جدای از پیرشدن سلو‌ل‌هاست ولی با آن ارتباط دارد.
بازگرداندن فرآیند برش RNA می‌تواند باعث احیای سلول‌های پیر شود، زیرا معمولا سلول‌های ما بر اثر کوتاه شدن تلومر (از دست رفتن تدریجی DNA از دو انتهای کروموزوم‌ها طی فرآیند تقسیم سلولی) پیر می‌شوند. برخی از عوامل برش‌دهنده‌ی RNA که با افزایش سن مقدارشان افت می‌کند، این توانایی را دارند تا به ترمیم تلومرها کمک کنند، در نتیجه اگر از این عوامل حفاظت کنیم مانع کوتاه شدن تلومرها و متعاقب آن مانع از پیرشدن سلول‌ها می‌شوند.
محدودشدن فرآیند برش RNA پیامدهایی فراتر از تقسیم سلولی و نحوه مقابله بافت‌ها با استرس دارد. پاسخ‌های سلولی را محدود می‌کند که بالقوه در افزایش سستی و ضعف که از نشانه‌های بارز پیری در بسیاری از موجودات زنده از جمله انسان‌ها به شمار می‌رود مشارکت می‌کند.
به دنبال اکتشافات ما، بستر پژوهش‌های دقیق درباره فرآیند برش RNA فراهم شده است، ممکن است در آینده ثابت شود محدودشدن این فرآیند مکانیسمی حیاتی و تاثیرگذار برای وقوع طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مربوط به افزایش سن باشد.
داروها و رژیم غذایی
ترکیباتی که ساختیم ما را قادر ساخت تا مسیرهای مولکولی مهمی را شناسایی کنیم که واسطه محدودسازی برش RNA می‌باشند. شاید در آینده به عنوان پلتفرم داروهای ضد بیماری‌های دژنراتیو مطرح شوند. ولی وقتی یک یا دو ترکیب از میان ده‌ها هزار عدد تبدیل به دارو می‌شوند زمان دست کشیدن از کار برای هیچ‌کدام از ما فرا نرسیده است.
با توجه به این که، رسوراترول و سایر ترکیبات مشابه در غذا یافت می‌شوند، شاید بتوان گفت تلاش‌های ما پرده از ارتباطی کمترشناخته شده بین تغذیه و تاثیر آن بر فرآیند برش RNA را برداشته است. گروه‌های بسیاری اثرات مفید رژیم غذایی حاوی این غذاها را ثابت کرده‌اند – اصلاح برش RNA شاید یکی از این فواید باشد ولی تنها راه پرسود این غذاها نیست. گرچه برا دست‌‌یافتن به دوز موثری از آنالوگ‌های رسوراترول که در محیط کشت استفاده شد، باید در یک روز ۳۰ لیتر شراب قرمز مصرف شود.
رسوراترول خالص‌سازی شده هم‌اکنون به عنوان مکمل غذایی در دسترس است، گرچه ما هنوز مصرف مصرف آن را توصیه نمی‌کنیم. یکی از دلایلی که ما ترکیبات جدیدی مشابه رسوراترول ساختیم این است که رسوراترول مانند اغلب محصولات طبیعی دیگر دامنه عملکردی گسترده‌ای دارند که بعضی سودمند هستند و برخی نه.
چالش امروز ما تبدیل یافته‌های علمی پایه در سریع‌ترین زمان ممکن به مزایای مورد علاقه مردم می‌باشد. تا آن زمان همیشه بلوبری وجود دارد.
