با این که مصرف این مواد دو دهه اخیر بسیار افزایش یافته است، اما همچنان شیرینکنندهها مصنوعی جبهه خوبی نزد مردم ندارد. ساکارین، مادهای که در دهه ۷۰ بسیار پرطرفدار بود، بعد از به اثبات رسیدن ارتباطش با سرطان در موشها به سرعت مصرفش کاهش یافت. این ارتباط بعدها به اثبات رسید که در انسان بسیار ضعیف است، اما محصولات محتوی ساکارین برای سالها بر روی بستهبندیاش، هشدار ابتلا به سرطان نوشته میشد، و این ننگ برای همیشه بر روی نام این ماده خواهد ماند. آسپاتام، به شکل خاصی مورد سرزنش و انتقاد قرار گرفت (چه با با دلیل و چه بدون دلیل قاطعی) به دلیل در ارتباط بودن با همه انواع بیماریها؛ بیماریهایی مانند سرطان، آلزایمر و اختلالات عصبی و نورونی. با افزایش آگاهی عمومی مردم در مورد شیرینکنندههای مصنوعی، مردم شروع کردند به فهمیدن این نکته که “بدون قند” به معنی سالم بودن نیست. در حقیقت گاهی اوقات مسئله کاملا معکوس است.
با این اوصاف بسیاری همچنان شیرینکنندههای مصنوعی (که با نامهای “جایگزین قند” و “شیرینکننده غیر مغذی” نیز شناخته میشوند) را جایگزین مناسب شکر و قند میدانند. آنها معمولا این مواد را توصیه میکنند؛ افرادی مانند برخی پزشکان و موسساتی مانند انجمن دیابت آمریکا، برای تحت کنترل قرار دادن وزن و دیابت افراد. به دلیل ناتوانی بدن ما در هضم بسیاری از این شیرینکنندها( با استثنای آسپارتام)، آنها میزان کالری کمی دارند و قند خون را افزایش نمیدهند.
آیا واقعا همینگونه است؟ یافتههایی که در سال ۲۰۱۴ توسط دانشمندان اسرائیلی بدست آمده کاملا خلاف این آگاهی را نشان میداد در مورد شیرینکنندهها مصنوعی و میزان قند خون. این مطالعه بدلیل کوچک بون نمونهاش(تنها ۷ نفر در یکی از بخشهایش) مورد انتقاد قرار گرفته است، با این حال این مطالعه تاثیر خودش را گذاشت. در این مطالعه فهمیده شد که میزان قند خون با مصرف شیرینکنندههای مصنوعی مشهور افزایش مییابد؛ شیرینکنندههایی مانند ساکارین، آسپارتام و سوکرالوز. این افزایش در برخی از موشها آنچنان شدید بود که آنها را مرز ابتلا به دیابت قرار داد. نتیجه مشابه در گروه کوچک انسانها نیز بدست آمد.
نویسندههای این تحقیق اطمینان کاملی بر روی این که این اتفاق چگونه و چرا رخ میدهد نداشتند ولی آنها فهمیدند که اتفاقات احتمالا مربوط به تاثیر شرینکنندهها مصنوعی بر روی میکروبیوم رودهها میباشد؛ میکروبیوم روده به مجموعه گسترده از باکتریهایی که روده زندگی میکنند گفته میشود. ما تعداد بیشتری باکتری در مقابل سلولهای خودمان داریم.(وزن کلی این باکتری چیزی در حدود ۴ پوند یا ۲ کیلوگرم است.) و تغییرات در میکروبیوم میتواند بنیانگذار یک سری تاثیرات بر روی سلامت کلی انسان باشد.(منبع:Rubin) جایگزینهای قند به شکلی این باکتریها را در انسان و موشها تغییر میدهد، که منجر میشود به شیوه هضم متفاوت گلوکز. که درنهایت این حالت منجر به افزایش قند خون میشود که به این حالت “اختلال در تحمل قند خون” گفته میشود. هنگامی که محققین از روش پیوند مدفوع برای وارد کردن باکتریهای عادی رودهای به داخل رودههای این افراد استفاده کردند، نتیجه برعکس شد و با استفاده از آنتیبیوتیکها برای تنظیم میکروبیوم نتیجه یکسان شد با حالت قبلی.
حال این مطلب چه معنایی میتواند برای دیابتیها و عاشقان نوشیدنیها شیرین دارد؟ گفتن این مطلب سخت است. نتیجه این تحقیق بسیار جدی است اما همچنان به مطالعات بیشتری بر روی این موضوع نیاز است. تا زمانی که یک جواب قطعی حاصل شود بهتر است این سخن را همچنان به یاد داشته باشیم: “تعادل در همه چیز”