مواردی که در مورد منافع مصرف مکمل‌های ویتامین D گفته می‌شود آیا واقعی است؟ کدام را می‌توان باور کرد؟ دلیل اشتباه بودن بیشتر آن‌ها چیست؟
اخیرا، ویتامین D را مکملی معجزه‌آور معرفی می‌کنند که قادر است به شما در درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک کند. ولی آیا واقعا این گونه است؟ بررسی مطالعات اخیر که بر روی ویتامین D انجام شد، نشان داد که بیشتر این خواصی که برای ویتامین D گفته می‌شود تا حدی زیادی ثابت نشده است. مقاله‌ای با نام “ویتامین D: گزارشی از بررسی شواهد برای ده باور” نشان داد که مدرکی وجود ندارد که بتوان بیان کرد که ویتامین D می‌توان بیماری‌هایی مانند MS، افسردگی و آرتریت روماتوئید را درمان کند و نه شاهدی مبنی بر نقش مثبت ویتامین D در کاهش رخداد سرطان و عفونت‌های مجاری تنفسی.
پس چرا این تعداد بالای مقالات این گونه نتیجه‌گیری کرده‌اند؟ آن‌ها معمولا ارتباط بین کمبود ویتامین D و بیماری‌های مطرح شده را نشان می‌دهند. ولی از آن‌جایی که ما می‌دانیم ارتباط، علت نیست . بیشتر شواهدی که بیان می‌شوند مشکلات زیادی دارند مانند خطا‌های اندازه‌‌گیری، جمعیت‌های آماری کوچک و مطالعات کم‌توان، نتایج غیرثابت و مشکلات زیاد دیگر. به همین دلیل اشتیاق به معرفی ویتامین D به عنوان اکسیر جاودانگی باید به تعویق بیافتد.
از تمام نتایجی که گرفته شده است، موردی که بیشترین اعتبار را دارد این است که ویتامین D می‌تواند نقشی در کاهش میزان شکستگی و زمین خوردن داشته باشد. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که مصرف ویتامین D می‌تواند میزان زمین خوردن را کاهش دهد و اگر همراه با کلسیم مصرف شود کاهش در میزان شکستگی‌ها نیز مشاهده می‌شود. البته باز هم این یافته خیلی چشمگیر نیست.
سرپرست نویسندگان این مقاله، مایکل الن(Michael Allan)، مدیریت پزشکی مبتنی بر شواهد در دانشکده پزشکی آلبرتا می‌گوید:
اگر شما به افرادی که در معرض شکستگی استخوان هستند ویتامین D بدهیم، شانس شکستگی استخوان در طول مدت ۱۰ سال به میزان ۱۵ درصد کاهش می‌یابد. یعنی اگر ما این افراد را برای یک دهه با این مکمل درمان کنیم یک نفر از پنجاه نفر از شکستگی اسختوانش جلوگیری می‌شود. خیلی از مردم ممکن است بگویند که مصرف دارو به مدت ده سال و تنها متوقف شدن شکستگی استخوان یک نفر از پنجاه نفر! به نظر خیلی معنادار نیست. تازه این اثر ویتامین D بهترین چیزی است که ما توانسته‌ایم ثابت کنیم.
این گزارش همچنین به بررسی باور مردم که معتقدند که مصرف دوز بالای ویتامین D چیز خوبی است یا حداقل اثر مضری ندارد، پرداخته است. اما تحقیقات برعکس این باور را نشان داده‌اند. مصرف میزان زیاد ویتامین D(به میزان حداقل ۳۰۰۰۰۰ واحد بین‌المللی یا همان IU در یک سال) می‌تواند ریسک زمین خوردن و شکستگی را افزایش دهد. و دوز متداولی که روزانه برای مصرف ویتامین D تجویز می‌شود ۶۰۰ IU است که اگر حساب کنیم برای یک سال چیزی در حدود ۲۱۹۰۰۰ IU می‌شود.
در آخر نویسنده این مقاله نحوه بررسی ویتامین D و آزمایش‌های مربوطه را نیز زیر سوال برده است. معمول‌ترین تستی که برای اندازه گیری سطح ویتامین D خون انجام می‌شود تست خونی است که ۲۵-(OH)D نامیده می‌شود. اما محققین این آزمایش را توصیه نمی‌کنند چرا که تکرار این آزمایش همان زمان ۱۰ الی ۲۰ درصد نتیجه متفاوت می‌دهد. و همچنین نقطه مشخصی برای کمبود ویتامین D توسط آزمایشگاه‌ها تعریف نشده است و استانداردسازی‌ای در مورد این آزمایش وجود ندارد. به همین دلیل ممکن است که تعداد افرادی که کمبود ویتامین D دارند بیشتر از مقدار واقعی تصور شود.
Allan همچنین می‌گوید:
افراد بالای سن ۴۰ سال به احتمال کمی ممکن است از مزایای ویتامین D برخوردار شوند، و دلیل این که می‌گویم احتمال کمی دارد این است با علم کنونی نمی‌توان این مورد را بررسی کرد.
ویتامین D به طور طبیعی در تعداد کمی از غذاها یافت می‌شود(مانند روغن کبد ماهی، ماهی‌های چرب و زرده تخم‌مرغ) و بدن انسان می‌تواند بعد از این که در معرض آفتاب قرار گرفت آن را نیز تولید کند. کمبود ویتامین D در کودکان بیماری‌ای به نام ریکت(rickets) ایجاد می‌کند ودر بزرگسالان نرمی استخوان(osteomalacia) ایجاد می‌کند.
جالب است بدانیم
مرکز ملی سلامت می‌گوید که مقدار مورد نیاز ویتامین D روزانه ۶۰۰ IU است (در صورتی که فرد بالای ۷۰ سال سن داشته باشد این مقدار ۸۰۰ IU است). زردۀ یک تخم‌مرغ تنها ۴۰ IU ویتامین D دارد و این در حالی است که یک تن ماهی ۲۳۸ IU ویتامین دارد. یک قاشق غذاخوری روغن کبد ماهی ۱۳۵۰ IU دارد.
