شاید برایتان پیش آمده باشد که هنگام فین کردن یا سرماخوردگی، با حجم زیادی از ترشحات یا «آشغال‌های بینی» مواجه شوید و از خود بپرسید: ترشحات بینی از کجا میاد؟ یا اینکه آب بینی از کجا میاد؟ یا حتی سوالاتی عجیب‌تر مثل: خل دماغ چیست؟
در این مقاله قصد داریم به زبان ساده و در عین حال علمی، به تمام این سوالات پاسخ دهیم تا بدانید محتویات دماغ چه هستند، از کجا می‌آیند و نقش آن‌ها در بدن چیست؟
حتماً بخوانید:
محتویات بینی چیست و از کجا می‌آید؟
بینی ما به طور مداوم در حال تولید مخاط (یا موکوس) است. این ماده لزج توسط غدد مخاطی در مسیر تنفسی تولید میشود و از طریق بینی، گلو و حتی ریه‌ها در بدن پخش میشود. وقتی شما عطسه یا فین می‌کنید، بخشی از این مخاط بیرون می‌آید و همان چیزی است که بسیاری از ما به آن «آشغال بینی»، «اشغال دماغ» یا «خل بینی» می‌گوییم.
به طور میانگین، بدن در روز بیش از یک لیتر مخاط تولید می‌کند. بیشتر این مخاط به‌صورت طبیعی توسط موهای ریز داخل بینی به سمت گلو هدایت میشود و ما بدون اینکه متوجه شویم آن را قورت می‌دهیم. اما وقتی بیمار می‌شویم یا به چیزی حساسیت داریم، این میزان افزایش یافته و باعث میشود حس کنیم بینی‌مان پر شده است.
آب بینی از کجا میاد و چرا زیاد میشه؟
سوالی که خیلی‌ها می‌پرسند این است که واقعاً آب بینی از کجا ترشح میشود؟ یا فین دماغ از کجا میاد؟ پاسخ این است: بیشتر این آب از غدد مخاطی در دیواره بینی تولید میشود، نه از سینوس‌ها. برخلاف تصور عموم، نقش سینوس‌ها در تولید آب بینی بسیار کم است.
علل اصلی افزایش ترشحات بینی یا آبریزش بینی شامل:
-
سرماخوردگی یا آنفولانزا: ویروس‌ها باعث تحریک غدد مخاطی شده و تولید مخاط را افزایش می‌دهند.
-
آلرژی‌ها: بدن با مواد آلرژن مثل گرد و غبار، گرده گیاهان یا موی حیوانات به همان شکلی برخورد می‌کند که با میکروب‌ها. واکنش بدن در برابر آلرژن‌ها باعث ترشح آب بینی میشود.
-
سینوزیت: التهاب سینوس‌ها باعث انسداد و تجمع مخاط میشود و گاهی حتی مخاط به گلو نشت می‌کند.
-
هوای خشک یا آلوده: در هوای خشک، بدن برای مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی، مخاط بیشتری تولید می‌کند.
خل دماغ چیست؟ اشغال دماغ چیه؟
این اصطلاحات که بیشتر در زبان عامیانه استفاده می‌شوند، در واقع به مخلوطی از مخاط خشک‌شده، گرد و غبار و سلول‌های مردهاطلاق میشود. وقتی هوا خشک است یا در معرض آلودگی قرار داریم، مخاط تولیدی بینی خشک شده و به شکل «خل» یا «اشغال دماغ» در می‌آید.
پس اگر می‌پرسید کثیفی دماغ از کجا میاد یا اشغال‌های دماغ چطور ساخته میشن، جواب خیلی ساده است: این‌ها در واقع مواد دفاعی بدن در برابر آلاینده‌ها هستند.
نقش مخاط بینی در سلامتی چیست؟
مخاط بینی مثل یک فیلتر طبیعی عمل می‌کند و هوای ورودی به بدن را پاکسازی، مرطوب و گرم می‌کند. مخاط همچنین باکتری‌ها، ویروس‌ها و ذرات گرد و غبار را به دام می‌اندازد. بنابراین هر بار که شما فین می‌کنید یا «عن دماغ» را خارج می‌کنید، در واقع دارید مواد زائد و مضر را از بدن بیرون می‌ریزید.
چه زمانی فین کردن مفید است؟
فین کردن زمانی مفید است که ترشحات زیاد باعث انسداد بینی شده باشند. اما باید با فشار ملایم انجام شود. فین بینی از کجا میاد؟ از مخاطی که در حفره‌های بینی جمع شده و آماده خروج است. اگر بیش از حد محکم فین کنید، ممکن است به پرده گوش یا سینوس‌ها فشار وارد شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در حالت طبیعی، مخاط بینی و آب دماغ نشانه عملکرد درست بدن هستند. اما اگر با علائم زیر همراه باشند، نیاز به بررسی تخصصی دارند:
-
ترشحات بینی غلیظ و بدبو یا همراه با خون
-
آبریزش مزمن بیش از دو هفته
-
درد شدید در صورت یا اطراف چشم‌ها
-
تب، سردرد، یا خستگی مزمن
جمع‌بندی
پس اگر برایتان سوال است که دماغ از کجا میاد؟ یا خلط بینی از کجا میاد؟ باید بدانید که این‌ها همه بخشی از سیستم دفاعی بدن هستند. از آشغال بینی گرفته تا مخاط بینی، همه این مواد برای پاکسازی و محافظت از بدن در برابر آلودگی‌ها و عوامل بیماری‌زا به وجود می‌آیند. پس دفع این مواد نه‌تنها طبیعی بلکه مفید است.
