دستهای از داروها که برای درمان اختلالاتی همچون افسردگی، بیاختیاری ادرار و بیماریهای گوارشی مورد استفاده قرار میگیرند، با افزایش خطر بروز زوال عقلی در مدت زمانی بیش از بیست سال بعد، ارتباط دادهشدهاند. این اطلاعات توسط گروهی بینالمللی از محققان و از میان ۳۰۰۰۰۰ نفر از افراد بالای ۶۵ سال جمعآوری شده و شامل حدود ۵۰۰۰۰ فرد مبتلا به زوال عقل میشد.
حدود ۲۷ میلیون تجویز انواعی از داروهای آنتیکولینرژیک در پرونده های پزشکی این افراد مشاهده شد. آنتیکولینرژیکها داروهایی هستند که نوروترنسمیتر استیل کولین را مهار میکنند. این نوروترنسمیتر نقشی کلیدی در اتصالات ماهیچهای-عصبی ایفا میکند و هدف مناسبی در بیماریهایی است که به عنوان مثال کنترل مثانه و یا مهارتهای حرکتی را تحت تاثیر قرار میدهند. از جمله اعمالی که این نوروترنسمیتر در مغز انجام میدهد، حافظه، انگیزش و تمرکز است. با توجه به وظایف متعددی که استیل کولین انجام میدهد، دارویی که به نحو موثری بر یکی از اعمال آن تاثیر بگذارد، خواهد توانست در جایی دیگر اثرات نامطلوبی ایجاد کند.
مقاله مرتبط: پیوستگاه عصبی-عضلانی؛ کاوشی در ساختار و عمل
با تحلیل دادهها، محققان مشاهده کردند که برای ۳۵ درصد مبتلایان به زوال عقلی در طول ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته، حداقل یک داروی آنتیکولینرژیک تجویز شده بود. همچنین با هر چه دوز برخی از این داروها بالاتر میرفت، ریسک ابتلا به بیماری نیز افزایش مییافت. تنها ۳۰ درصد از افراد سالم از لحاظ زوال عقلی، این دسته از داروها را مصرف کرده بودند. با اینکه این اعداد به نظر نزدیک میآیند، اما تفاوت به حدی قابل توجه است که موجب نگرانی شود.
پزشکان باید همواره مزایا و معایب داروها را هنگام تجویز بسنجند و چنین دادههایی میتواند در این کار به آن ها کمک کند تا به انتخابهای بهتری دست یابند. به عقیده Malaz Boustani از دانشگاه Indiana، پزشکان باید تمام داروهای آنتیکولینرژیک را که بیماران در سنین مختلف دریافت میکنند را مرور کرده و به روشهای درمانی دیگری بیندیشند تا سلامت مغز بیماران حفظ شود.
با اینکه اطلاع یافتن از نتایج این تحقیقات نتایج مثبتی دارد و میتواند به مباحثات جدی میان پزشک و بیمار منجر شود، اما باید در نظر داشت که شواهد بیشتری برای کشف علت این ارتباط مورد نیاز هستند. این به آن معنی است که پزشکان نباید تجویز این داروها را کاهش دهند. بیماران نیز نباید بدون مشورت با پزشک و یا داروساز مصرف این داروها را قطع کنند.
زوال عقلی یا دمانس در جوامع در حال پیری یک نگرانی جدی است. پیشبینی میشود که میزان این بیماری در ایالات متحده تا سال ۲۰۵۰ دو برابر شود. این بیماری در خفیفترین حالت باعث اختلالات حافظه شده و در شدیدترین حالت خود موجب مرگ میشود. با اینکه پیشرفتهای خوبی در زمینه کاهش ریسکفاکتورها، تشخیص زودهنگام و کاهش تاثیرات بیماری انجام گرفتهاند، هنوز اطلاعات زیادی در مورد نحوه کاهش تواناییهای شناختی مغز با افزایش سن نداریم.
مقاله مرتبط: ۹ ریسک فاکتور عجیب زوال عقل را بشناسید
با اینکه ما نمیتوانیم به یک و یا دو دهه پیشین بازگشته و از ابتلای افراد به این بیماری جلوگیر کنیم، اما شواهدی از این دست میتوانند با ایجاد تحول در نحوه درمان از ابتلای دیگر افراد به این بیماری جلوگیری کنند.