وجود یک برآمدگی یا لکه‌های کوچک بر روی آلت تناسلی امری غیر معمول نیست. اما وجود زخم روی اندام تناسلی مرد اغلب دردناک و ناراحت کننده است و معمولاً نشانه دهنده وجود نوعی بیماری زمینه‌ای مانند عفونت‌های مقاربتی (STI) یا اختلال در سیستم ایمنی بدن است. در این مقاله در مورد دلایل احتمالی زخم روی اندام تناسلی مرد و انواع علائمی که باعث می‌شود فرد بع پزشک مراجعه کند، صحبت خواهد شد.
علت زخم روی اندام تناسلی مرد
عفونت‌های مقاربتی
عفونت‌های مفاربتی متداولی باعث بروز زخم روی اندام تناسلی مرد می‌شوند. به خاطر داشته باشید که بسیاری از این عفونت‌ها می‌توانند به دلیل استفاده مشترک از وسایل شخصی یا تماس نزدیک با فرد دیگر منتقل شوند، بنابراین افراد باید حتی اگر فعالیت جنسی نداشته باشند، برای رد علت‌های اختمالی به پزشک مراجعه کنند.
۱. تبخال تناسلی
تبخال تناسلی بیماری است که در اثر عفونت با ویروس تبخال سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. عفونت HSV تقریباً در تمامی موارد در نتیجه رابطه جنسی محافظت نشده با شخصی است که قبلاً عفونت HSV داشته است، بروز می‌یابد. این امر به وجود علائم در فرد آلوده ارتباطی ندارد و حتی در صورت عدم وحود علائم تبخال نیز امکان انتقال بیماری وجود دارد.
تبخال دستگاه تناسلی می‌تواند باعث بروز زخم‌هایی دردناک، با حالت تاول مانند و زخم روی اندام تناسلی مرد بر روی سطح و قاعده آلت تناسلی شود.
زخم‌ها همچنین ممکن است در نواحی دیگر مانند پوبیس یا محل رشد موها، اسکروتوم، قسمت بالایی ران‌ها، باسن و دهان (در صورت داشتن رابطه جنسی دهانی با شخص مبتلا) ظاهر شوند.
علائم دیگر هرپس تناسلی شامل موارد زیر است:
- درد
- احساس ناراحتی
- احساس خارش
- جای زخم یا نواحی‌ای حساسی که در اثر ترکاندن تاول‌ها بر جای می‌مانند
تبخال تناسلی هیچ درمانی ندارد، اما می‌توان شیوع آن را محدود کرده، درد و ناراحتی را تسکین داده و احتمال انتشار آن را از طریق رعایت موارد زیر کاهش داد:
- مصرف داروهای ضد ویروسی، مانند آسیکلوویر (Zovirax) یا والاسیکلوویر (Valtrex)
- شستن مناطق آلوده را با آب گرم و صابون ملایم
- پوشیدن لباس‌های نخی گشاد
۲. شپش عانه
شپش‌های عانه، حشرات ریز هستند که می‌توانند در اطراف دستگاه رشد کرده و تغذیه کنند. این حشرات همچنین می‌توانند در مناطق دیگر پوشیده از موهای ضخیم مانند ابروها یا زیر بغل نیز وجود داشته باشند.
انتقال بیماری با داشتن رابطه جنسی محافظت نشده و یا تماس جنسی نزدیک با شخصی مبتلا انجام می‌شود. همچنین میمکن است شپش‌ها از طریق لباس، حوله، بالش و پتو مشترک نیز منتقل شوند. برخی از علائم شپش ناحیه پوبیس عبارت‌اند از:
- خارش اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد که شب‌ها تشدید می‌یابد.
- وجود نقاط کوچک و مایل به آبی که محل گزیدپی است.
- تب پایین
- خستگی مفرط
- تحریک پذیری
راه درمان شپش‌های پوستی موارد زیر را شامل می‌شود:
- استفاده از شامپو یا لوسیون‌های بدون نسخه، مانند لوسیون پرمترین که باید به طور مستقیم بر روی پوست و موهای زده شود
- استفاده از موچین برای از بین بردن تخم یا قطعات باقی مانده از شپش
- جارو کردن خانه
- شستن تمامی لباس‌ها، ملافه‌ها، حوله‌ها و سایر وسایل با استفاده از آب گرم و سفید کننده
- در صورت عدم بهبود، استفاده از لوسیون‌هایی مانند مالاتیون (Ovide) تحت تجویز پزشک
۳. کنه
در این حالت زخم روی اندام تناسلی مرد در اثر حفر تونل‌هایی توسط كنه‌های كوچک ایجاد می‌شود. در آن جا کنه سلولهای پوستی را خورده و تخم تولید می‌کند. این بیماری می‌تواند از طریق رابطه جنسی محافظت نشده و همچنین رابطه نزدیک با شخصی مبتلا منتقل شود.
علائم زخم شامل موارد زیر است:
- تحریک پوست
- خارش پوست
- وجود تاول‌هایی که ممکن است عفونت کنند
- پوست پوسته شدن پوست
- وجود خطوط سفید که کنه‌ها با حفر پوست ایجاد کرده‌اند
این زخم‌ها معمولاً به درمان با پمادهایی قوی تجویزی نیاز دارند.
پزشک همچنین ممکن است داروی آنتی هیستامین مانند بنادریل (دی فنیدرامین) برای رفع خارش یا آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ناشی از تاول‌های سر باز را توصیه کند.
۴. شانکروئید
بیماری شانکروئید معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های هموفیلیوس دوکرئی، از طریق رابطه جنسی محافظت نشده پخشبه فرد دیگر منتقل شده و دستگاه تناسلی فرد را آلوده کرده و باعث ایجاد زخم روی اندام تناسلی مرد شوند.
علائم شانکروئید عبارتند از:
برجستگی‌های ریز، براق، خاکستری بر روی آلت، اسکروتوم و نواحی اطراف
- وجود زخم‌هایی که مایع یا خون را باز و از بین می برند
- درد اطراف زخم روی اندام تناسلی مرد
- درد در طول دخول یا ادرار
- تورم در ناحیه تناسلی
- تورم غدد لنفاوی که می‌تواند باعث باز شدن پوست و ایجاد آبسه شود
درمان شانکروئید شامل موارد زیر است:
- استفاده از آنتی بیوتیک‌ها، مانند آزیترومایسین (Zithromax) یا سیپروفلوکساسین (Cetraxal)، برای از بین بردن باکتری‌ها و کاهش جای زخم
- جراحی برای تخلیه آبسه‌های چرکی
۵. مولوسکوم کانتوژیوزوم یا زگیل آبکی
مولوسکوم کانتوژیوزوم زمانی با ورود ویروس آبله به پوست بروز می‌یابد. این بیماری از طریق رابطه جنسی محافظت نشده، تماس پوستی یا استفاده از لوازم مشترک مانند لباس‌ها و منتقل می‌شود.
علائم بیماری مولوسکوم کانتوژیوزوم عبارتند از:
- برجستگی‌های خارش دار، قرمز رنگ و دردناک روی آلت تناسلی که ممکن است به تنهایی یا به صورت خوشه‌های ۲۰ تایی یا بیشتر ظاهر شوند
- زخم‌هایی که در اثر خراش ایجاد شده و ممکن است عونی شده و ویروس را پخش کنند
برخی از موارد بیماری زگیل آبکی به طور خودی خود طی چند روز از بین می‌رود. اما موارد دیگر ممکن است به درمان نیاز داشته باشند، مانند:
- کرم‌های موضعی یا پمادها مانند کرم پودوفیلوتوکسین (Condylox) برای از بین بردن برجستگی‌ها
- برداشتن توده‌ها به وسیله جراحی پلاستیک
- کرایوتراپی
- لیزر
۶. سیفلیس
سفلیس یک عفونت جدی است که توسط باکتری تروپونما پالیدیوم (Treponema pallidum) طی رابطه جنسی محافظت نشده با شخصی مبتلا ایجاد می‌شود. در صورت عدم درمان ممکن است باعث بروز عوارض زیر شود:
- بثورات قرمزی که می‌تواند در قسمت تحتانی تنه، کف دست‌ها و پاها پخش شود
- تب شدید
- تورم غدد لنفاوی
- سردرد
- فلج
- کوری
در مراحل اولیه سفلیس، درمان با آنتی بیوتیک‌های خوراکی میسر است. اما در موارد پیشرفته‌تر ممکن است به درمان آنتی بیوتیک داخل وریدی نیاز باشد.
۷. گرانولوم اینگوینال
گرانولوم اینگوینال یا دونووانوزیس از طریق باکتری کلبسیلا گرانولوماتیس با رابطه جنسی محافظت نشده ایجاد می‌شود. این وضعیت باعث ایجاد زخم روی اندام تناسلی مرد و ضایعات باز در اطراف ناحیه تناسلی و مقعد می‌شود.
گرانولوم اینگوینال سه مرحله دارد که در هر کدام علائم متفاوتی بروز می‌یابد:
- مرحله ۱: شامل بروز جوش‌های کوچک و برجستگی‌های صورتی و بدون درد است.
- مرحله ۲: شامل زخم‌های بوداریست که توسط بافت دانه‌ای احاطه شده است
- مرحله ۳: شامل ظاهر شدن زخم‌های عمیق‌تریست که می‌تواند باعث بروز لکه های قهوه ای روی اندام تناسلی شود
برای جلوگیری از ماندن لکه های قهوه ای روی اندام تناسلی باید به سرعت درمان آنتی بیوتیکی را آغاز کرد.
۸. لنفوگرانولوم ونروم
لنفوگرانولوم ونروم یک عفونت مقاربتی است که توسط باکتری‌های کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می‌شود. علائم بیماری شامل:
- وجود برآمدگی و زحم روی آلت تناسلی مرد یا مقعد که ممکن است جای زخم باقی بماند
- تورم غدد لنفاوی
- ترشحات رکتال
- درد مقعد یا روده بزرگ
- احساس یبوست
- تب
زخم های LGV گاهی اوقات بدون درمان از بین می‌روند. اما زخم‌های طولانی مدت و دردناک معمولاً به آنتی بیوتیک‌های خوراکی نیاز دارند.
بیماریهای پوستی دستگاه تناسلی مردان
زخم روی اندام تناسلی مرد اغلب نشان دهنده وجود بیماری مقاربتی است با این حال گاهی دیگر بیماریهای پوستی دستگاه تناسلی مردان نیز باعث بروز این حالت می‌شوند.
۱.پسوریازیس
پسوریازیس بیماری پوستیست که باعث اقزایش رشد سلولهای پوستی می‌شود. تصور می‌شود که این بیماری ناشی از جمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به سلولهای سالم پوستی است. علائم شایع پسوریازیس در دستگاه تناسلی شامل موارد زیر است:
- برآمدگی یا راش قرمز رنگ در دستگاه تناسلی
- خارش یا ناراحتی در اطراف منطقه آسیب دیده
- خشک شدن پوست که باعث ساییدگی و خونریزی می‌شود
می‌توانید علائم خود را در خانه با روش‌های زیرتسکین دهید:
- برای تسکین درد و خارش، پارچه‌ی سرد و مرطوبی را بر روی ناحیه قرار دهید
- از لوسیون‌های موضعی یا آلوئه ورا برای تسکین خشکی پوست استفاده کنید
اگر درمان‌های خانگی نتیجه‌ای نداشت، ممکن است پزشک روش‌ههای زیر را توصیه کند:
- درمان پوست مبتلا با نور UV
- استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کاهش التهاب
- تزریق فاکنورهای بیولوژیک، مانند آدالیموماب (Humira)
- مصرف رتینوئیدها، مانند استریتین (سوریتان)
۲. اگزما
اگزما به گروهی از بیماریهای پوستی اشاره دارد که باعث ایجاد بثورات پوستی می‌شوند. انواع مختلفی از اگزما وجود دارد و بسیاری از آن‌ها می‌توانند باعث بیماریهای پوستی دستگاه تناسلی مردان شوند. برخی از موارد ناشی از استرس یا قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده است، در حالی که برخی موارد دلیل روشنی ندارند.
بثورات اگزما معمولاً به صورت برجستگی‌های خشک و قرمز ظاهر می‌شوند. در موارد شدیدتر نیز ممکن است تاول‌هایی بروز یابند که ترکیده شده و پوسته پوسته می‌شوند. خارش ناحیه آسیب دیده نیز معمول است.
در موارد خفیف اگزما می‌توان:
- گذاشتن یک پارچه خیس و سرد روی ناحیه برای تسکین خارش
- استفاده از لوسیون‌های بدون بو برای رفع خشکی
اگر مرتباً آلت تناسلی خود را با محصولات معطر می‌شویید، استفاده از آن‌ها را بریا مدت معینی متوقف کنید.
اگر درمان‌های خانگی کارساز نبود، ممکن است مراجعه به پزشک ضروری باشد. به احتمال زیاد پزشک یکی از داورهای زیر را تجویز خواهد کرد:
- مهارکننده‌های کلسینورین، مانند پیمکلرولیموس (ایدل)
- کورتیکواستروئیدهای موضعی، مانند هیدروکورتیزون
- کرم‌های آنتی بیوتیکی مانند موپیروسین
- داروهای تزریقی مانند دوپیلوماب
۳. سندرم بهجت
سندرم بهجت یک بیماری خود ایمنی نادر است که به شریان‌ها و رگ‌ها آسیب می‌رساند. این امر باعث ایجاد زخم در نواحی مختلف از جمله زخم روی اندام تناسلی مرد می‌شود. علائم دیگر سندرم بهجت شامل موارد زیر است:
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم و تورم
- مشکلات بینایی
- درد و تورم مفاصل
- درد شکمی
- اسهال
- سردرد
هیچ درمانی برای سندرم بهجت وجود ندارد، اما چندین داروی می‌توانند در مدیریت علائم کمک کننده باشند. از جمله:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن (Advil) برای دوره‌های خفیف شعله وری بیماری
- کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کاهش التهاب اطراف زخم‌ها
- کلشی سین (Colcrys) برای تسکین درد مفاصل
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین یا سیکلوفسفامید برای جلوگیری از آسیب بیشتر سیستم ایمنی بدن به شریان‌ها و رگ‌های
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
حتی اگر زخم روی اندام تناسلی مرد کوچک باشد، بهتر است توسط پزشک معاینه شود، به خصوص اگر احتمال وجود یک بیماری مقاربتی مطرح باشد. در ضمن پیش از مراجعه به پزشک، از انجام هرگونه فعالیت جنسی با دیگران خودداری کنید تا علت وجود زخم روی اندام تناسلی را بیابید.
صرف نظر از علت بروز زخم روی اندام تناسلی مرد ، در صورت بروز علائم عفونت جدی، فوراً به مراجعه کنید:
- ادرار یا انزال دردناک
- گلو درد
- ترشح بد بو
- تب
- لرز
- تنگی نفس
- خستگی
- اسهال
- استفراغ
