آفتاب سوختگی یک نشانه‌ی واضح از آسیب پوست در برابر تابش بیش از حد نور خورشید است و بدن نیاز به مقداری زمان برای برگشتن به حالت اول خود دارد. آفتاب سوختگی تا چه مدت ادامه دارد؟ درمان آفتاب سوختگی چگونه است؟ پوست انداختن بعد از آفتاب سوختگی نشانه چیست؟ این‌ها از جمله سؤالاتی هستند که قصد داریم به آن‌ها پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.
خورشید اشعاتی از نور را ساطع می‌کند توسط لایه‌ی بیرونی پوست جذب می‌شود اما قرار گرفتن بیش از حد در معرض این اشعه‌ها میتواند مضر باشد. برنزه شدن، سوختن و لایه لایه شدن عملکردهای بدن جهت محافظت از پوست و ترمیم آسیب‌ها می‌باشد.
آفتاب سوختگی میتواند دردناک و ناخوشایند باشد اما برای همیشه ماندگار نیست. مدت زمان لازم برای بهبودی بسته به شدت آفتاب سوختگی و برخی عوامل خطر خاص می‌باشد. آفتاب سوختگی می‌تواتد عارضه‌ای جدی بوده و همواره باعث آسیب به پوست شود؛ بنابراین محافظت از پوست در برابر آفتاب برای آدمی حیاتی است. چنان چه شخصی دچار آفتاب سوختگی شود، راه‌های مختلفی برای کاهش آزار پوست و مراقبت از آن تا درمان آفتاب سوختگی وجود دارد.
آفتاب سوختگی چیست؟
آفتاب سوختگی واکنش پوست در برابر آسیب ناشی از اشعه‌ی ماوراء بنفش می‌باشد. علائم آن متفاوت بوده و از قرمزی پوست، به دلیل رفتن خون به رگ‌های کوچک موجود در نزدیکی پوست، تا پوست انداختن بعد از آفتاب سوختگی برای جداشدن پوست مرده و آسیب‌دیده، می‌باشد.
برای جلوگیری از آفتاب سوختگی لازم است تا از حضور طولانی مدت در معرض آفتاب خودداری شود. احتمال سوختگی حتی در یک روز ابری نیز وجود دارد. اشعه‌ی ماوراء بنفش شاید برای چشم غیرمسلح قابل رؤیت نباشد اما اشعه‌های UVA و UVB اثرات قابل ملاحظه‌ای بر پوست دارند.
اشعه‌ی UVA نوری با طول موج زیاد است که گرچه شدت کم‌تری نسب به اشعه‌ی UVB دارد اما تا عمق بیشتری از پوست نفوذ می‌کند و در طول زمان میتواند باعث آسیب شود. اشعه‌ی UVB به طور عمیق نفوذ نمی‌کند و به سلول‌های سطحی آسیب رسانده و موجب قرمز شدن و ایجاد آفتاب سوختگی می‌شود.
مقالهٔ مرتبط: هر آنچه باید راجع به آفتاب سوختگی بدانید!
مدت زمان درمان آفتاب سوختگی چقدر است؟
معمولا علائم آفتاب سوختگی حدود ۴ ساعت پس از در معرض آفتاب قرار گرفتن ظاهر می‌شود، به همین دلیل ممکن است افراد بلافاصله متوجه آفتاب سوختگی نشوند.
آفتاب سوختگی علامتی از بدن برای ترمیم آسیب است و مدت زمان درمان آفتاب سوختگی بسته به میزان شدت آفتاب‌سوختگی دارد:
- آفتاب‌سوختگی خفیف تقریباً ۳ روز طول می‌کشد.
- آفتاب‌سوختگی متوسط حدود ۵ روز طول کشیده و معمولاً با پوست انداختن بعد از آفتاب سوختگی همراه است.
- آفتاب‌سوختگی شدید میتواند بیش از ۱ هفته طول کشیده و در فرد آفتاب‌سوخته احتمال نیاز به مشاوره با پزشک داشته باشد.
علائم آنی بعد از این عارضه احساس گرمی، قرمزی و درد می‌باشد که معمولا پس از ۲۴ الی ۳۶ ساعت بدتر می‌شود. درد اغلب در بدترین حالت ۶ الی ۴۸ ساعت پس از سوزش ادامه دارد. اگر چه اثرات آنی آفتاب‌سوختگی باید در عرض چند روز یا هفته بهبود یابد با این حال آسیب میتواند تأثیر طولانی مدتی را به جا بگذارد.
UVA باعث آسیب ژن کدکننده‌ی DNA در سلول‌های پوست بدن می‌شود. بنیاد سرطان پوست اظهار می‌دارد که این آسیب میتواند یک عامل کلیدی برای ملانوم، جدی‌ترین شکل سرطان پوست، باشد. اشعه‌های UVA و UVB اثراتی بر روی ظاهر پوست مثل، پیری، چین و چروک و نقاط قهوه‌ای (کک و مک) نیز دارند.
مقالهٔ مرتبط: لایه‌ی DNAیی با قدرت جذب UV جایگزین ضدآفتاب خواهد شد؟
چه کسانی دچار آفتاب سوختگی می‌شوند؟
هر فردی با هر رنگ پوستی میتواند در معرض خطر آفتاب سوختگی باشد. با این حال عوامل خاصی از خطر وجود دارد که ممکن است افراد را بیشتر در معرض سوزش قرار دهد. این عوامل عبارتند از:
- داشتن پوست بسیار روشن
- داشتن کک مک و موی قرمز
- مشکلات پوستی مربوط به عوارض طبی مثل پسوریازیس
- مصرف دارویی که پوست را نسبت به آفتاب حساس‌تر می‌کند
- سابقه‌ی خانوادگی سرطان پوست
- داشتن خال
- زندگی در کشور بسیار گرم یا در ارتفاع بالا که تأثیر خورشید شدیدتر است
پوست کودکان نیاز به مراقبت بیشتری در برابر آفتاب دارند. نوزادان زیر ۶ ماه باید دور از نور مستقیم خورشید باشند.
مقالهٔ مرتبط: کمک‌های اولیه ۲۴: آفتاب‌سوختگی
زمان مراجعه به پزشک
فردی که در محدوده‌ی وسیعی از بدن دچار آفتاب سوختگی شده، یا احساس ناخوشایندی داشته و یا هر یک از علائم زیر را داشته باشد نیاز به مراجعه به پزشک دارد:
- کاهش آب بدن
- تب بالا
- سوختگی شدید در بیش از ۱۵٪ از بدن
- درد شدید که بیش از یک روز طول بکشد
- علائمی از ورم‌های عفونی مثل تورم، قرمزی و حرارت
- علائم خستگی ناشی از گرما مثل حالت تهوع، استفراغ، و یا ضریان قلب سریع و ضعیف
در برخی مواقع آفتاب سوختگی شدید نیاز به درمان در بیمارستان، استفاده از یک کرم مخصوص سوختگی با یک پانسمان دارد.
درمان آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی درمان نمی‌شود چرا که پوست آسیب دیده است و باید خود به خود ترمیم شود. با این حال راه‌هایی وجود دارد که ناراحتی و اذیت آفتاب‌سوختگی را کاهش داده و به ترمیم پوست کمک کند.
فردی که متوجه می‌شود دچار آفتاب سوختگی شده باید از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کرده و درمان‌هایی برای مقابله با اثرات خورشید را شروع کند.
حمام یا دوش آب سرد یا گذاشتن پارچه خنک و مرطوب در محل سوختگی برخی از ناراحتی‌ها را از بین برده و باعث خارج شدن حرارت از پوست می‌شود.
نوشیدن مقدار زیادی آب میتواند به جلوگیری از کاهش آب بدن کمک کند. این کار همچنین میتواند منجر به هدایت مایعات بیشتری از بدن به طرف پوست برای کمک به ترمیم آسیب شود.
استفاده از مرطوب‌کننده میتواند پوست را نرم کرده و مانع از خشک شدن آن گردد. بهترین نوع مرطوب‌کننده حاوی آلوئه ورا و سویا بوده و هیچ الکلی ندارد. در انواع بد آفتاب‌سوختگی کرم هیدروکورتیزون نیز میتواند کمک کند. مسکن‌های درد مثل آسپرین یا ایبوپروفن میتواند به کاهش ور و درد کمک کند.
آیا پوست انداختن بعد از آفتاب سوختگی طبیعی است؟
در صورتی که آفتاب‌سوختگی شدید باشد، احتمال ایجاد تاول روی پوست برای کمک به ترمیم و جلوگیری از عفونت وجود دارد. درمان پوست انداختن بعد از آفتاب گرفتن ترکاندن تاول‌ها نیست و در صورت پاره شدن آن‌ها باید محل را تمیز کرده و با یک پانسمان بپوشاند.
کنده شدن پوست بعد از آفتاب سوختگی برای جایگزینی سلول‌های مرده امری طبیعی است که این فرآیند تا چند روز طول می‌کشد. کسانی که دچار آفتاب‌‌سوختگی‌اند باید از کشیدن پوست خودداری کرده و اجازه دهند پوست به طور طبیعی بهبود یابد.
افراد در بیرون از خانه می‌توانند با استفاده از لباس‌هایی با بافت ضخیم که نفوذ نور خورشید به راحتی صورت نمی‌گیرد، نیز از سوختگی در برابر آفتاب جلوگیری کنند.
نکاتی برای پیشگیری
انجمن پوست آمریکا پیشنهاد می‌کند که افراد بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر دور از نور خورشید باشند. در این ساعات اشعات خورشید قوی‌تر بوده و قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی ماوراء بنفش بیشتر است.
آفتاب سوختگی در هوای ابری نیز ممکن می‌باشد. نور بازتاب شده از آب یا برف نیز میتواند باعث سوختگی شود بنابراین افراد باید هنگام اسکی یا کشتی‌رانی نیز مراقبت‌های لازم را انجام دهند. استفاده از کرم‌های ضدآفتاب گامی ضروری در پیشگیری از آفتاب‌سوختگی است اما برخی نکات کلیدی نیز برای اطمینان از اثربخشی از آن وجود دارد.
افراد برای اطمینان می‌توانند موارد زیر را انجام دهند:
- استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF ۱۵ یا بالاتر
- اطمینان از تاریخ انقضای کرم ضدآقتاب
- استفاده مقدار مناسب که معمولاً برای بزرگسالان یک اونس یا مقداری در کف دست است
- استفاده از کرم ضدآفتاب ضدآب
- استفاده از کرم ضدآفتاب محافظ در برابر اشعات UVA و UVB
- استفاده از کرم به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب
- توجه به مناطقی از بدن که مورد توجه نمی‌باشند مثل بالای گوش‌ها
- استفاده از کرمی برای لب‌ها با SPF ۱۵ یا بالاتر
- تجدید استفاده‌ی کرم ضدآفتاب در هر ۲ ساعت جهت باقی ماندن محافظت
- تجدید استفاده از کرم پس از شنا، تعریق زیاد و یا پاک شدن کرم
لباس گشاد با آستین بلند بپوشید که بافت ضخیمی دارند که به اشعات خورشید اجازه عبور نمی‌دهد. همچنین از یک کلاه بزرگ برای جلوگیری از سوختن سر و گردن استفاده کنید.
مقالهٔ مرتبط: کدام SPF کرم ضدآفتاب برای شما مناسب است؟
نتیجه‌ی کلی
آفتاب‌سوختگی نه تنها ناراحت کننده و ناخوشایند است بلکه میتواند تأثیر طولانی مدتی برای سلامتی و ظاهر پوست داشته باشد و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
مدت زمان درمان آفتاب سوختگی از ۳ روز در خفیف‌ترین حالت تا یکی دو هفته در موارد شدید طول می‌کشد.
محافظت پوست در برابر آفتاب با بودن زیر سایه در طول گرم‌ترین قسمت از روز، استفاده از کرم ضدآفتاب و پوشیدن لباس‌های محافظ همه میتواند از آفتاب‌سوختگی و آسیب بلندمدت جلوگیری کند.
بنیاد سرطان پوست پیشنهاد دارد که هر فرد ماهانه پوست خود را برای جلوگیری از بروز نشانه‌های سرطان مانند تغییر رنگ و شکل خال، مورد بررسی قرار دهد. خبر خوب این است که اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر است.
