“تغییرات سبک زندگی افزایش شیوع سرطان را در پی داشته است”؛ اغراقی فاحش و از جمله باور های غلط در مورد سرطان که متأسفانه در میان عموم شایع هستند. حال می‌خواهیم واقعیات علمی را از این باورها جدا کنیم.
سرطان جزو محتمل‌ترین تفاسیری که در مورد علت انقراض دایناسورهای سه‌شاخ و تی رکس -۶۶ میلیون سال پیش- وجود دارد، نیست؛ با این حال گفته می‌شود لااقل یک گونه از دایناسورها از تومورهای رگ‌های خونی رنج می‌کشیدند. علاوه بر این، یک انگشت پای ۱.۷ میلیون ساله نیز در سال ۲۰۱۶ در آفریقای جنوبی یافت شد که درگیر سرطان استخوان بود.
احتمالاً سرطان در دوران باستان شایع‌تر از آن چه که می‌دانیم بوده؛ چرا که روند فسیل شدن، بسیاری از شواهد موجود را از بین برده است. علی‌رغم این موضوع، تفاسیر غلطی که از چندین مطالعه‌ی کوچک و احتمالاً ادعاهای برخی رهبران مکاتب و مذاهب نشأت می‌گیرند، سرطان را نوعی بیماری بشرساخته و مدرن در ذهن مردم قلمداد کرده‌اند.
همان طور که وجود سرطان در دوران باستان به معنای این نیست که هر کس برای کسب اطلاعات در مورد این بیماری به موزه مراجعه کند، سرطان را نتیجه‌ی زندگی مدرن دانستن نیز جز ترس بی‌جا فایده‌ای ندارد. در ادامه به تعدادی از باور های غلط در مورد سرطان اشاره می‌شود:
باور های غلط در مورد سرطان: گوشی‌های همراه و وای فای
از زمانی که بازی مار نوکیا محبوب‌ترین بازی شناخته می‌شد، نگرانی‌هایی وجود داشت بر این مبنا که “گوشی‌های موبایل باعث سرطان می‌شوند.” با توجه به استفاده‌ی گسترده‌ای که از گوشی همراه در چندین دهه‌ی گذشته به عمل آمده است، نادیده گرفتن چنین خطری در صورت جدی بودن غیرممکن به نظر می‌رسد. در سال ۱۹۹۲ در ایالات متحده به ندرت افراد از گوشی همراه استفاده می‌کردند. اما تا سال ۲۰۰۸، استفاده از آن در دنیا رایج شده و هنوز آمارها در مورد سرطان مغز چندان دست نخورده‌اند. طبق مطالعه‌ای که سازمان سلامت جهانی بر روی هزاران نفر از ۱۳ کشور جهان بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ داشته است، استفاده از گوشی همراه افزایش خطر سرطان مغز را در پی ندارد. شکسته شدن یا تحت فشار قرار گرفتن DNA، نیازمند انرژی زیادی است که تأمین آن از عهده‌ی گوشی‌های همراه خارج است.
اساساً سرطان ناشی از آسیب DNA و متعاقب آن، اختلال در فرآیند همانندسازی سلولی است. اشعه‌های یونیزان هم‌چون X یا رادیوتراپی، انرژی زیادی به همراه دارند. حال آن که گوشی‌های همراه مقادیر بسیار کمی انرژی داشته و تخریب DNA خارج از توان آن‌هاست. انرژی منتقله توسط وای فای از موبایل هم کم‌تر است.
البته بهتر است خاطر نشان کنیم که همه‌ی مطالعات علمی نتایج یکسانی نداشته‌اند. مرورها یا متاآنالیزها، نوعی مطالعات بوده که طی آن‌ها دانشمندان نتایج تحقیقات بسیاری را گرد هم می‌آورند. این دسته از مطالعات، دقیق‌ترین نتیجه را در مورد موضوعات ارائه می‌دهند. طبق نتیجه‌ی یک متاآنالیز:
در مجموع بر اساس شواهد موجود، احتمال وجود رابطه علیتی میان رادیوفرکانس گوشی‌های همراه و سرطان، صفر تا ضعیف است.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان گوشی‌های همراه را جزو کارسینوژن‌ها یا سرطان‌زاهای احتمالی طبقه‌بندی می‌کند؛ اما این طبقه‌بندی بیشتر به معنای این است که “احتمال ارتباط ناشناخته در تئوری وجود دارد” تا این که فکر کنیم واقعاً موجب سرطان می‌شود.
باور های غلط در مورد سرطان: مواد غذایی و زراعت ارگانیک
به بیان اتحادیه‌ی خاک انگلستان، هر نوع ادعایی پیرامون سرطان و زراعت ارگانیک، پشتوانه‌ی علمی لازم را ندارد. امتیاز تصویر: Valentin Russanov
باور محبوبی میان مردم وجود دارد بدین صورت که مواد غذایی ارگانیک خواص ضد سرطان دارند. این باور بیشتر به کمک بلاگرهایی که اعتبار علمی مشکوک دارند، در میان عوام رواج یافته است. با این حال، Michelle McCully، سرپرست تفسیر تحقیقات در مرکز جهانی تحقیقات سرطان –یکی از معتبرترین مراکز در حوزه‌ی سرطان و رژیم غدایی-، چنین بیان می‌کند:
تاکنون شواهد محکمی مبنی بر خواص ضد سرطان مواد غذایی ارگانیک وجود ندارد.
به بیان اتحادیه‌ی خاک انگلستان، هر نوع ادعایی پیرامون سرطان و زراعت ارگانیک، پشتوانه‌ی علمی لازم را ندارد. هرچند سایر مزایای زارعت ارگانیک اعم از رفاه حیوانات، حفاظت بیشتر از محیط زیست و کاهش استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در حیوانات و حشره‌کش‌ها در گیاهان حقیقت دارند.
باور های غلط در مورد سرطان: آلودگی‌ها و مواد شیمیایی
ارتباط کمی میان آلودگی هوا و سرطان ریه وجود دارد. امتیاز تصویر: Nick Ansell/PA
“مواد شیمیایی” کلمهای است که ابهامات نهفته‌ی زیادی دارد. هر چیزی حتی هوای تنفسی ما ماده‌ی شیمیایی است. آیین‌نامه‌ی اتحادیه‌ی اروپا، از ما در برابر مواجهه با میزان آسیب‌زای مواد شیمیایی صنعتی حفاظت می‌کند. ارتباط کمی میان آلودگی هوا و سرطان ریه وجود دارد؛ اما در نظر بگیرید که این خطر کم برای تک تک افراد جامعه وجود دارد. Katie Edmunds از مرکز تحقیقات سرطان انگلستان بیان می‌کند:
در حوزه‌ی اخبار کذب، عدیده‌ای از باور های غلط در مورد سرطان وجود دارد که نیازی نیست مردم نگران‌شان باشند. مانند: استفاده از بطری‌های پلاستیکی یا اسپری‌های خوشبوکننده. ما می‌دانیم که آلودگی هوا می‌تواند خطر سرطان ریه را افزایش دهد و دولت‌ها باید کاری در این مورد انجام دهند. اما کاری که مردم باید انجام دهند، اجتناب از سیگار کشیدن، حفظ تناسب اندام و لذت بردن از آفتاب با رعایت اصول ایمنی است.
واقعیت چیست؟
آفتاب‌سوختگی با سرطان پوست مرتبط است. امتیاز تصویر: Anthony Devlin/PA
شیوع سرطان رو به افزایش بوده و این امر بیشتر به دلیل آن است که سرطان بیماری عصر باستان است. بسیاری از افرادی که در حال حاضر سرطان دارند، در گذشته در سنین جوان‌تر با مرگ رو به رو می‌شدند. همان طور که گفته شد، برخی جنبه‌های سبگ زندگی مدرن شانس ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند. مرکز جهانی تحقیقات سرطان، توصیه‌هایی بر اساس شواهد دهه‌های گذشته در مورد پیش‌گیری از سرطان ارائه داده است. این توصیه‌ها شامل نکاتی در باب سبک زندگی سالم بدون مصرف دخانیات و اجتناب از مواجهه‌ی دراز مدت با نور خورشید هستند که می‌توانند در کاهش خطر سرطان مؤثر واقع شوند.
به گفته‌ی Emma Shields، چاقی یا اضافه وزن دومین عامل قابل پیش‌گیری سرطان در انگلستان است. هر ساله حدود ۲۲,۸۰۰ مورد سرطان ناشی از اضافه وزن یا چاقی تشخیص داده می‌شود. با این وجود، تنها ۱۵ درصد مردم از این ارتباط آگاهی دارند. کم تحرکی و مصرف الکل نیز سایر عوامل خطر شناخته شده در این زمینه هستند؛ اما هر کس که خواهان بهبود وضعیت سلامت خود از طریق رژیم غذایی باشد، باید در مورد صحت اطلاعات دریافتی از افراد مختلف اطمینان حاصل کند. متخصصان رژیم غذایی بهترین افراد صاحب نظر در این حوزه هستند.
