مسمومیت الکلی چیست و با سوءمصرف الکل چه تفاوت‌هایی دارد؟ مسمومیت با الکل به حالتی اطلاق می‌شود که فرد معمولاً در مدت زمان كوتاهی مقادیر سمی از الکل را مصرف نماید. میزان الکل خون در مسمویت با الکل به حدی بالاست که سمی محسوب می‌شود. مسمومیت با الکل می‌تواند زندگی فرد را به خطر انداخته و اغلب نیازمند مداخلات پزشکی فوری است. در این مقاله به بررسی علائم، علل و درمان مسمومیت الکلی خواهیم پرداخت.
هنگام مسمومیت الکلی فرد ممکن است گیج و بوده و موقعیت زمانی و مکانی خود را به درستی درک نکند، به تحریکات محیطی پاسخ ندهد، تنفس کم عمقی داشته باشد و حتی ممکن است هوشیاری خود را از دست داده و یا به کما برود.
سوءمصرف الکل یکی از دلایل عمده مسمومیت با الکل است. با این وجود، ممکن است با احتمال بسیار پایین‌تر، در صورت نوشیدن محصولات خانگی حاوی الکل طور عمدی و یا ناخواسته نیز رخ بدهد.
حقایقی کوتاه درباره مسمومیت با الکل
مسمومیت با الکل یک عارضه جدی تلقی می‌شود.
- حتی در صورتی که فرد نوشیدن الکل را متوقف کند، تا مدتی پس از قطع مصرف الکل نیز خطر مسمومیت با الکل وجود دارد.
- علائم مسمومیت با الکل شامل گیجی، تنفس غیر طبیعی و استفراغ است.
- در موارد شدید، مسمومیت با الکل زندگی فرد را به خطر می‌اندازد.
علائم مسمومیت با مشروب
حتی زمانی که فردی نوشیدن الکل را متوقف کند، غلظت الکل خون (BAC) می‌تواند به مدت ۳۰-۴۰ دقیقه افزایش یافته و در نتیجه علائم مسمومیت با مشروب را تشدید کند.
نشانه‌هایی که در ادامه گفته می‌شود می‌تواند نشان دهنده‌ی پیشرفت فرد از مرحله مستی به مرحله بروز علائم مسمومیت با مشروب باشد:
- گیجی
- هیپوترمی (دمای بدن فرد کاهش می‌یابد)
- رنگ پریدگی پوست، گاهی ممکن است رنگ پوست به آبی مایل شود
- فرد هوشیار است اما به تحریکات پاسخ نمی‌دهد
- احتمال از حال رفتن و از دست دادن هوشیاری
- تنفس غیر طبیعی؛ گاهی اوقات بین هر دم و بازدم ۱۰ ثانیه
- تنفس بسیار کند
- استفراغ؛ احتمال خفگی هنگام استفراغ به علت گیجی
در موارد جدی:
- ممکن است تنفس فرد به کلی قطع شود
- احتمال بروز حمله قلبی
- احتمال خفگی در اثر استفراغ؛ ممکن است استفراغ فرد به ریه‌ها آسپیره شده و باعث بروز عفونت‌های جدی شود
- هایپوترمی یا کاهش دما بدن
- در صورتی که فرد حجم زیادی از مایعات را از دست بدهد (دهیدراتاسیون)، احتمال آسیب مغزی وجود دارد
- در صورتی که میزان گلوکز بدن افت کند (هایپوگلایسمی)، ممکن است منجر به تشنج شود
اگر مسمومیت با الکل شدید بود، ممکن است فرد به کما رفته و به طور بالقوه بمیرد.
در این مقاله به جای بررسی خطرات محیطی سوءمصرف الکل مانند پرخاشگری و دعوا کردن، از دست دادن دارایی‌های خود و یا برخوردن به مشکلات قانونی، برروی جنبه‌های پزشکی مسمومیت با الکل تمرکز شده است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
لازم نیست همه علائم و نشانه‌ها را قبل از مراجعه داشته باشید. فردی با مسمومیت الکلی که هوشیار نیست یا نمی‌توان او را بیدار کرد در خطر مرگ قرار دارد.
مسمومیت با الکل یک فوریت اورژانسی است
- اگر مشکوک به این هستید فردی دچار مسمومیت با مشروب شده، حتی اگر علائم و نشانه‌های معمول را ندارد:
- با ۱۱۵ تماس بگیرید. هیچ وقت فکر نکنید که فرد می‌خوابد و بعد از خواب حالش خوب می‌شود.
- آماده ارائه اطلاعات باشید. اگر اطلاع دارید، پرسنل درمانی یا اورژانس را از نوع، مقدار و زمان مصرف مشروب آگاه کنید.
- هیچ وقت یک فرد ناهشیار را به حال خود رها نکنید. چون رفلکس گگ یا اغ زدن در این افراد از بین می‌رود، امکان خفگی خودبه‌خودی وجود دارد. هنگام انتظار برای رسیدن اورژانس، فرد را وادار به استفراغ نکنید؛ چون ممکن است با چیزهایی که بالا می‌آورد خفه شود.
- به کسی که در حال استفراغ است کمک کنید. سعی کنید بایستد. اگر مجبور به دراز کشیدن است، سر او را به طرفین خم کنید تا خفه نشود. سعی کنید فرد را بیدار نگه دارید.
درمان مسمومیت الکلی
مسمومیت با الکل عارضه جدی پزشکی محسوب می‌شود. در صورت شک به این عارضه باید مداخلات پزشکی لازم برای درمان مسمومیت الکلی سریعاً اعمال شد.
در صورتی که فردی مشکوک به مسمومیت با الکل است، باید سریعاً آمبولانس درخواست شود. پیش از رسیدن آمبولانس، دستورات زیر باید اعمال گردد:
- سعی کنید فرد را بیدار نگه دارید
- سعی کنید فرد را در حالت نشسته نگه دارید، نه دراز کش. اگر فرد اجبارا دراز کشید، سر او را طرفین بچرخانید
- اگر فرد قادر به نوشیدن آب است، به او آب بدهید
- اگر فرد بی‌هوش است، فرد را در حالت ریکاوری قرار دهید و تنفس وی را بررسی کنید
- به فرد قهوه ندهید. کافئین باعث کم شدن آب بدن یا دهیدراتاسیون می‌شود
- نگذارید فرد به پشت دراز بکشد
- به فرد اجازه مصرف بیشتر الکل را ندهید
- فرد را مجبور به راه رفتن نکنید
در بیمارستان بر اساس میزان الکل خون فرد و شدت علائم و نشانه‌های بیمار، ممکن است کادر درمانی تا کاهش تدریجی سطح خونی الکل، فرد را تحت نظارت قرار دهند. اما بسته به شدت علائم مسمومیت می‌توان درمان‌های‌دیگری نیز اتخاذ نمود:
- لوله‌ای که در داخل نای قرار داده شده می‌شود تا به تنفس فرد کمک کند
- استفاده از مایعات داخل وریدی برای مدیریت میزان آب بدن، قند خون و ویتامین
- استفاده از سوند ادراری در صورت بی‌اختیاری ادرار
- در بعضی موارد، ممکن است معده بیمار پمپ شود. مایعات از طریق لوله‌ای که از دهان یا بینی جای گذاری شده است، به بیرون کشیده می‌شود.
اگر فردی، اغلب کودکان، سهواً الکل متانول و ایزوپروپیل را مصرف کنند و دچار مسمومیت با الکل شوند، ممکن است برای درمان مسمویت الکلی برای خارج کردن سریع‌تر سم از بدن، به دیالیز نیاز داشته باشیم.
علت مسمومیت با مشروبات
زمانی که فرد مشروبات الکلی مصرف می‌کند، کبد فرد وظیفه فیلتره کردن و پاکسازی سم الکل را از بدن بر عهده دارد.
بدن فرد الکل را بسیار سریع‌تر از غذا جذب می‌کند و الکل سریع‌تر در دستگاه گردش خون فرد پخش می‌شود.
این درحالی است که کبد تنها قادر است میزان مشخصی از الکل را پردازش و متابولیزه کند؛ تقریباً یک واحد استاندارد مشروب الکلی در هر ساعت.
اگر فردی در یک ساعت دو واحد نوشیدنی الکلی مصرف کند، مقدار الکل اضافی (یک واحد استاندارد) در جریان خونش وجود خواهد داشت. اگر در طی ساعت بعدی، فرد دو نوشیدنی دیگر مصرف کند، از زمان آغاز مصرف، دو واحد استادندار نوشیدنی الکلی در خون خود خواهد داشت.
هرچه فرد سریع‌تر الکل بنوشد، میزان الکل خون نیز بیشتر خواهد شد. نوشیدن سریع مشروبات الکلی می‌تواند میزان الکل خون (BAC) را به حدی بالا ببرد که عملکردهای ذهنی و جسمی فرد تحت تأثیر منفی قرار بگیرند. اگر BAC به اندازه کافی بالا باشد، عملکردهای فیزیکی مانند تنفس و رفلکس گگ (که مانع از خفگی افراد می‌شود) نیز مختل خواهد شد.
بر اساس اطلاعات به دست آمده از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) سالانه ۲۲۰۰ مورد مرگ ناشی از مسمومیت با الکل در ایالات متحده گزارش می‌شود (به طور متوسط ۶ مورد مسمومیت در هر روز)
افرادی که بیشتر در معرض خطر بیشتر مسمومیت با الکل قرار دارند شامل:
- دانشجویان کالج
- افرادی که سالیان طولانی الکل مصرف کرده‌اند
- افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که با الکل تداخل دارند
بهبودی و ریکاوری از مسمومیت الکلی
در طول بهبودی از مسمومیت الکلی، فرد ممکن است علائمی را تجربه کند:
- سردرد
- دردهای شکمی
- حالت تهوع
- اضطراب
- ترمور یا لرزش بدن
مقابله با کم آبی بدن و عدم مصرف بیشتر الکل بسیار مهم است.
