آیا در شیر هورمون وجود دارد؟

اگر تا به حال در غرفه‌ی لبنیات سوپرمارکت محله‌تان محو تماشا شده باشید، احتمالا به این مطلب که روی برخی از بسته‌بندی‌ها دیده می‌شود توجه‌تان جلب شده‌ است؛ “بدون هورمون” یا “بدون rBGH”. احتمالا با دیدن این عبارت به این نتیجه رسیده‌اید که وجود هورمون درون شیر خطرناک است و باید به هر قیمتی که شده است از آن دوری کنید. و شاید به این نتیجه رسیده‌اید که این‌ها تبلیغات دروغین هستند و ارزشی ندارند. ولی جواب چیزی بین این دو عقیده است؛ بله درون شیر هورمون وجود دارد ولی وجود هورمون درون شیر مضر نیست در حالت عادی و در صورت افزایش مقدار آن می‌تواند بر روی ما تاثیر بگذارد.
غوغای مربوط به وجود هورمون درون شیر زمانی شروع شد که هورمون rBGH معرفی شد؛ هورمون رشد ساختگی که می‌توانند همانند هورمون رشد عمل کند که اداره غذا و دارو ایالات متحده در سال ۱۹۹۳ آن را تایید کرد. تزریق rBGH به داخل خون گاو می‌تواند سطح IGF-1 را در خون افزایش دهد که در نهایت می‌تواند منجر به افزایش تولید شیر توسط گاو شود. همچنین تزریق rBGH می‌تواند منجر به عفونت پستان در گاو شود که در نهایت برای از بین بردن این عفونت از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌شود که این کار موجب به وجود آمدن باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک می‌شود؛ این مطلب یک داستان جدا است که به در بحث ما نمی‌گنجد.
مهم نیست که منبع این هورمون رشد از کجاست، این هومون راه خودش را به شیر پیدا می‌کند ولی میزان موجود این هورمون در شیر گاو با تزریق این هورمون به گاو افزایش پیدا نمی‌کند. این هورمون رشد بر روی انسان تاثیر نمی‌گذارد، به این دلیل که سریعا توسط پروسه هضم و جذب مواد غذایی از بین می‌رود و نمی‌تواند اثر خودش را بگذارد. نگرانی بزرگتری که وجود دارد در مورد rBGH این است که می‌تواند بر روی سطح IGF-1 شیر تاثیر بگذارد و آن را افزایش دهد. IGF-1، هورمونی است که انسان به صورت طبیعی می‌تواند آن را تولید کند و موجب پیدایش تومور در موش می‌شود و در انسان مرتبط با سرطان‌های کولورکتال، سینه و پروستات است. (منبع: American Cancer Society)
در یک مطالعه این مطلب یافت شد که افرادی که شیر مصرف می‌کنند در حدود ۱۰ درصد میزان هورمون IGF-1 خونشان بالاتر از افراد دیگر است. ولی آیا این افزایش خطرناک است؟ به نظر خیر. همان مطالعه این مطلب را هم بیان می‌کند که این افزایش IGF-1 تنها برابر ۰.۰۹ درصد از هورمونی است که به صورت طبیعی در بدن انسان تولید می‌شود. (منبع: Heaney et al) و در مورد افرادی که شیر سویا می‌خورند نیز این افزایش هورمون دیده می‌شود که به علت وجود هورمون‌های طبیعی موجود در دانه سویا است. (منبع: American Cancer Society)
به هر حال در سال ۲۰۰۷ هیاهوی زیادی در مورد هورمون rBGH بوجود آمد، که آن موقع تنها در حدود ۱۷ درصد از محصولات لبنی گاوی در آمریکا، این هورمون را داشتند. (منبع:USDA) ولی نگرانی بزرگتر کنونی در مورد شیر گاوهایی است که باردار هستند و گاو‌هایی که در گاوداری‌های صنعتی وجود دارند، ۳۰۰ روز در سال شیر آن‌ها دوشیده می‌شود و اغلب مواقع هم باردار هستند.(منبع: Holstein Association) در اواخر بارداری، خون گاوهای باردار ۳۳ برابر استروژن بیشتر از حالت نرمال دارد. (منبع:Ireland) استروژن برخلاف BGH از سیستم گوارشی انسان جذب می‌شود. دوباره این سوال بوجود می‌آید که چه مقدار افزایش خطرناک است؟ در یک مطالعه گفته شد که زنان بالغ حدود ۶۳۰۰۰۰ نانوگرم در روز استروژن تولید می‌کنند و در ۳ واحد شیر گاو در حدود ۶۸ نانوگرم استروژن وجود دارد که در نتیجه‌ مصرف شیر هیچ مشکلی به وجود نمی‌آورد. (منبع: Macrina et al) ولی در یک مطالعه دیگر مشخص شد که ما با خوردن شیر مقدار زیادی استروژن دریافت می‌کنیم که می‌تواند در جنس مذکر موجب کاهش تولید تستوسترون شود که در نهایت موجب بلوغ زودرس در کودکان می‌شود. (منبع: Davasaanmuuet al, Maruyama et al)
مشخصا تحقیقات بیشتری باید انجام شود. ولی راهی که می‌توان برای دوری کردن از این مشکلات پیش گرفت این است که تنها از لبنیات کم‌چرب یا فاقدچربی استفاده کنیم، چرا که این هورمون‌ها همراه با چربی جابه‌جا می‌شوند. همچنین هورمون‌هایی که به گاو‌های مریض تزریق می‌شوند نیز با چربی جابه‌جا می‌شود؛ بنابراین اگر شما از طرفداران و حامیان حیوانات هستید، بهتر است به حمایت از مزارعی بپردازید که از BGH استفاده نمی‌کنند!