علائم بارز بیماری پارکینسون لرزش و حرکات خشک و غیر قابل انعطاف است. تغییرات کوچک در حرکات و رفتارهای فرد می‌تواند نشانه‌ی شروع بیماری پارکینسون پیش از تشخیص باشد.
بیماری پارکینسون بیماری مربوط به سیستم عصبی می‌باشد که حدود ۱ درصد از افراد ۶۵ ساله و مسن‌تر را درگیر می‌کند. نشانه‌های بیماری یه آرامی و در طول چندین سال پیشرفت می‌کند. این علائم ممکن است در ابتدا بسیار ظریف و کوچک باشند، به گونه‌ای که به راحتی تشخیص داده نشوند.
اگر شخصی متوجه علائم بیماری پارکینسون شد، باید برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود تماس بگیرد. درمان زودرس می‌تواند نتیجه بلند مدت بیماری را بهبود بخشد. در این مقاله ما به بررسی ۱۳ نشانه‌ی زودهنگام پارکینسون خواهیم پرداخت.
۱- لرزش
بسیاری از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی لرزش را اختصاصی‌ترین نشانه‌ی کلیدی بیماری پارکینسون در نظر می‌گیرند. لرزش شامل تکان خوردن و حرکت مداوم دست‌ها، پاها یا چانه است.
لرزش مرتبط با بیماری پارکینسون لرزش هنگام استراحت (rest tremors) نامیده می‌شود. به این معنی که این نوع لرزش با به کار بردن و حرکت عضو درگیر متوقف می‌شود.
این لرزش‌ها در آغاز بیمای بسیار ظریف هستند. در این مرحله، تنها خود فردی که این لرزش‌ها را تجربه می‌کند متوجه آن می‌شود. با پیشرفت بیماری این لرزش‌ها شدیدتر می‌شوند.
به طور معمول این لرزش‌ها در یک سمت بدن آغاز شده و بعدا به سایر قسمت‌های بدن منتشر می‌شود.
۲- مشکل در راه رفتن
تغییرات کوچک در الگوی راه رفتن فرد می‌تواند یکی از نشانه‌های زودهنگام بیماری پارکینسون باشد.
فرد مبتلا به پارکینسون ممکن است به آرامی راه رود یا هاگام راه رفتن پای خود را بکشد. بسیاری از این نوع راه رفتن به عنوان “راه رفتن شافل” (shuffling gait) یاد می‌کنند.
فرد ممکن است با سرعت نامعقولی حرکت کند، ناگهان سرعت خود را بیشتر یا کندتر کرده یا طول گام‌های خودر ا تغییر دهد.
۳- محدودیت نوشتار یا دست خط کوچک
میکروگرافی بیماری است که در آن دست خط فرد به صورت غیر نرمالی کوچک می‌شود.
پزشکان میکروگرافی را با مشلات پزشکی که سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا بیماری‌های نورودژنراتیو مانند پارکینسون مرتبط می‌دانند.
۴- از دست دادن حس بویایی
کاهش حساسیت بویایی یا هیپوسمی (Hyposmia) زمانی اتفاق می‌افتد که فرد توانایی بویایی خود را از دست بدهد. این حالت مشکل در حس بویایی olfactory dysfunction نیز نامیده می‌شود. کاهش حس بویایی علامتی به نسبت شایعی است که حدود ۷۰ الی ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به پارکینسون را درگیر می‌کند.
کاهش حی بویایی یکی از قابل توجه‌ترین نشانه‌های پارکینسون است که به حرکات بدن مربوط نمی‌شود. این علامت ممکن است سال‌ها پیش از این که حرکت فرد مختل شود بروز یابد.
افرادی که به علت بیماری پارکینسون هیپوسمی را تجربه می‌کنند ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشند:
- حس بویایی مبهم
- مشکل در تشخیص بوها
- مشکل در شناسایی بوها
- مشکل در بیان تفاوت بوها
پزشکان برای تشخیص هیپوسمی از تست‌های تشخیص بویایی استفاده می‌کنند، اما درستی این آزمایشات تا حد زیادی متفاوت است.
هیپوسمی همیشه به معنای ابتلا به بیماری پارکینسون نیست. حس بویایی فرد ممکن است به دلایل مختلفی از جمله سن، مصرف سیگار یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی با رایحه‌ی شدید تغییر کند. کاهش حساسیت بویایی همچنین نشانه سایر مشکلات پزشکی از جمله بیماری آلزایمر و بیماری هانتینگتون است.
۵- مشکل در خواب
بیماری پارکینسون می‌تواند به شدت توانایی خوابیدن فرد را تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که مبتلا به پارکینسون ممکن است طیف گسترده‌ای از علائم مرتبط با خواب را تجربه کنند، از جمله:
- بی‌خوابی
- خستگی بیش از حد در طول روز
- نارکولپسی یا حملات خواب
- آپنه خواب
- کابوس
- حرکات کنترل نشده یا پراکنده هنگام خواب
۶- مشکل در تعادل
بیماری پارکینسون بطور ویژه سلوله‌ای عصبی به نام گانگلیون‌های بازال basal ganglia) را که در اعماق مغز جای دارند، هدف قرار می دهد. اعصاب گانگلیون‌های بازال تعادل و انعطاف پذیری فرد را کنترل می‌کنند، بنابراین هرگونه آسیب به این اعصاب می‌تواند تعادل فرد را مختل کند.
پزشکان از یک آزمایش به نام تست کشش pull test) برای ارزیابی تعادل فرد استفاده می‌کنند. تست کشش به این صورت انجام می‌شود که یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی به آرامی شانه‌های فرد را به سمت عقب می‌کشد تا زمانی که فرد تعادل خود را از دست بدهد و زمان مورد نیاز فرد برای به دست آوردن مجدد تعادل خود را ثبت می‌کند.
افراد سالم پس از یک یا دو قدم تعادل خود را به دست می‌آورند، در حالی که افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است برای برقراری مجدد تعادل خود به قدم‌های کوچک‌تر بیشتری نیاز داشته باشند.
۷- برادیکینزی یا کندی حرکات
اصطلاح برادیکینزی به کند شدن یا عدم وجود حرکات اطلاق می‌شود.
برادیکینزی علائم مختلفی از جمله سفتی اندام‌ها و کندی حرکات را باعث می‌شود. فردی که برادیکینزی دارد ممکن است کندتر راه برود یا در شروع حرکت مشکل داشته باشد.
برخی از افرادی که این علامت را تجربه می‌کنند ممکن است برادیکینزی را با ضعف عضلات اشتباه بگیرند. اما برادیکینزی قدرت علات را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
۸- صورت ماسکه
حالات چهره شامل حرکات ظریف و پیچیده‌ی عضلات است. افراد مبتلا به پارکینسون اغلب در نشان دادن حالات چهره‌ی خود توانایی کمتری دارند. به این حالت صورت ماسکه گفته می‌شود.
صورت ماسکه به برادیکینزی مربوط می‌شود. عضلات صورت آهسته‌تر یا سفت‌تر از حد معمول حرکت می‌کنند. افرادی که از صورت ماسکه رنج می‌برند، ممکن است پوچ یا بدون احساس به نظر برسند، اگرچه توانایی آن‌ها در حس کردن عواطف مختل نیست. همچنین صورت ماسکه می‌تواند باعث شود فرد آهسته‌تر از معمول چشمک بزند.
فرد با صورت ماسکه در برقرای ارتباط با دیگران مشکل دارد زیرا، تغییر در حالات چهره فرد از حد معمول کمتر شده و در نتیجه تشخیص حرکات دشوارتر است.
۹- تغیییرات صدا
تغییرات در میزان صدا و کیفیت صدای فرد یکی دیگر از نشانه‌های پارکینسون است.
تغییرات صدا ممکن است به این صورت باشد که فرد با صدای نازک‌تری صحبت کند یا در ابتدا با صدای معمولی حرف زند و در ادامه صدای فرد نازک‌تر یا خشن‌تر شود.
در موارد دیگر، ممکن است فرد تغییر در میزان و تون صدای خود را از دست بدهد، به گونه‌ای که صدایش یکنواخت به نظر برسد.
۱۰- حالت خمیده یا قوز کرده
افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است به دلیل سایر علامت‌های بیماری، از جمله از جمله سفت شدن عضلات، متوجه تغییراتی در حالت بدنی خود شوند.
افراد به طور معمول راست می‌ایستند، به گونه‌ای که وزن آن‌ها به طور مساوی بین پاهای افراد پخش می‌شود. اما بدن افراد مبتلا به پارکینسون به جلو خم می‌شود به طوری که این افراد خمیده و گوز کرده به نظر می‌رسند.
۱۱- یبوست
یبوست مشکل شایعی محسوب می‌شود که ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. یبوست یکی از شایع‌ترین علامت‌های غیر حرکتی مرتبط با پارکینسون محسوب می‌شود. نزدیک ۲۵ درصد افراد پیش از پیشرفت علایم حرکتی، از یبوست رنج می‌برند.
۱۲- علائم روان شناختی
بیماری پارکینسون می‌تواند حالات روحی فرد را از منظر روان شناختی تحت تاثیر قرار دهد. بیماری سطح طبیعی دوپامین بدن را کاهش می‌دهد که خود می‌تواند باعث تغییرات خلقی و رفتاری در فرد شود. برخی از علامت‌های روان شناختی مرتبط با پارکینسون:
- افسردگی
- اضطراب
- روان پریشی
- زوال عقل
- گیجی
- مشکل بودن برنامه ریزی یا سازمان یافته بودن
- کاهش توانایی حل مسئله
۱۳- کاهش وزن
افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است درجاتی از کاهش وزن خفیف تا شدید را به دلایل مختلف نجربه کنند.
لرزش و سایر علائم حرکتی مرتبط با پارکینسون ممکن است نیاز به انرژی طبیعی بدن را افزایش دهد. علائم غیر حرکتی مانند از کاهش حساسیت بویایی فرد، افسردگی یا مشکلات گوارشی ممکن است باعث شود فرد غذای کمتری بخورد که مورد خود منجر به کاهش وزن می‌شود.
خلاصه
تشخیص بیماری پارکینسون بویژه در مراحل اولیه دشوار است. این امر به این دلیل است که علائم ظریف و پراکنده‌تر هستند. با این حال، دانستن علائم می‌تواند افراد را به دنبال کردن مراقبت‌های پزشکی قبل از پیشرفت بیماری ترغیب کند.
علائم اولیه بیماری عبارتند از:
- لرزش
- مشکل در راه رفتن
- محدودیت نوشتار یا دست خط کوچک
- از دست دادن حس بویایی
- مشکل در خواب
- مشکل در تعادل
- برادیکینزی یا کندی حرکات
- صورت ماسکه
- تغیییرات صدا
- حالت خمیده یا قوز کرده
- یبوست
- علائم روان شناختی
- کاهش وزن
داشتن این علائم همیشه به معنای ابتلای قطعی به بیماری پارکینسون نیست. افراد بالای ۶۰ سال در صورت تجربه هر یک از علائم ذکر شده در بالا، باید با پزشک معالج خود صحبت کنند.
تشخیص زود هنگام منجر به درمان زودتر می‌شود، که می‌تواند در بهبود کیفیت کلی زندگی فرد نقش مهمی داشته باشد.
