دانشمندن رازی را با دهه‌ها قدمت حل کرده‌اند که طی ان، سرانجام می‌توانیم به سمت درمان مناسبی برای یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های انسانی حرکت کنیم؛ بیماری‌ای که بیش از دو میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار داده است.
تحقیقی که توسط دانشگاه سوسکس و اکادمی علوم لهستان صورت پذیرفته است، دو پروتئین کلیدی را شناسی کرده که به مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل ایجاد کننده‌ی بیماری سل)، اجازه می‌دهد که در سلولهایی که قادر به نابودی آن هستند پنهان شود.
بیماری مرگبار
در سال گذشته، بالغ بر ۱۰.۶ میلیون نفر به این بیماری مبتلا شده و از این میان ۱.۷ میلیون نفر جان خود را بخاطر این بیماری از دست داده‌اند. و جالب تر از همه این است که حدود یک چهارم از جمعیت جهانی این عامل بیماری‌زا را به صورت پنهانی در بدن و سلولهای خویش دارند که از میان حدود یک مورد از ۱۰ مورد دارای این باکتری، آن را هر سال به صورت فاز بیمار‌گونه و خطرناک بروز می‌دهد و به قولی نه باطناً بلکه این بار ظاهراً بیماری سل در این افراد ظهور می‌یابد.
خبر بد در مورد این بیماری این است که، سل عموما یک بیماری با مسیرهای شناسایی و درمان بسیار دشوار است. حتی داروهایی که امروزه برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند یکی از پرعارضه‌ترین داروهای درمانی هستند و ناتوانی‌های عدیده‌ای را در فرد استفاده کننده ایجاد می‌کنند، ناتوانی‌هایی از جمله از دست دادت توان بینایی و تحلیل بافت عضلانی بدن…
پیش از این گروهی از مرکز آسیب‌های ژنتیکی دانشگاه سوسکس، پی برده بود که مایکوباکتریوم توبرکلوزیس می‌تواند شکستگیهای DNA را با استفاده از آنزیمی به نام لیگاز D، بازآرایی کند. اخرین مطالعات صورت گرفته بیانگر وجود نقش حیاتی پروتئنی است که تا به امروز ناشناخته باقی مانده بود؛ پروتئینی که با نام لیگاز C خوانده می‌شود. کاری که لیگاز C درپیش می‌گیرد در واقع جمع‌آوری سایر آنزیم‌های ترمیم کنده DNA کنار شکستگیهای موجود است و با این کار روند باز آرایی و ترمیم ماده ژنتیکی آسیب‌دیده در اثر برخورد رادیکال‌های ازاد اکسیژن را تسریع کرده و به شدت قویت می‌کند.
کاهش لیگاز C از محیط این باکتری، باعث می‌شود که این باکتری توان بازآرایی مناسب خود را در برابر آسیب‌های اکسیداتیو از دست بدهد که این یعنی کاهش مستقیم بقای باکتری. حذف لیگاز C و D به صورت باهم از محیط، جتی میزان بقا را از قبل هم بیشتر می‌کاهد؛ فرایندی که به ما نوید ایجاد داروهایی با مکانیسم انتی باکتریال را،از طریق بلاک کردن و حذف این دو آنزیم از محیط، می‌دهند.
مقاله مرتبط: روز جهانی بیماری سل
پروفوسور ایدان دوهرتی امیدواریست که این دست‌آورد، کمک شایانی در طراحی مدل های جدید آنتی‌بیوتیکی ارائه داده و به پیشبرد درمان در زمینه عفونت های باکتریایی موثر واقع شود.
او در این مورد بیان می‌کند: ” مایکوباکتریوم‌ها قادراند سالیان سال خود را در فضایی سلولهای بدن میزبان پنهان کنند، آنهم سلولهایی که بیشتر میزان رادیکال آزاد را برای مقابله با عوامل بیگانه در درون خود دارند؛ رادیکال‌های آزادی که به شدت بر ماده‌ی ژنتیکی مایکوباکتریوم اثر زیان بار دارند ولی این باکتری با استفاده از فرایند‌هایی که در آن دو آنزیم گفته شده دخیل هستند می‌توانند، این آسیب‌ها را جبران کرده و به حیات و بیماری‌زایی خود ادامه دهند.”
او می‌افزاید: “ما نشان داده‌ایم که با حذف این دو آنزیم (لیگاز C و D)،مایکوباکتریوم‌ها بسیار بیشتر از گذشته به صدمات اکسیداتو حساس بوده و آسیب‌پذیرند. این یافته ها همگی به این موضوع ختم میشوند که به ما امید گشودن راهی به سمت درمان موثرتر سل را دهند.”
