آیا از دیدن خون در مدفوع خود ترسیده‌اید؟ نگران نباشید؛ چون مشاهده خون در مدفوع یا بعد از پاک کردن مقعد بعد از عمل دفع یا در توالت غیرعادی نیست. خوشبختانه علل غالب این خون ریزی مقعدی آن قدر خطرناک نیستند که جان شما را به خطر بیاندازند. این خونریزی غالباً می‌تواند ناشی از بواسیر یا زخم‌های مقعدی باشد. تنها راه یافتن علت مدفوع خونی بدون درد مراجعه به پزشک متخصص می‌باشد.
ما در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که بعد از مشاهده خون در مدفوع، چه زمانی باید به دنبال کمک‌های پزشکی برویم و اینکه علل غالب وجود خون روشن بعد از مدفوع چیست و آزمایش‌های مربوط به آن کدامند.
با دیدن مدفوع خونی بدون درد چه باید کرد
خونریزی اندک از روده همیشه علامت سرطان کولون یا بیماری‌های خطرناک مجرای گوارشی نیست. هرچند بدون انجام آزمایش‌های مختلف نمی توان علت وجود خون در مدفوع را تشخیص داد. به همین علت هر فردی که متوجه خون ریزی روده و خون روشن بعد از مدفوع شود باید به پزشک مراجعه کرده و راجع بدان کمک بگیرد.
علل خونریزی مقعدی و مشاهده خون در مدفوع
مشاهده مقدار کمی خون بعد از پاک کردن بعد از دفع یا در خود مدفوع یا در توالت معمولاً به دلیل بواسیر یا وجود زخم‌های مقعدی است.
هموروئید یا بواسیر
هموروئید به عروق خونی ورم کرده در مقعد یا رکتوم اطلاق می‌گردد که می‌تواند دردناک و همراه با خارش و گاهاً با مشاهده خون روشن بعد از مدفوع باشد. خونریزی بدون درد از رکتوم همراه با عمل دفع، نشانه معمول همورئید است. این علامت به صورت خون قرمز روشن است که مدفوع را پوشانده یا به توالت ریخته یا بر دستمال توالت باقی مانده است.
شاید این مطلب برای شما مفید باشد: شش درمان خانگی هموروئید
زخم مقعدی
زخم پارگی در پوشش مقعد است. زخم مقعدی می تواند منجر به خونریزی، احساس پارگی و سوزش در طول عمل دفع یا بعد از آن شود. وجود زخم‌های مقعدی یکی دیگر از علل مدفوع خونی بدون درد است.
بیماری دایورتیکولار
دایوریکول‌ها چین‌های کوچکی هستند که از دیواره‌ی کولون بیرون می‌زنند. معمولاً وجود دایورتیکول مشکل خاصی پدید نمی‌آورد اما گاهی اوقات می‌تواند عفونت کرده یا موجب مشاهده خون روشن بعد از مدفوع گردد.
شقاق مقعد یا آنال فیشر
یک برش یا پارگی ریز در پوشش مقعد است که معمولاً عبور حجم زیادی از مدفوع سفت باعث ایجاد آن شده و درد زیادی به وجود می‌آورد.
زخم پپتیک (زخم معده یا دوازدهه)
یک زخم باز در لایه‌ی پوشاننده‌ی معده یا دوازدهه است که بسیاری از آن‌ها در نتیجه‌ی عفونت با یک نوع باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) به وجود می‌آیند. مصرف مزمن دوز بالای داروهای ضد التهابی مثل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز می‌تواند باعث بروز زخم پپتیک و خون در مدفوع شود.
پولیپ یا سرطان
پولیپ‌ها ضایعات خوش‌خیمی هستند که رشد و خونریزی کرده و می‌توانند در آینده تبدیل به سرطان شوند. سرطان کولورکتال چهارمین عامل شایع سرطان در ایالات متحده است. بروز خون در مدفوع در نتیجه‌ی پولیپ معمولاً با چشم دیده نمی‌شود (خون مخفی).
دلایل زیاد دیگری نیز برای خونریزی رکتوم وجود دارد، از جمله مشکلات مری، انواع کولیت (التهاب مجرای گوارشی) و آنژیودیسپلازی.
در ادامه، خونریزی در نواحی بالاتر لوله گوارشی مانند معده می تواند منجر به مدفوع سیاه و قیر مانند (مِلِنا) شود، زیرا اسید معده باعث سیاه شدن رنگ مدفوع می شود. بیسموت و مکمل‌های آهن نیز می‌توانند سبب تیرگی رنگ مدفوع شوند. وجود خون به رنگ قرمز تیره خون همراه با لخته در مدفوع نشان دهنده‌ی خونریزی در نواحی بالاتر کولون است.
اقدامات تشخیصی برای پی بردن به علل خون در مدفوع
روش تشخیص علت وجود خون روشن بعد از مدفوع بستگی به سن، علائم و سوابق پزشکی بیمار دارد.
معاینه رکتوم
گاهی پزشک علت خونریزی رکتوم را می‌تواند با معاینه رکتوم یا همان قسمت انتهایی مجرای گوارشی تشخیص دهد. در افراد جوان این روش شاید کافی باشد.
آنوسکوپی
پزشک می‌تواند مقعد و بخش‌های تحتانی راست روده را مشاهده کند. آنوسکوپی می تواند در مطب و بدون نیاز به بیهوشی صورت گیرد.
سیگموئیدوسکوپی
رکتوسیگموئید به بخشی از قسمت انتهایی روده‌ی انسان گفته می‌شود. با سیگموئیدوسکوپی پزشک می‌تواند رکتوم و بخش بزرگی از نواحی پایینی روده بزرگ را مشاهده کند. این روش می تواند بدون بیهوشی انجام گیرد.
کولونوسکوپی
در کولونوسکوپی تمام قسمت‌های روده بزرگ مشاهده می‌شود و معمولاً همراه با تزریق داروهای آرامبخش و بی‌حسی می‌باشد.
چرا باید درباره‌ی خونریزی رکتوم نگران باشیم؟
گرچه مشاهده مدفوع خونی بدون درد می‌تواند به دنبال بروز علل شایع و نه چندان خطرناکی باشد که در بالا به آن‌ها اشاره شد، اما در سرطان و مراحل پیش سرطانی (اصطلاح پیش‌سرطانی به ضایعه‌ای گفته می‌شود که هم‌اکنون سرطانی نیست اما ممکن است در آینده تبدیل به سرطان گردد) نیز خونریزی گوارشی مشاهده می‌شود. پولیپ‌های پیش‌سرطانی در نزدیکی انتهای کولون نیز می‌توانند خونریزی مشابه همورویید داشته و عامل بروز خون در مدفوع باشند. این پولیپ‌ها به طور کلی چندین سال قبل از سرطانی شدن در کولون ظاهر می‌شوند. می‌توان با روش‌های بسیار کم‌خطری این پولیپ‌ها را برداشت تا در آینده خطر بروز سرطان کولون وجود نداشته باشد.
سرطان کولون می‌تواند در بیمارانی که خونریزی را به مدت چندین سال به گمان هموروئید نادیده گرفته اند، اتفاق بیافتد. شیوع پولیپ و سرطان روده با افزایش سن بالا می رود. در افراد بالای ۴۰ سال باید حساسیت و پیگیری بیشتری نسبت به خونریزی ها صورت گیرد.
