ادرار کف آلود معمولاً به خاطر جریان سریع ادرار ایجاد می‌شود. با این وجود، برخی از بیماری‌ها نیز میتواند منجر به ایجاد کف در ادرار شود.
اگر فردی به طور مکرر کف در ادرار خود مشاهده کند و یا علائم دیگری همراه با ادرار کف آلود داشته باشد، باید برای بررسی بیشتر وضعیت خود، به پزشک مراجعه کند.
این مقاله علل کف در ادرار و روش‌های درمانی متناسب برای هر وضعیت بیماری را مورد بررسی قرار می‌دهد.
علل ایجاد کف در ادرار
اگر فرد ادرار زیاد خود را به یکباره رها کند و یا به سرعت یا با زور ادرار کند، ممکن است شکل ادرار کف آلود شود. سرعت ادرار کردن، باعث ایجاد حباب‌هایی موقتی در ادرار می‌شود.
صابون و مواد تمیز کننده موجود در آب توالت هم میتواند در ادرار، حباب ایجاد کند.
علاوه بر موارد گفته شده، چندین وضعیت پزشکی شایع هم میتواند منجر به ایجاد کف در ادرار شود. این وضعیت‌ها شامل:
کم آبی یا دهیدراسیون
اگر ادرار بسیار تیره و یا بسیار غلیظ باشد، ممکن است کف آلود به نظر برسد. این حالت به دلیل آن است که فرد به مقدار کافی مایعات شفافی مثل آب نمی‌نوشد. مایعات شفافی چون آب به طور طبیعی برای رقیق کردن سایر مواد موجود در ادرار لازم هستند.
بیماری‌های کلیوی
یکی از کارکرد های مهمِ کلیه‌ها، تصفیه پروتئین‌های موجود در خون است. این پروتئین‌ها عملکردهای اساسی از جمله حفظ تعادل مایعات بدن را به عهده دارند.
اگر آسیبی به کلیه وارد شود یا فرد دچار بیماری کلیوی شود، این پروتئین‌ها از طریق کلیه‌ها به داخل ادرار نشت پیدا می‌کنند.
به این حالت “پروتئینوری” گفته می‌شود. این اصطلاح به معنای “حضور پروتئین در ادرار” است.
پروتئین‌های اضافی ادرار، کشش سطحی ادرار را کاهش می‌دهند و باعث ایجاد کف در ادرار می‌شوند. این وضعیت مشابه تأثیر صابون بر آب است.
پروتئینوری میتواند نشانه اولیه بیماری کلیوی باشد. دیگر علائم همرا با پروتئینوری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خارش صورت
- تهوع
- تنگی نفس
- ورم کردن
- خستگی مفرط و توجیه نشده
- تکرر ادرار
- استفراغ
اگر فردی علائم گفته شده و سابقه خانوادگی بیماری‌های کلیوی، فشار خون بالا و یا دیابت را داشته باشد، باید برای بررسی‌های لازم به پزشک مراجعه کند.
دیابت
دیابت و سایر عللی که قند خون را بالا می‌برند نیز از دلایل مهم ادرار کف آلود هستند.
فردی که دیابت کنترل نشده داشته باشد، مولکول‌های گلوکز ِ بیشتری در بدن دارد. گلوکز یا همان قند، مانند پروتئین، مولکول بزرگی در بدن به شمار می‌آید.
اگر سطح گلوکز خون بسیار بالا باشد، کلیه‌ها به درستی نمی‌توانند این مولکول‌ها را تصفیه کنند، در نتیجه کلیه‌ها اجازه می‌دهند گلوکز و پروتئین اضافی از طریق ادرار دفع شود و باعث ایجاد کف در ادرار شود.
افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده علاوه بر ادرار کف آلود، علائم زیر را هم ممکن است داشته باشند:
- تاری دید
- خشکی دهان
- احساس تشنگی دائمی
- افزایش دفعات ادرار
- گرسنگی توجیه نشده
- خارش پوست
- خستگی مفرط و توجیه نشده
تشخیص ادرار کف آلود
پزشک میتواند با آزمایش نمونه ادرار و بررسی سطح پروتئین موجود در آن و مقایسه آن با میزان نرمال دفع پروتئین در ادرار، علت کف در ادرار را تشخیص دهد.
اگر ادرار فرد پروتئین بالایی داشته باشد، پزشک برای اطمینان از نتیجه این آزمایش، درخواست آزمایش ادرار ۲۴ ساعته می‌دهد. این آزمایش به این شکل است که فرد باید تمام ادرار خود را طی ۲۴ ساعت درون ظرف به خصوصی جمع آوری کند.
آزمایشگاه این ادرار جمع آوری شده را بررسی می‌کند و مقدار آلبومین آن را با مقدار کراتینینِ موجود در آن مقایسه می‌کند. آلبومین یک پروتئین اولیه در خون است و کراتینین یکی از مواد زاید تولید شده در بدن است.
اگر نسبت آلبومین به کراتینین یک فرد، بالاتر از حد معمول باشد، میتواند نشان دهنده بیماری کلیوی باشد. همچنین ممکن است این حالت به خاطر آسیبی به کلیه‌ها ایجاد شده باشد به گونه‌ای که این آسیب، روند تصیفه کلیوی را مختل کرده باشد.
پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را برای ارزیابی میزان قند خون یا عملکرد کلیه توصیه کند.
آن‌ها همچنین ممکن است درخواست تصویر برداری (مانند اسکن MRI) دهند تا از سلامت ساختاری کلیه‌ها اطمینان حاصل نمایند.
درمان ادرار کف آلود
روش درمان کف در ادرار، به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد.
اگر فرد دچار کم آبی شده باشد، باید مایعات شفاف بیشتری بنوشد تا زمانی که رنگ ادرار زرد کمرنگ یا تقریباً شفاف شود.
اگر علت اصلی ادرار کف آلود، دیابت است، پزشک داروی خوراکی یا انسولین تزریقی را برای کاهش قند خون تجویز می‌کند. ممکن است لازم باشد فرد بیمار مرتباً سطح قند خون خود را بسنجد تا مطمئن شود که قند خون در محدوده قابل قبول قرار گرفته است.
ممکن است پزشک داروهایی را برای افراد مبتلا به بیماری زودرس کلیه تجویز کند. همچنین تغییر سبک زندگی هم به این افراد توصیه می‌شود:
- پایبندی به رژیم غذای سالم و کم نمک
- کنترل فشار خون بالا
- کنترل قند خون بالا
- ورزش روزانه
- قطع مصرف سیگار
افرادی که مبتلا به بیماری شدید کلیه هستند یا عملکرد کلیههایشان بسیار کم شده است نیازمند انجام دیالیز هستند. دیالیز روشی است که طی آن خون فرد از مواد زاید پاک می‌شود.
نتیجه گیری
اگر فردی ادرار کف آلود دارد، باید ابتدا علل شایع ایجاد کف در ادرار را بررسی کند. این علل شامل ادرار کردن با سرعت زیاد، کم آبی یا وجود صابون و مواد شوینده در آب توالت است.
با این وجود، اگر کف در ادرار با علائم دیگری همراهی داشته باشد یا مکرراً اتفاق بیافتد، باید برای بررسی‌های تکمیلی به پزشک مراجعه کرد.
