رگ‌های واریسی (واریس) زمانی ایجاد می‌شوند که وریدهای شخص متورم و بزرگ شوند. در برخی افراد می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شود. طیف وسیعی از درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش ظهور و دردهای وریدهای واریسی کمک کنند.
حدود ۲۰ درصد بزرگسالان در برخی مواقع رگ‌های واریسی را تجربه می‌کنند. درمان‌های پزشکی متعددی برای این بیماری وجود دارد، با این حال ممکن است فردی بخواهد از درمان‌های خانگی طبیعی برای تسکین و بهبود علائم خود استفاده کند.
رگ‌های واریسی یا واریس چیست؟
رگ‌های واریسی زمانی می‌توانند ایجاد شوند که دریچه‌های کوچک در وریدها ضعیف شوند. این دریچه‌ها معمولا از برگشت رو به عقب جریان خون در وریدها جلوگیری می‌کنند و زمانی‌که آسیب ببینند، خون می‌تواند در وریدها تجمع یابد. این باعث ایجاد وریدهای پیچ‌خورده و متورم می‌شود که بسیار نمایان و مشهود می‌گردند. وریدهای واریسی به خاطر ظاهر آبی تیره یا بنفش رنگ‌شان می‌توانند قابل توجه شوند. همچنین اغلب از زیر پوست متورم و برجسته می‌شوند.
سایر علائم واریس عبارتند از:
- حس سوزش یا ضربان در پاها
- پاهای ناراحت و بی‌آسایش که احساس سنگینی و دردناکی دارند.
- گرفتگی عضلات که بیشتر شب‌ها ظاهر و احساس می‌شوند.
- تورم پاها و مچ پاها
- پوست خشک و خارش‌دار که در روی وریدهای واریسی نازک دیده می‌شود.
مقالۀ مرتبط: واریس وریدی
اگر فردی مبتلا به واریس است، می‌تواند برای کمک به کنترل بیماری و تسکین علائم از درمان‌های خانگی زیر استفاده کند:
۱. ورزش
ورزش منظم گردش خون بهتری را در پاها تقویت می‌کند که به حرکت و جریان خون جمع‌شده در وریدها کمک می‌کند. همچنین، ورزش به کاهش فشارخون فرد که عاملی در ایجاد وریدهای واریسی می‌باشد، کمک می‌کند.
تمرینات کم‌اثر کمک می‌کنند تا عضلات ساق پا بدون کشش بیش از حد کار کنند. تمرینات موثر و کم‌اثر عبارتند از:
- شنا کردن
- پیاده‌روی
- دوچرخه‌سواری
- یوگا
۲. جوراب‌های فشارنده
جوراب‌های فشرده‌کننده در اکثر داروخانه‌ها قابل دسترسی هستند و می‌توانند با اعمال فشار به پاها کمک‌کننده باشند. این به عضلات و وریدها کمک می‌کند تا خون را به سمت قلب حرکت دهند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد که افرادی که از جوراب‌های بلند فشارنده با فشار ۱۸ تا ۲۱ میلی‌مترجیوه به مدت یک هفته استفاده کردند، کاهش دردهای ناشی از وریدهای واریسی را گزارش کردند.
۳. روغن‌های عصاره‌ای
مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ نشان داد که روغن عصاره‌ای اسب خرمایی، Aesculus hippocastanum L.، ممکن است به کاهش درد، سنگینی و خارش پا در افراد مبتلا به نارسایی مزمن وریدی که علت اصلی وریدهای واریسی است، کمک کند.
در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۰ گزارش شده است که عصاره‌ی کاج دریایی، Pinus maritima، و عصاره‌ی Butcher’s broom، Ruscus aculeatus، هردو می‌توانند تورم و ادم ناشی از واریس را کاهش دهند.
روغن‌های عصاره‌ای باید قبل از اعمال موضعی در روغن‌های گیاهی رقیق شوند یا در یک افشاننده برای آروماتراپی استفاده شوند.
۴. تغییر رژیم غذایی
غذاهای شور و غنی از سدیم می‌توانند باعث حفظ آب بدن شوند، بنابراین کاهش مصرف غذاهای شور می‌تواند میزان احتباس آب را کاهش دهد. غذاهای غنی از پتاسیم به کاهش احتباس آب کمک می‌کنند.
غذاهای غنی از پتاسیم عبارتند از:
- بادام و پسته
- عدس و لوبیا سفید
- سیب‌زمینی
- سبزیجات برگ‌دار
- برخی از ماهی‌ها مانند سالمون و تونا
غذاهای حاوی فیبر به حفظ حرکت روده‌ها و جلوگیری از یبوست کمک می‌کنند. این ممکن است مهم باشد، زیرا زور زدن می‌تواند آسیب دریچه‌ها را تشدید یا بدتر کند.
غذاهای غنی از فیبر عبارتند از:
- آجیلات، دانه‌ها و حبوبات
- جو، گندم و دانه بزرک
- غذاهای غلات کامل
افراد دارای اضافه وزن بیشتر مستعد ابتلا به واریس هستند، بنابراین کاهش هر پوند اضافه، فشار وارد بر وریدها را کاهش می‌دهد و تورم و ناراحتی را تسکین می‌بخشد.
۵. مصرف بیشتر فلاونوئید
خوردن غذاهای حاوی فلاونوئید به منقبض شدن وریدهای واریسی کمک می‌کند. فلاونوئید گردش خون را بهبود می‌بخشد که باعث حفظ جریان خون شده و احتمال تجمع خون در وریدها را کاهش می‌دهد. همچنین، به کاهش فشارخون در شریان‌ها کمک کرده و می‌تواند رگ‌های خونی را شل کند، که همه‌ی این‌ها باعث کاهش وریدهای واریسی می‌شوند.
غذاهای حاوی فلاونوئید عبارتند از:
- سبزیجات از جمله پیاز، فلفل شیرین، اسفناج و کلم بروکلی
- مرکبات، انگور، گیلاس، سیب و زغال اخته
- کاکائو
- سیر
۶. داروهای گیاهی
مصرف عصاره‌ی دانه انگور، Vitis vinifera، به صورت خوراکی می‌تواند به کاهش تورم در پاها و سایر علائم نارسایی وریدی مزمن کمک کند؛ اگرچه شواهد محدودی برای اثربخشی آن وجود دارد.
افرادی که داروهای تجویزی رقیق‌کننده‌ی خون مصرف می‌کنند، باید از مصرف عصاره‌ی دانه انگور به عنوان مکمل غذایی اجتناب کنند، زیرا می‌تواند با داروها تداخل کرده و ریسک خونریزی را افزایش دهد.
۷. لباس‌های غیرمحدودکننده انتخاب کنید
پوشیدن لباس‌های تنگ می‌تواند بازدارنده‌ی جریان خون باشد. استفاده از کفش‌های تخت به جای کفش‌های پاشنه بلند نیز می‌تواند برای وریدهای واریسی پا کمک‌کننده باشند.
۸. پاهای خود را بالا نگه دارید
نگه داشتن پاها در بالا و به‌طور ایده‌آل هم سطح با قلب یا بالاتر به بهبود گردش خون کمک خواهد کرد. این عمل فشار وریدهای پا را کاهش می‌دهد و گرانش زمین به بازگشت آرام جریان خون به قلب کمک می‌کند.
وقتی شخص قصد دارد به مدت طولانی بنشیند مثلا در طول کار یا استراحت، باید پاهای خود را بالا نگه دارد.
۹. ماساژ دادن
به آرامی ماساژ دادن نواحی مبتلا می‌تواند به حفظ حرکت خون در وریدها کمک کند. فرد می‌تواند برای اثرات مطلوب از روغن ماساژ ملایم یا مرطوب‌کننده استفاده کند.
بسیار مهم است که از وارد کردن مستقیم فشار بر روی وریدها جلوگیری کنیم، زیرا ممکن است به بافت‌های حساس و ظریف آسیب برسد.
۱۰. حرکت کنید!
از نشستن طولانی‌مدت اجتناب کنید. اگر شخصی مجبور باشد برای انجام کار به مدت طولانی بنشیند، باید به‌طور مکرر بلند شده و حرکت کند یا موقعیت خود را تغییر دهد تا جریان آرام خون حفظ شود.
از نشستن به صورت پاهای متقاطع خودداری کنید، زیرا می‌تواند بیشتر باعث بازدارندگی جریان خون به ساق پا و پاها شود که ممکن است منجر به مشکلات گردش خون شود.
درمان‌های پزشکی برای وریدهای واریسی
اگر درمان‌های خانگی واریس موثر نبود و یا باعث ناراحتی شدید فرد شد، درمان‌های پزشکی نیز برای مقابله با واریس در دسترس اند. پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- Endothermal ablation. روشی است که از گرما برای بستن وریدهای آسیب‌دیده و مبتلا استفاده می‌کنند.
- Ambulatory phlebectomy. در این روش پزشک پوست را سوراخ می‌کند و وریدهای واریسی را از طریق شکاف کوچکی خارج می‌کند. جای زخم حاصل از این روش بسیار کم است.
- Sclerotherapy (اسکلروتراپی). در این روش از فوم خاصی برای بستن وریدها و کوچک کردن آن‌ها استفاده می‌کنند.
- Ligation and stripping. در این روش وریدهای واریسی با انجام جراحی برداشته می‌شوند.
- Laser surgeries (جراحی‌های لیزری). در این روش دسته‌ای قوی از نور به‌طور مستقیم به وریدها تابانده می‌شوند و به تدریج آن‌ها را محو و ناپدید می‌کند.
- Endoscopic vein surgery (جراحی وریدی اندوسکوپیک). در طول این جراحی، دوربین ویدیو کوچکی برای کمک به مشاهده بهتر توسط پزشک، در پا جاسازی می‌شود. خارج کردن وریدها از طریق یک سری برش‌های کوچک انجام می‌گیرد.
مقالۀ مرتبط: اسکلروتراپی
نگاهی به آینده
وریدهای واریسی می‌تواند سبب ناراحتی فرد شود و باعث احساس خجالتی شود. درمان واریس در خانه امکان‌پذیر است و تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است علائم را بهبود بخشد.
افراد مبتلا به واریس شدید ممکن است برای کمک به کاهش ظهور و بهبود علائم خود بخواهند از درمان‌های پزشکی استفاده کنند.
صحبت با پزشک درباره‌ی گزینه‌های درمانی موجود، به فرد در گرفتن بهترین و آگاه‌ترین تصمیم درمورد درمان مناسب برای خود کمک خواهد کرد.
