ارتباط بین چاقی و مغز یک موضوع جالب است که دانشمندان اخیراً به دنبال کشف آن هستند. مطالعه جدید قطعات مهمی را به این پازل اضافه می‌کند.
مطالعات اخیر از اندازه و عملکرد مغز گرفته تا مدارهای خاص نورونی سبب شده تا جنبه‌های مهم ارتباط بین چاقی و مغز روشن شود.
به عنوان مثال، محققان در اوایل سال جاری تحقیقی را منتشر کردند که ارتباط بین چاقی در اطراف معده و اندازه مغز کوچک‌تر – به ویژه حجم کم ماده خاکستری را نشان داد.
یافته‌های یک تحقیق اخیر نشان می‌دهد که قشر پیشانی مغز – ناحیه‌ای که برای تفکر پیچیده، برنامه‌ریزی و کنترل خودمحور مهم است، در افرادی که تمایل به زیاد خوردن دارند فعالیت کمتری دارد که موجب چاقی و افزایش وزن می‌شود.
در نهایت، تحقیقاتی که تنها در ماه گذشته به وجود آمدند مجموعه‌ای از نورون ها را شناسایی کردند که می‌توانند در هنگام فعال شدن بیش از حد خوردن را سرکوب کنند.
یک مطالعه جدید در حال حاضر به این شواهد پایه‌ای افزوده می‌شود، که وضوح بیشتری را در ارتباط بین چاقی از یک سو و تفاوت ساختار مغز و شکل آن از سوی دیگر به وجود می‌آورد.
دکتر ایلانا دکرز از مرکز پزشکی دانشگاه لیدن در هلند، تیمی از محققانی را که از تکنولوژی پیشرفته MRI پیشرفته استفاده کرده‌اند، برای درک ارتباط بین چاقی و ساختار مغز، رهبری کرده است.
دکتردکرز و تیمش حجم کمتری از ماده خاکستری را در افرادی که چاق بودند، گزارش دادند که یافته‌های تحقیقات قبلی را تقویت می‌کرد. آنها همچنین ارتباطاتی با شکل و ساختار مغز یا همان مورفولوژی آن را پیدا کردند.
محققان یافته‌های خود را در مجله Radiology منتشر کردند.
چربی بدن بیشتر، حجم ماده خاکستری کمتر
دکتر دکرز و همکارانش تصمیم گرفتند که روی اینکه چگونه چاقی ممکن است بر مغز تأثیر بگذارد کار کنند زیرا مطالعات قبلی خطر ابتلا به کاهش شناختی و زوال عقل را در افرادی که دارای چاقی بوده‌اند پیداکرده‌اند.
بنابراین، دانشمندان اسکن مغزی از بیش از ۱۲۰۰۰ نفر که در مطالعه تصویربرداری Biobank در بریتانیا شرکت کرده بودند، مورد بررسی قراردادند. تکنیک های تصویربرداری مغز که تیم در این مطالعه استفاده کردند به ماده خاکستری و سفید شرکت‌کنندگان را نشان می‌داد.
اگر بخواهیم مغز را به صورت گسترده توصیف کنیم این واحد پردازش مرکزی شامل یک قشر بیرونی از ماده خاکستری و یک بخش داخلی از ماده سفید است.”
ماده خاکستری به وسیله نورون ایجاد می‌شود، درحالی‌که ماده سفید به طور عمده از زوائد عصبی به نام آکسون و سلول‌های گلیال تشکیل شده است.
در مطالعه حاضر بر اساس گفته‌های دکتر دکرز ، تیم متوجه شد که “داشتن سطح بالایی از چربی توزیع‌شده در بدن با حجم کمتر ساختارهای مهم مغز، از جمله ساختارهای ماده خاکستری که در مرکز مغز قرار دارند مرتبط است “
“جالب توجه است، ما مشاهده کردیم که این ارتباطات برای مردان و زنان متفاوت است، و این نشان می‌دهد که جنسیت یک تعیین‌کننده مهم ارتباط بین درصد چربی و اندازه ساختار خاص مغز است.”
به طور خاص، مردان دارای چاقی حجم کم تری از ماده خاکستری دارند، هم به طور کلی و هم در برخی مدارهای پردازش پاداش و ساختار مغز که با حرکت مرتبط‌اند.
برای زنان با چاقی، افزایش مقدار چربی بدن تنها با حجم ماده خاکستری کمتر در یک منطقه به نام globus pallidus ارتباط دارد که در حرکات ارادی نقش دارد.
در هر دو مردان و زنان، بین مقدار بالاتر چربی بدن و احتمال تغییرات کوچک در ماده سفید مغز ارتباط وجود دارد.
چاقی و مغز: آیا التهاب کلید این معما است؟
دکرز گفت:
مطالعه ما نشان می‌دهد که مجموعه داده‌ای بسیار بزرگی از اطلاعات MRI می‌تواند باعث شود نگرش ما به اینکه دقیقاً کدامیک از ساختارهای مغزی در تمام انواع پیامدهای بهداشتی، مانند چاقی درگیرمیشوند بهتر شود.
این دانشمند در مورد پیامدهای احتمالی این تحقیق، برخی نظرات را مطرح می‌کند. او می‌گوید که ماده خاکستری کمتر به معنی نورونهای کمتر است و تغییرات ماده سفید می‌تواند ارتباط بین نورون ها را تحت تأثیر قرار دهد.
او همچنین اشاره می‌کند مطالعات قبلی حجم ماده خاکستری را با “مدار غذا و پاداش” مرتبط کرده است، بنابراین تغییرات در ماده خاکستری می‌تواند مردم را در کنترل رفتارهای خوردن خود دچار مشکل کند. با این حال، او هشدار می‌دهد که تحقیقات بیشتری لازم است تا این نتیجه‌گیری تقویت شود.
دکتر دکرز همچنین گفت که طبق مطالعات قبلی، التهاب مربوط به چاقی می‌تواند بر بافت مغزی تأثیر بگذارد. بنابراین این التهاب با درجه پایین می‌تواند یافته‌های اخیر این مطالعه را توضیح دهد.
دکتر هیلدو لمب، نویسنده مطالعه گفت:
“برای تحقیقات آینده، این امر بسیار مهم خواهد بود که آیا تفاوت در توزیع چربی بدن با تفاوت در ساختار مورفولوژیکی مغز مرتبط است یا نه، زیرا چربی احشایی یک عامل خطر شناخته‌شده برای بیماری متابولیک است و با التهاب بدنی سیستمیک مرتبط است”
