حفظ باروری (fertility preservation)، روشی برای ذخیره یا محافظت از بافتهای تولیدمثلی است تا توانایی باروری فرد حفظ شود. معمولترین روشهای آن عبارتاند از انجماد و ذخیرهسازی تخمک، اسپرم و تخم. هرچند که روشهای دیگری برای اینکار وجود دارند.
در بیماران سرطانی، بسته به نوع بیماری، ارگانهای تولیدمثلی میتواند بهطور مستقیم یا غیرمستقیم مورد حمله قرار گیرند و اثرات جانبی این حملات در بسیاری از موارد دائمی میباشند.
درنتیجه برای بسیاری از این افراد که مایل حفظ قدرت باروری خود هستند، روشهای متفاوتی وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی از آنان میپردازیم.
روشهای متداول حفظ بارداری در زنان عبارتاند از:
جابهجایی تخمدان: برای حفاطت از تخمدانها در برابر تشعشعات، یکیاز آنها یا هردو با عملجراحی جابهجا میشوند و گزینهی اصلی برای افرادی است که در ناحیهی لگن، در معرض تشعشع قرار دارند. درصورت شکستخوردن این روش، استفاده از IVF جز راههای درمانی بعد قرار دارد.
انجماد تخمک (oocyte cryopreservation): در این روش، زن درمان هورمونی برای تحریک تولید تخمک دریافت میکند. سپس تخمکهای تولیدشده از فولیکولها خارج میشوند و پس از انجماد، تا زمان استفادهی مجدد نگهداری میشوند.
انجماد تخم (embryo cryopreservation): طبق انجمن سرطان آمریکا، انجماد تخم موفقیتآمیزترین روش برای حفظ باروری زنان است. این روش، شباهت فراوانی به روش انجماد تخمک دارد چرا که تخمکها از تخمدان خارج میشوند و بهشکل مصنوعی با اسپرم ترکیب میشوند. سلول تخمِ حاصل بهشکل یخزده محافظت میشود.
محافظت لگن: زنانی که در ناحیهی لگن یا سایر نقاط در معرض تشعشعات قرار دارند میتوانند قدرت باروری خود را از دست دهند.
خارجکردن سرویکس یا رادیکال تراکلکتومی (radical trachelectomy): برای بیمارانی که در مراحل اولیهی سرطان سرویکس قرار دارند، دربرخی موارد برای حفاظت از رحم در برابر متاستاز سلولهای سرطانی، سرویکس خارج میشود.
درمانهای غیرجراحی سرطان آندومتریال: مراحل ابتدایی سرطان آندومتریوم (لایهی داخلی رحم) میتواند با درمان دارویی و بدون نیاز به عمل جراحی درمان شود.
تکنیکهای آزمایشی دیگری برای حفظ باروری در بیماران سرطانی وجود دارد از جمله:
انجماد بافت تخمدان (Ovarian tissue cryopreservation): شامل خارجسازی بافت مولد سلولهای تخمک در تخمدان و انجماد و نگهداری آنها میشود؛ سپس در زمان نیاز مجدداً به بدن بیمار بازگردانده میشود. این روش ممکن است برای برخی سرطانها از قبیل لوکمیا مناسب نباشد چرا که این نوع این سرطان، میتواند بافت درونی تخمدان را تحت تأثیر قرار دهد.
متوقفکردن فعالیت تخمدان (Ovarian suppression): درمانهای هورمونی میتواند برای جلوگیری از فعالیت تخمدانها و حفاظت از تخمکها در طول دورهی درمان سرطان کاربردی باشد.
بسته به نوع سرطان و سن فرد، روشهای درمانی متفاوتی استفاده میشوند؛ برای مثال برای برخی افراد، دزمان سریع باید رخ دهد درحالی که باروری برخی دیگر ممکن است تحت تأثیر بیماری قرار نگیرد.