برخلاف شهرت منفی آن، همه ی انواع نگرانی ها مخرب و حتی بیهوده نیستند، زیراکه نقش افزایش روحیه داشته و درواقع مانند یک بافر (تعادل گر) روحیه عمل میکنند.
روانشناسی به نام سوینی در اخیرترین مقاله ی منتشر شده ی خود به نام “مزایای اعجاب انگیز نگرانی”درباره ی نقش آن را در ایجاد روحیه ی مقابله گر و محافظه کار و اینکه چگونه موجب میشود تا مردم از اتفاقات ناخوشایند دوری کنند به بحث میپردازد. به عقیده ی سوینی، نگرانی موجب بهبود پس از حوادث تروماتیک، عادت کردن به شرایط محیطی جدید، بهبود افسردگی و شرکت در فعالیت هایی که سلامت را افزایش، و بیماری را دور میسازند خواهدشد. علاوه بر این، افرادی که بیشتر از سایرین ابراز نگرانی میکنند، معمولا در مدرسه و محل کار موفق تر بوده و در مورد مسئولیت خود اطلاعات و فهم کامل تری را کسب میکنند و در حل مشکلات عملکرد بهتری نشان میدهند.
نگرانی به عنوان محرک برای ایجاد انگیزه
پس از اینکه قدرت انگیزشی نگرانی مورد مطالعه قرار گرفت، وجود ارتباطی بین آن و رفتارهای منع کننده در راستای سلامت بیان شد؛ برای مثال، استفاده از کمربند ایمنی؛ و یا در مثالی گسترده تر، افرادی که نگرانی بیشتری در ارتباط با سرطان پوست داشتند، برای جلوگیری از آن اقدامات محافظتی مانند استفاده از کرم های ضدآفتاب را در پیش گرفتند. همچنین نسبت به افرادی که ابراز نگرانی کمتری داشتند، تست های بیشتری برای تشخیص وجود انواع سرطان های احتمالی انجام میدانند که موجب کمتر شدن ریسک آن در بین این گروه میشد.
در این مقاله، سوینی سه دلیل عمده را برای نقش انگیزشی نگرانی بیان میکند:
- نگرانی موجب القای این حس به فرد میشود که شرایط بحرانی است و نیاز به مداخله دارد. در نتیجه فرد از احساسات و ناخودآگاه خود به عنوان مرجع اطلاعات برای تصمیم گیری استفاده میکند.
- نگرانی درباره ی یک عامل استرس زا، موجب میشود تا این عامل به صورت ناخودآگاه از درجه ی اهمیت بیشتری در ذهن فرد برخوردار باشد و همواره مورد توجه فرد قرار بگیرد.
- حس ناخوشایند نگرانی، موجب ایجاد انگیزه در افراد، برای پیدا کردن راه حل های کاهش آن میشود.
نگرانی به عنوان بافر
نگرانی میتواند موجب افزایش احساس رضایت نسبت به پیشامد های بعدی در افراد شود. به عبارتی دیگر، در مقایسه با حس ناخوشایند نگرانی، همه ی انواع احساس های دیگر در درجه ی مطلوب تری قرار دارند، لذا نتیجه ی حاصل پس از اتفاق نگران کننده، درهر صورت برای فرد خوشایند تر از حالت عادی خواهد بود. به خصوص اگر این تجربه ی خوشایند، پس از یک تجربه ی بسیار ناخوشایند روی دهد.
اما باید توجه داشت که مقادیر بسیار بالا و شدید نگرانی برای سلامت مضر بوده و توصیه نمیشود، بلکه درجاتی از نگرانی به جا که موجب برنامه ریزی و رفتارهای محافظه کار است به عنوان عامل مفید برای سلامت ذکر شده است.