دارو های ضدافسردگی سومین داروی رایجی هستند که توسط پزشکان ایالات متحده تجویز می شوند.۱۱ درصد از آمریکایی های بالای ۱۲ سال از مصرف کنندگان این داروها می باشند.
افزایش وزن یکی از عوارض جانبی بالقوه این دارو ها است. بعضی از منابع عنوان می کنند که ۲۵ درصد از مصرف کنندگان این قرص ها٬ افزایش وزن را تجربه می کنند. اگر چه واکنش به ضد افسردگی های مختلف بین افراد متفاوت است٬ بعضی از این دارو ها بیشتر از بقیه باعث افزایش وزن می شوند. در این مقاله به بررسی ارتباط بین افزایش وزن و مصرف دارو های ضدافسردگی خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید:
- دسته‌ای از داروهای ضدافسردگی احتمالا منجر به زوال عقلی می‌شوند
- آیا من افسرده هستم (۱): اختلال افسردگی اساسی چیست؟
- آیا افسردگی مسری است؟
- به بهانه‌ی افسردگی پاریس جکسون ؛ آیا افسردگی در خانواده‌ها منتقل می‌شود ؟
چه ارتباطی بین افزایش وزن و دارو های ضدافسردگی وجود دارد؟
هنوز به طور کامل مشخص نیست که چرا در بعضی افراد دارو های ضد افسردگی باعث افزایش وزن می شوند. طبق یک نظریه هم سطح متابولیسم و هم احساس گرسنگی تحت تاثیر این دارو ها قرار می گیرد. همچنین افسردگی در برخی افراد باعث افزایش وزن و در برخی دیگر باعث کاهش وزن می گردد.
اثر قرص های ضد افسردگی روی سروتونین است. این نوروترانسمیتر٬ اضطرب و خلق را تنظیم می کند . کنترل اشتها نیز از وظایف این نوروترانسمیتر است. تغییرات سروتونین ممکن است باعث افزایش اشتهای شدید برای مواد غذایی غنی از کربوهیدرات مثل نان ٬ پاستا و دسر ها شود.
اشتهای افراد افسرده تغییر می کند. برخی از افراد بر اثر این تغییرات٬ گرسنه تر می شوند ولی برخی دیگر٬ اشتهای خود را از دست می دهند. این موضوع می تواند دلیل بازگشت اشتهای برخی از افراد با خوردن دارو های ضدافسردگی و تحت تاثیر قرار گرفتن وزنشان باشد.
باید به این موضوع هم توجه شود که در افسردگی برخی از افراد دچار خستگی مفرط شده و فعالیت فیزیکی کافی ندارند که می تواند باعث افزایش وزن شود.
افزایش وزن به دنبال مصرف قرص های ضد افسردگی٬ بدین معنی است که دارو به اندازه کافی برای مقابله با افسردگی موثر نیست.
کدام نوع از دارو های ضدافسردگی باعث افزایش وزن می شوند؟
داروهای ضدافسردگی که معرفی خواهند شد ٬ با احتمال بیشتری ممکن است باعث افزایش وزن شوند.
قرص های ضد افسردگی تریسیکلیک (TCAs)
این دارو ها که با نام دارو های ضدافسردگی حلقه ای (سیکلیک) نیز شناخته می شوند ٬ از اولین دارو های ضدافسردگی شناخته شده هستند. این داروها به طور معمول کمتر از سایر داروهای مدرن تجویز می شوند زیرا مصرف آن ها عوارض جانبی بیشتری مثل افزایش وزن را در پی دارد. تحقیقات قدیمی تر نشان می دهند که بسیاری از بیماران به دنبال افزایش وزن شدید٬ استفاده از این دارو را قطع کردند. با این وجود٬ این ضدافسردگی ها بخصوص برای افرادی که به سایر درمان ها پاسخ نمی دهند٬ می توانند موثر باشند.
برخی TCA ها شامل :
- آمی تریپتیلین (الاویل)
- آموکساپین
- دزیپرامین (نورپرامین)
- دوکسپین (اداپین)
- ایمی پرامین (توفرانیل-پی ام)
- نورتریپتیلین (پاملور)
- پروتریپتیلین (ویواکتیل)
- تریمیپرامین (سورمونتیل)
مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
این دارو ها نیز از نخستین دارو های ضد افسردگی هستند و با داروهای ضد افسردگی جدیدتر جایگزین شده اند. اگرچه موثرند اما می توانند باعث افزایش وزن و واکنش های شدید دیگر شوند. مصرف کنندگان این دارو باید رژیم غذایی محدود داشته باشند زیرا اگر با غذاها یا داروهای خاصی مصرف شود٬ می تواند باعث افزایش فشار خون گردد.
با این وجود در بیمارانی که به سایر داروها پاسخ نمی دهند٬ این داروها می توانند سبب کاهش شدت افسردگی شوند. انواعی از مهار کننده های مونوآمین اکیسداز ها که باعث افزایش وزن می شوند شامل دارو های زیر هستند:
- ایزوکاربوکسازید (مارپلان)
- فنلزین (ناردیل)
- ترانیلسیپرومین (پارنات)
یکی از انواع MAOI ها که سلیگیلین (ایمسام) نام دارد٬ دارویی موضعی است و به پوست مالیده می شود. استفاده از این دارو با کاهش وزن در برخی مصرف کنندگان مرتبط شده است.
مهار کنندههای بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs)
این داروها رایج ترین ضدافسردگی هایی هستند که تجویز می شوند . استفاده کوتاه مدت از این دارو باعث کاهش وزن شده ولی استفاده بلند مدت ممکن است باعث افزایش وزن گردد. SSRI های رایج شامل موارد زیر هستند:
- سیتالوپرام (سلکسا)
- فلوکستین (پروزاک)
- پاروکستین (بریزدل، پاکسیل، پیکزیوا)
- سرترالین (زولافت)
افزایش وزن مرتبط با SSRI ها علاوه بر طول دوره مصرف٬ با نوع آن نیز مرتبط است. به عنوان مثال احتمال افزایش وزن با مصرف پاروکستین بیشترین و با مصرف سرترالین کمترین است. بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۷ انجام شده است ٬ مصرف SSRI ها زمانی با افزایش وزن مرتبط بوده است که مصرف کنندگان دارای “رفتار های نا سالم” مثل استفاده از رژیم غذایی غربی٬ ورزش نکردن و مصرف سیگار بودند.
مقالات مرتبط:
- فلوکستین
- داروهای ضد افسردگی چگونه عمل می‌کنند؟
- داروهای ضد افسردگی و عوارض جانبی آن
- ۱۳ دارویی که می‌تواند موجب افزایش وزن شما شود
- ۲۵ داروی برتر روان‌پزشکی در سال ۲۰۱۶
ضد افسردگی ها غیرمعمول
یک نوع ضد افسردگی غیر معمول به نام میرتازاپین (ریمرون) هم با افزایش وزن و هم افزایش اشتها مرتبط است. با این وجود احتمال افزایش وزن با این داور کمتر از TCA ها می باشد.
سایر انواع ضد افسردگی ها
همه ی قرص های ضد افسردگی باعث افزایش وزن نمی شوند ٬ برخی نیز کمتر از داروهای معمول تجویزی باعث افزایش وزن می شوند. ضد افسردگی هایی که با احتمال کمتر باعث افزایش وزن می شوند ٬ شامل موارد زیر هستند:
- دسونلافاکسین (پریستیک)
- اسیتالوپرام (سیپرالکس، لگزاپرو)
- لوومیلناسیپران (فتزیما)
- نفازودون (سرزون)
- ونلافاکسین (افکسور)
- ونلافاکسین ئی آر (افکسور ایکس آر)
- ویلازودون (ویبرید)
- وُرتیوکستین (ترینتلکیس)
SSRI های زیر اگر در دوره های کمتر از ۶ ماه مصرف شوند٬ معمولا سبب افزایش وزن نمی شوند:
- سیتالوپرام (سلکسا)
- فلوکستین (پروزاک)
- سرترالین (زولافت)
بعضی از داروهای ضد افسردگی نیز با کاهش وزن مرتبط اند. مثل :
- بوپروپیون (آپلنزین، فورفیوو، ولبوترین)
- دولوکستین (سیمبالتا)
- سلیگیلین (ایمسام)
از پزشک چه بخواهیم؟
بسیار مهم است که به دنبال درمان افسردگی باشیم. قرص های ضد افسردگی برای بسیاری از بیماران موثر واقع می شوند. با این وجود ٬ بیماران باید درباره عوارض داروهای ضد افسردگی با پزشک خود مشورت کنند تا بدانند که ممکن است دچار چه عوارضی شوند. افرادی هم که از این دارو ها استفاده کرده و دچار عوارض جانبی می شوند ٬ باید این عوارض ( مثل افزایش وزن) را به پزشک خود اطلاع دهند.
اگر بیماری متوجه شود که فواید دارو مثل مدیریت افسردگی ٬ بیشتر از عوارض جانبی است ٬ ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که برای کاهش وزن رژیم غذاییشان را تغییر داده و فعالیت بدنی بیشتری داشته باشند. بر اساس تحقیقات ٬ ورزش می تواند خلق را بهبود بخشد و افسردگی را کاهش دهد. همچنین بهره گیری از یک متخصص رژیم غذایی می تواند به شما کمک کند که یک رژیم غذایی مناسب داشته باشید تا روند درمانتان نیز مختل نشود.
ممکن است برخی از افراد با پزشک خود درباره تنظیم دوز مصرف دارو یا تغییر دارو برای کاهش عوارض جانبی مشورت کنند. گاهی اوقات تغییر دارو (از همان طبقه بندی) می تواند به کاهش علائم منجر شود.
استفاده از دارو ها یا مکمل های کاهش وزن ٬ بدون اطلاع پزشک٬ بسیار خطرناک است. زیرا ممکن است با داروهای ضد افسردگی تداخل ایجاد کنند.
به یاد داشته باشید …
اگرچه برخی از دارو های ضدافسردگی سبب افزایش وزن می شوند ٬ این دارو ها یک درمان بسیار موثر برای بسیاری از بیماران افسرده هستند. افرادی که از دارو های ضدافسردگی استفاده می کنند٬ باید با پزشک خود درباره عوارض جانبی مثل افزایش وزن صحبت کنند. برای بسیاری از افراد مدیریت افسردگی نسبت به کاهش وزن اولویت دارد.
در برخی از افراد ٬ سبک زندگی سالم تر به همراه دارو های ضدافسردگی یا تغییر دارو ٬ ممکن است سبب معکوس شدن روند افزایش وزن شود.
هر فرد ٬ قبل از هر تصمیمی مبنی بر تغییر دارو ٬ رژیم غذایی و سطح فعالیت فیزیکی باید با پزشک خود مشورت کند.
