اغلبِ افراد، گه گاهی خونریزی جزئی به پوست یا کبودی (خون‌مردگی) را اغلب پس از آسیب‌دیدگی تجربه می‌کنند. معمولا هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و ممکن است در خانه درمان شود. با این حال، اگر خونریزی پوستی شدید، خود به خودی یا مزمن باشد، معمولا به منظور پیشگیری از عوارض جدی، به مراقبت پزشک نیاز دارد.
در این مقاله، ما این موضوع را که چه چیزی داخل پوست خونریزی می‌کند و چه چیزی می‌تواند باعث آن شود، بررسی می‌کنیم. همچنین تشخیص، درمان، و زمان ملاقات با پزشک را شرح می‌دهیم.
خونریزی به پوست چیست؟
اگر یک رگ خونی پاره شود، خونِ داخل آن می‌تواند به بافت‌ها و فضاهای اطراف نشت کند. این امر به عنوان خونریزی شناخته می‌شود.
هنگامی که خونریزی مستقیما در زیر پوست رخ می‌دهد، خون می‌تواند به پوست اطرافش بگریزد و باعث تغییر رنگ پوست شود. به طور معمول این تغییر رنگ پوست، تلفیقی از رنگ‌های قرمز، آبی، سیاه و یا بنفش است.
تعداد و نوع رگهای خونی که پاره می‌شوند، بر اندازه و ظاهر تغییر رنگ پوست و نیز میزان خونریزی تاثیر می‌گذارد.
پارگی تنها چند عروق خونی کوچک یا مویرگ‌ها، باعث ایجاد ضایعات پتشی (لکه‌ی خون‌مردگی) می‌شود. این‌ها نقاط (لکه‌های) قرمز کوچکی هستند که عرض آن‌ها کمتر از ۲ میلی‌متر است که در سطح پوست ظاهر می‌شود.
اگر بیش از چند مویرگ در همان ناحیه پاره شود، می‌تواند پورپورا (لکه‌های خونریزی زیر پوست) ایجاد کند. افرادی که در این وضعیت هستند، لکه‌های بزرگتری به رنگ بنفش مایل به قرمز که عموما عرضی بین ۲ میلی‌متر و ۱ سانتی‌متر دارند.
مقاله مرتبط: پورپورای هنوخ شون لاین
هنگامی که تعداد زیادی از مویرگ‌هایِ نزدیک به همدیگر پاره شوند، خون حاصل می‌تواند در زیر پوست به شکل اکیموز (خون‌مردگی) تشکیل شود. این یک کبودی بنفش مایل به آبی یا سیاه است که می‌تواند اندازه‌های متفاوتی داشته‌باشد.
اکثر کبودی‌ها قرمز رنگ هستند، اما در عرض چند ساعت سایه‌ی آبی-مشکی تیره آن‌ها را در بر می‌گیرد. وقتی کبودی بهبود می‌یابد، آن‌ها گاهی قبل از کم‌رنگ شدن به رنگ زرد مایل به سبز، مایل به رنگ بنفش به نظر می‌رسند. نواحی کبود پوست معمولا حساس و دردناک هستند و ممکن است کمی متورم شده‌باشند.
زمان بهبودی کبودی‌ها بسته به میزان شدتشان از چند روز تا چند هفته متفاوت است. معمولا حدود دو هفته طول می‌کشد تا کبودی متوسط کاملا از بین برود. بهبودی کبودی در ساق پا گاهی اوقات ممکن است بیشتر طول بکشد.
احتمال بروز کبودی در بخش‌هایی که جریان خون بیشتری می‌تواند به آن برسد، مانند زیر چشم یا در اطراف سینه، بیشتر است.
کبودی که به طور عمیق در بافت‌ها یا حفره‌های بدن رخ می‌دهد، یک هماتوم است که شرایط شدیدتری دارد.
علت‌ها
اکثر افراد در طول عمر خود تعدادی خونریزی زیرپوست و کبودی تجربه می‌کنند.
علل رایج عبارتند از:
- ورزش‌های برخوردی
- تمرین
- برخورد با اشیاء
- سقوط یا لغزش
- استفاده از عینک، لباس و یا کفش‌های با اندازه‌ی نامناسب
- داشتن یک واکنش آلرژیک
- زایمان یا تولد
- استفاده از تجهیرات پزشکی خاص مانند ارتودنسی، کراچ (مشابه عصای زیربغل) یا گچ‌گرفتگی‌ها
- پیری
- به خود پیچیدن به خاطر استفراغ، سرفه یا گریه
همچنین خونریزی به پوست ممکن است به عنوان اثر جانبیِ ناشی از موارد زیر رخ دهد:
- شیمی‌درمانی
- پرتو درمانی
- اکثر جراحی‌ها
- بستری یا در بیمارستان بودن
چندین بیماری و دارو نیز می‌تواند توانایی بدن در ایجاد لخته‌های خون را مختل کند. این می‌تواند منجر به خونریزی بیش از حد یا خود به خودی و کبودی شود.
بیماری‌هایی که احتمال خطر خونریزی و کبودی را افزایش می‌دهد عبارتند از:
- لوسمی
- لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک
- هموفیلی
- بیماری کبدی یا کلیوی
- کم خونی آپلاستیک
- انعقاد داخل عروقی منتشر
- پورپورای ترومبوتیک ترومبوسيتوپنيک (گونه کمیاب اختلال انعقاد خون است که همراه با ایجاد لخته‌های خون بسیار ریز در رگهای کوچک تمام بدن است)
- سندرم همولیتیک اورمیک
- کمبود ویتامین C، K، B12 یا فولیک اسید
- واسکولیت (التهاب عروق خونی)
- مننژیت
- گلو درد میکروبی
- عفونت‌های خونی
- تب مخملک
- اندوکاردیت عفونی (عفونت پوشش داخلی حفرات قلب (اندوکارد) و یا دریچه‌های قلب)
- انترو ویروس (Enterovirus)
- سندرم مارفان
- سندرم Ehlers-Danlos
- بیماری von Willebrand’s
داروهای رایج که می‌توانند خطر خونریزی و کبودی را افزایش دهند عبارتند از:
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک
- داروهای رقیق‌کننده‌ی خون و ضد انعقادی مانند آسپیرین، کلوپیدوگرل، آپیکسابان، ریواروکسابان، وارفارین و هپارین
- کورتیکواستروئیدهای سیستمیک یا موضعی
عوامل دیگری که باعث افزایش خطر خونریزی در پوست و کبودی نیز می‌شود عبارتند از:
- انجام بسیار ورزش‌های برخوردی
- کار کردن در شغلی که شامل کار و زحمت فیزیکی، مانند ساخت و ساز، خاکبرداری، و یا ساختمان است
- سن بالای ۶۵ سال
- مصرف مقادیر زیاد الکل
- سیگار کشیدن و یا استفاده از محصولات تنباکو
- مصرف مکمل‌های سلامتی خاص مانند روغن‌های ماهی، دوز بالای ویتامین E، ژینکو بیلوبا (gingko biloba)، گل راعی ( St. John’s wort) و سیر
تشخیص
پزشکان معمولا هنگام تشخیص خونریزی به پوست و ضایعات ناشی از آن، یک معاینه فیزیکی انجام میدهند.
پزشک همچنین ممکن است سابقه پزشکی شخص را بررسی کند و سوالات خود را در مورد موارد زیر مطرح کند:
- علل بالقوه ضایعات یا کبودی
- تمام علائم، از جمله علائم که ممکن است غیر مرتبط به نظر برسد
- مصرف دارو، به ویژه داروهای رقیق‌کننده‌ی خون و NSAID ها
- جراحات یا جراحی‌های سابق
- سابقه‌ی خانوادگی
- مصرف مکمل‌های گیاهی یا داروهای طبیعی
اگر یک پزشک فردی را با کبودی بسیار یا کبودی‌های مکرر ببیند، ممکن است لازم باشد که سؤالاتی را بپرسد تا امکان سوء استفاده و خشونت فیزیکی را رد کند.
اگر پزشک از علت مطمئن نباشد یا فکر کند که می‌تواند به علت یک بیماری زمینهای باشد، ممکن است از برخی آزمایش‌های تشخیصی کمک بگیرد. تست‌های احتمالی عبارتند از:
- تست شمارش کامل خون
- تست شمارش پلاکت
- آزمایش انعقاد
- تجزیه ادرار
- بیوپسی مغز استخوان
- اشعه ایکس
- فراصوت
روش‌های درمانی و درمان‌های خانگی:
هیچ روش خاصی برای درمان خونریزی جزئی پوستی و کبودی وجود ندارد. با این حال، بعضی از درمان‌های خانگی ممکن است به کاهش درد و ورم و بهبود زخم کمک کنند.
درمان‌های خانگی معمول برای خونریزی جزئی به پوست و کبودی شامل موارد زیر است:
- به محض امکان، یک بسته یخ را به ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در این ناحیه قرار دهید و سپس چند بار در روز آن را تکرار کنید. پیچیدن بسته‌ی یخ در یک حوله یا پارچه از سرمازدگی جلوگیری می‌کند.
- تلاش برای بالا نگه داشتن ناحیه‌ی آسیب‌دیده
- اعمال فشار به مناطق خونریزی
- اجتناب از قرار دادن آسیب در معرض حرارتِ دوش، حمام (وان) گرم، و یا سونا به مدت ۲ روز پس از آسیب
- استفاده از یک کمپرس گرمایی در این ناحیه تا ۲۰ دقیقه در هر مرتبه و تکرار آن به صورت چندین بار در روز. این کار را معمولا فقط بعد از ۳ روز (حدودا) پس از آسیب دیدگی که حداکثر درد و ورم کاهش یافتهاست، انجام دهید.
- ماساژ دادن یا مالیدن کبودی و ناحیه‌ی اطراف آن چندین بار در روز به آرامی در زمانی که درد و تورم از بین رفته‌است.
- مصرف مقدار زیادی از تمام میوه‌ها و سبزیجات که غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند مانند ویتامین A، C ،D ،E
- اجتناب از استعمال سیگار یا مصرف محصولات تنباکو
- پرهیز از الکل، به ویژه ۲-۳ روز اولِ پس از آسیب‌دیدگی
- اجتناب از تمرین شدید برای ۲۴ ساعت
- استفاده از ژل‌ها و کرم‌های گیاهی مانند آرنیکا یا ویتامین K8 به صورت چند بار در روز تا زمانی که کبودی بهبود یابد
- مصرف ۴۰۰ – ۲۰۰ میلی‌گرم بروملین (bromelain) به صورت سه بار در روز.
پزشکان استفاده از NSAID ها را برای بهبودی عارضه‌های مرتبط با خونریزی یا کبودی توصیه نمی‌کنند زیرا می‌تواند خونریزی را بدتر کند.
برای موارد شدیدتر خونریزی به پوست و کبودی، و یا در مواردی که این ضایعات از بیماری زمینهای منشا می‌گیرند، پزشک برنامه‌ی درمانی مناسبی را آماده می‌کند. هماتوم‌های (غده خونی) بسیار بزرگ ممکن است نیاز به جراحی داشته‌باشند تا برداشته‌شوند.
مقاله مرتبط: در هنگام مواجهه با کبودی چه باید کرد؟
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
خونریزی جزئی در پوست یا کبودی که هر چند وقت یک بار رخ می‌دهد، به ندرت دلیل نگران‌کننده‌ای دارد.
با این حال، هر کسی که خونریزیِ داخل پوست را بدون علت معلومی، یا کبودیِ بیشتر از دو هفته را تجربه می‌کند، باید با پزشک مشورت کند. افرادی که داروهای رقیق‌کننده‌ی خون را مصرف می‌کنند و خونریزی مکرر یا شدید و یا کبودی را تجربه می‌کنند، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.
همچنین اگر کبودی با هر کدام از علائم زیر همراه باشد، بهتر است پزشک را ملاقات کنید:
- درد شدید
- خون در مدفوع یا ادرار
- خونریزی لثه
- ورم بخش‌های انتهایی بدن (مانند دست‌ها و پاها و انگشتان)
- تیره شدن پوست در اطراف کبودی در طول زمان
- تب
- حالت تهوع یا استفراغ
- خونریزی
- یک توده (برآمدگی) بزرگ
- سرگیجه یا غش کردن
- درد مفصلی یا استخوان
برای کبودی غیرقابل توصیف که ناگهانی یا شدید است بهتر است که مراقبت‌های پزشکی فوری را جستجو کنید.
