به کمک نخستین ژن درایو کارآمد، زندگی میلیونها نفر حفظ خواهد شد یا به شکل خیلی بهتری تغییر خواهد کرد. این قسمت از DNA انگلی استفاده شده در ژن درایو، میتواند در بین جمعیت پشهها گسترش یابد و با نابارور کردنشان، آنها را از بین ببرد و از گسترش بیماری مالاریای بسیار کشنده، جلوگیری کند.
در طی مطالعات انجام شده در آزمایشگاه، ژن درایو باعث کشتن همهی پشهها در ۱۲ نسل شد. Andrea Crisanti از دانشگاه لندن که تیمش مطالعات خود در زمینه ژن درایو را براساس روش اصلاح ژنی CRISPR انجام دادند، معتقد است که هیچ زادهای متولد نشد.
سالانه ۲۰۰ میلیون نمونه مالاریا دیده میشود که از این میان نیم میلیون مرگ اتفاق میافتد. کسانی که زنده میمانند، بیماریهای دراز مدتی خواهند داشت و ممکن است در چرخهی بیماری و فقر گرفتار شوند.
حتما بخوانید: یک قدم نزدیک تر به دنیای بدون مالاریا
Bill Gate بیلیونر و کسی که هزینهی این کار را تامین میکند، در مورد اصلاح ژنی میگوید:
اصلاح ژن توانایی حفظ زندگی میلیونها نفر و توانمند ساختن میلیونها نفر دیگر برای نجات خود از فقر را دارد.
ژن درایو قطعاتی از DNA انگلی است که وارد کروموزومهای یک اورگانیسم میشود. معمولا کروموزومها به شکل جفت هستند و فقط یکی از آنها از والد به فرزند خود میرسد؛ در نتیجه این قطعه از DNA فقط میتواند به نصف فرزندان او برسد. ولی وقتی تخمکها و اسپرم شکل میگیرند، ژن درایوها بر روی هر دو کروموزوم کپی برداری و وارد میشوند. این بدین معنی است که به همهی فرزندان منتقل شده و در جمعیت گسترش مییابند.
تا به امروز هر ژن درایو انجام شده در آزمایشگاه، بعد از چند نسل متوقف شده است. علت این است که آنها به محل خاصی کپی میشوند و اگر این بخش دچار جهش شود، دیگر کار مطالعه متوقف میشود. برای پیشگیری از این مقاومت تیم Crisanti، قسمتی از DNA را که برای رشد پشههای مونث ضروری است و دچار جهش نمیشود، مورد هدف قرار دادند.
پشههای مونثی که دو نسخه از ژن درایو را دارند، دارای اندام جنسی مذکر میشوند و نابارور هستند.
هدف ژن درایو از بین بردن جمعیت پشهها است
پشههای نر که دو نسخه و پشههای مونث که یک نسخه از ژن را دارند، از نظر ظاهری و رفتاری عادی هستند؛ در نتیجه ژن درایو بسیار سریع گسترش مییابد. در نهایت همهی پشههای مونث دارای دو نسخه از ژن شده و جمعیت به کلی از بین میرود.
تیم Crisanti هیچ علامتی از مقاومت را در آزمایشاتشان مشاهده نکردند. آزمایشاتشان شامل دو مرحله در دو قفس بود که هر کدام با ۶۰۰ پشه شروع میشد.
محققان برای بررسی این که آیا ژن درایو در محیطهای دیگر هم کارآمد است یا نه، برای تقلید شرایط محیطهای گرمسیری، باید آزمایشات بیشتری در قفسهای بزرگتر انجام دهند. این مطالعات به کمک راهنماهایی که توسط مرکز علوم آکادمیک آمریکا در سال ۲۰۱۶ تنظیم شده است، انجام خواهد شد. Crisanti میگوید:
حتی اگر پشهها فرار کنند، در آن منطقه قادر به زنده ماندن نخواهند بود و توانایی بارور شدن توسط پشههای محلی آن منطقه را نیز نخواهند داشت.
چون ژن درایو میتواند در بسیاری از کشورها توسعه یابد، این میتواند زمینهای برای آغاز تستها در آنجا باشد. Kevin Esvelt، یکی از محققان برتر در زمینهی ژن درایو در موسسه تکنولوژی مسچوست، یافتهی خود را در New Scientist چنین بیان میکند:
برای بیماریهایی مثل مالاریا، توافق بین همهی کشورهای تحت تاثیر امکان پذیر است.
Esvelt به علت به کار بردن روش ژن درایو برای اهدافی به غیر از درمان بیماریها، مورد انتقاد قرار گرفته است. خطر گسترش و آغاز سایر بیماریها در نتیجه این کار بسیار بالا است، او این قضیه را سال پیش هشدار داده بود.
حتما بخوانید: مقاومت در برابر مالاریا به قیمت ابتلا به بیماریهای دیگر