تروماهای زندگی، علامتی پایدار بر روی اسپرم باقی میگذارند. مطالعهای روی ۲۸ مرد، به این نتیجه رسیده که، آنهایی که کودکی سختی را گذراندهاند، سرنخهایی شیمیایی مربوط به گذشته در اسپرمشان پیدا میشود. این نشانهها، شاید از پدر به پسر به ارث برسند.
یافتههای مطالعات پیشین حاکی از آن است که استرس میتواند روی رفتار و سلامت موشها تأثیر بگذارد، و به نظر میرسد این تغییرات به زادههای آنها نیز منتقل میشود. چنین تغییرات فرا نسلی همیشه جای بحث و انتقاد بوده است. در حالی که ما میدانیم، پدران سیگاری پسران سنگینتری دارند، و کسانی که جدشان قحطی را تجربه کرده است، تمایل دارند بیشتر عمر کنند، ولی هنوز معلوم نیست این عوامل محیطی چگونه چنین اثرات پایداری در دودمان باقی میگذارند.
برای اولین بار: ایجاد جنین از سلولهای بنیادی و بدون استفاده از اسپرم و تخمک
یکی از این راهها، microRNAهایی هستند که با اسپرم منتقل میشوند. این مولکولهای کوچک میتوانند روی عملکرد ژنها تأثیر داشته باشند. برای بررسی این موضوع، لری فیگ (Larry Feig) از دانشگاه تافتس و همکارانش از اهداکنندگان اسپرم خواستند تا نظرسنجیای را دربارهی تروماهای کودکی، شامل آزار بدنی و طلاق والدین کامل کنند. افرادی که بیش از چهار مورد از چنین عوامل استرسزایی را داشتند، در خطر بالاتری برای مشکلات سلامتی مثل افسردگی و بیماری قلبی قرار گرفتند.
وقتی فیگ و تیمش اسپرمها را بررسی کردند، فهمیدند مردانی که حداقل چهار مورد استرسزا را تجربه کردهاند، مقدار دو نوع microRNA در اسپرمشان کمتر است. با این که عملکرد بهخصوص این مولکولها هنوز معلوم نیست، ولی باور بر این است که نقش مهمی در تکامل جنینی دارند.
این دو microRNA که در مردانی با کودکی دشوار کاهش یافتهاند، فقط در اسپرم یافت میشوند؛ بنابراین زن در صورت فقدان آنها در شریکش نمیتواند در تأمینشان نقشی داشته باشد. “این اولین بار است که ثابت میشود، استرس میتواند اسپرم انسان را تغییر دهد”.
بیشتر بخوانید: کاهش ۶۰ درصدی میزان اسپرم در مردان کشورهای ثروتمند جهان
محیطهای پراسترس همچنین موجب کاهش سطوح این دو microRNA در اسپرم موشها میشود. وقتی این موشها زادِ ولد کردند، فرزندان نرشان هم microRNAهای کمتری داشتند. این یعنی استرس میتواند اثری بر اسپرم بگذارد که در نسلها پایدار میماند.
این نتایج بسیار متقاعدکننده هستند ولی اگر بخواهیم ثابت کنیم که اثرات مذکور در طول زندگی با فرد همراه است، راه دشواری در پیش داریم. فیگ امیدوار است که microRNAهای اسپرم برای پزشکان کارایی داشته باشد. با این که میتوان از طریق نظرسنجی به گذشتهی افراد پی برد، ولی نباید هیچ گاه احتمال دروغ، پنهانکاری و فراموشی را نادیده گرفت. مثلاً میتوان از این یافتهها برای غربالگری در استخدام ارتش استفاده کرد؛ چون افرادی که کودکی دشواری را گذراندهاند، نسبت به استرس پس از سانحه (PTSD) بیشتر آسیبپذیر هستند.
ریچارد پیلسنر (Richard Pilsner) از دانشگاه Massachusetts Amherst میگوید:
مهمترین کاربرد این یافتهها آن است که پس از سالها تمرکز روی نقش مادر در آبستنی و حاملگی، “پدرها هم مهم شدهاند”.